Yargıtay tasarısı TBMM’ye gönderildi

Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa Tasarısına göre,  Yargıtay'da 32 olan daire sayısı 6 yeni daireyle 38'e yükselirken, Danıştay'da ise  2 yeni daire daha kurularak sayı 15'e çıkarılıyor.

Yargıtay'ın kadrosuna 137 yeni üye eklenerek üye sayısı 387'ye  yükseltilirken Danıştay'a da 61 yeni üye kadrosu veriliyor.

Yargıtayda 32 olan daire sayısı 38'e,  Danıştayda 13 olan daire sayısı 15'e çıkarılacak. Dairelerden birinin işleri,  normal çalışma ile karşılanamayacak oranda artmış ise bir kısım işler başka  daireye verilebilecek.

Yargıtay ve Danıştayda daire sayısını artıran ve Adli Tıp Kurumunda döner  sermaye ödemelerini düzenleyen “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı”, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarıya göre, Danıştayda 13 olan daire sayısı 15'e çıkarılacak. Buna  göre, Danıştay, 14'ü dava, biri idari daire olmak üzere 15 daireden oluşacak.
Her dairede bir başkan ile yeteri kadar üye bulunacak. Heyetler, bir  başkan ve 4 üyenin katılmasıyla toplanacak ve salt çoğunluk ile karar verilecek.  Sayının yeterli olması halinde 2 heyet oluşturulabilecek. Bu durumda ikinci  heyete, daire başkanının görevlendireceği üye başkanlık edecek. Müzakereler gizli  yapılacak.

İdari Dava Daireleri Kurulu, idari dava dairelerinin başkanları ile  üyelerinden; Vergi Dava Daireleri Kurulu da vergi dava dairelerinin başkanları  ile üyelerinden oluşacak.

Toplantı ve görüşme yeter sayısı İdari Dava Daireleri Kurulu için 31,  Vergi Dava Daireleri Kurulu için 13 olacak. İdari dava daireleri ile vergi dava  dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyiz veya itiraz  yoluyla incelenmesinde ve iki dava dairesinin birlikte yapacağı toplantıda  verilen kararların incelenmesinde, bu dairelerde karara katılmış olanlar idari ve  vergi dava daireleri kurullarında bulunamayacak.

Başkanlık Kurulu'na, Danıştay dava daireleri arasındaki iş bölümü karar  tasarısını hazırlama yetkisi verilecek.

Dava dairelerinden 3, 4, 7 ve 9'uncu daireler, vergi dava dairesi; diğer  dava daireleri ise idari dava dairesi olarak görev yapacak.
İdari dava daireleri ile vergi dava daireleri kendi aralarında iş bölümü  esasına göre çalışacak. Özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde, dava  daireleri arasındaki iş bölümü karar tasarısı, Başkanlık Kurulu tarafından takvim  yılı başında hazırlanacak. Bu karar tasarısı, toplantı tarihinden 7 gün önce ilan  edilmek kaydıyla Genel Kurul'un onayına sunulacak. Genel Kurul, iş bölümü karar  tasarısını aynen onaylayabileceği gibi üye tam sayısının en az üçte 1'inin  teklifi üzerine değiştirerek de onaylayabilecek.

İptal davaları ve idari sözleşmelerden doğan davalar yönünden daireler  arasındaki iş bölümünün belirlenmesinde, uyuşmazlığın kaynaklandığı mevzuat esas  alınacak.

Temyiz incelemesi yapmakla görevli daire, aynı konuda ilk derece  mahkemesi olarak Danıştayda görülecek davalara bakmak ve olağanüstü kanun yolları  incelemelerini de yapmakla görevli olacak.

İdare mahkemeleri arasında görev ve yetkiye ilişkin uyuşmazlıklarda ve  bağlantılı davalarda merci tayini, uyuşmazlığın esasını çözümlemekle görevli  idari dava dairesince yapılacak.

Vergi mahkemeleri arasında görev ve yetkiye ilişkin uyuşmazlıklarda ve  bağlantılı davalarda merci tayini, uyuşmazlığın esasını çözümlemekle görevli  vergi dava dairesince yapılacak.

İş bölümünde idari ve vergi dava dairelerinden herhangi birinin görevinde  olduğu belirlenmemiş davalara bakmak üzere birer idari ve vergi dava dairesi  görevlendirilecek.

İş bölümünde aynı mevzuattan kaynaklanan uyuşmazlıkların birden fazla  dairede çözümlenmesi konusunda farklı esaslar belirlenebilecek.
Dairelerden birinin yıl içinde gelen işleri, normal çalışma ile  karşılanamayacak oranda artmış ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik  meydana gelmiş ise bir kısım işler başka daireye verilebilecek.

YARGITAY

Yargıtayda hukuk dairelerinin sayısı 21'den 23'e, ceza dairelerinin  sayısı ise 11'den 15'e çıkarılacak. Kurulacak olan 6 daireden 4'ü ceza dairesi  olacak.
Başkanlar Kuruluna, daireler arasındaki iş bölümü karar tasarısını  hazırlama yetkisi verilecek.

Hukuk daireleri ile ceza daireleri kendi aralarında iş bölümü esasına  göre çalışacak. Özel kanunlarda, başka hüküm bulunmadığı takdirde, dairelerin  arasındaki iş bölümü karar tasarısı, Başkanlar Kurulu tarafından takvim yılı  başında hazırlanacak. Hazırlanan iş bölümü karar tasarısı, Büyük Genel Kurul'un  onayına sunulacak.

Büyük Genel Kurul, iş bölümü karar tasarısını aynen onaylayabileceği gibi  üye tam sayısının en az üçte 1'inin teklifi üzerine değiştirerek de  onaylayabilecek.
Bu iş için toplanan Yargıtay Büyük Genel Kurulu'na Birinci Başkan,  birinci başkanvekilleri, daire başkanları, üyeler ile Yargıtay Cumhuriyet  Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili katılabilecek. Oylarda eşitlik  halinde, Başkan'ın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılacak.

Hukuk dairelerinde ise daireler arasındaki iş bölümünün belirlenmesinde  mahkeme kararındaki nitelendirme esas alınacak. Bir davadaki uyuşmazlık konusu,  taraflar arasındaki hukuki ilişkinin aslına değil de bu ilişkiden doğan diğer  isteklerle ilgili ise temyiz incelemesi asıl hukuki ilişkiye ait hüküm ve  kararları incelemekle görevli dairece yapılacak.

Bir davada birden fazla hukuk dairesinin görevine giren uyuşmazlık söz  konusu ise temyiz incelemesi, uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait hüküm  ve kararları inceleyen dairece yapılacak.

Sözleşme ile ilgili alacak ve tazminat davalarının temyiz incelemesini  yapmakla görevli daire, bu sözleşme türüne ilişkin tespit davalarının temyiz  incelemesini de yapmakla görevli olacak.

Dava dosyasının incelenerek eksikliklerinin giderilmesinden sonra geri  çevrilmesi için mahalline gönderilmesi veya duruşmasının olması, o dosyanın  görevli daireye gönderilmesine engel teşkil etmeyecek.

İş bölümünde hukuk dairelerinden herhangi birinin görevinde olduğu  belirlenmemiş davalara bakmak üzere bir daire görevlendirilecek.
Ceza Dairelerinde, daireler arasındaki iş bölümünün belirlenmesinde dava  açılan belgedeki nitelendirme esas alınacak. Çeşitli suçlara ait davalarda,  suçların en ağırını incelemeye yetkili olan daire görevli olacak.

Temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtayın ilk derece  mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına  ilişkin davalara bakmakla da görevli olacak.

Hüküm veren dairenin, Ceza Genel Kurulu kararına uymayarak kendi  kararında direnmesi halinde, Ceza Genel Kurulunca verilecek ikinci karar kesin  olacak.
İş bölümünde ceza dairelerinden herhangi birinin görevinde olduğu  belirlenmemiş davalara bakmak üzere bir daire görevlendirilecek.
Dairelerden birinin yıl içinde gelen işleri normal çalışma ile  karşılanamayacak oranda artmış ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik  meydana gelmiş ise takvim yılı başında, bir kısım işler başka daireye  verilebilecek.

ADLİ TIP KURUMU

Adli Tıp Kurumunun başkan yardımcısı sayısı 2'den 5'e yükseltilecek.  Başkan yardımcılarından en az ikisi adli tıp uzmanı olacak.

Kurumun döner sermayesinden yapılacak bir kısım ödemelerde oranlar  artırılacak. İkinci görevle bu kurumda çalışanlar da döner sermaye ödemelerinden  yararlanabilecek. İkinci görevli olarak bu kurumda çalışanlar, Adli Tıp Kurumunda  çalışması nedeniyle kendi kurumundan alamadığı döner sermaye ücretini, Adli Tıp  Kurumundan alabilecek.

Verdikleri kararlar nedeniyle hakim ve savcı  aleyhine açılan tazminat davaları, bundan böyle devlet aleyhine açılacak.
TBMM Başkanlığına sunulan Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı'na göre, Yargıtay'da üye sayısı yeterli daireler, iki heyet olarak  çalışabilecek. Bu durumda ikinci heyete daire başkanının görevlendireceği üye  başkanlık edecek.
Hakim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak  yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar  nedeniyle ancak devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek.
Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak  da olsa hakim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak.
Devlet aleyhine açılacak tazminat davası ancak dava konusu işlem,  faaliyet veya kararın dayanağı olan soruşturma sonucunda verilen kovuşturmaya yer  olmadığına dair kararın veya kamu davası açılmış ise kovuşturma sonucunda verilen  hükmün, dava sonunda verilen hükmün kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde  açılabilecek.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın veya hükmün kesinleşmesinden  önce hakim veya savcının söz konusu işlem, faaliyet ya da kararıyla ilgili olarak  görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmaktan  mahkumiyeti halinde ise tazminat davası hükmün kesinleşmesinden itibaren bir yıl  içinde açılabilecek.
Devlet, ödediği tazminattan dolayı, tazminat davasına konu işlem,  faaliyet veya kararla ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek  suretiyle görevini kötüye kullanmaktan mahkum olan hakim veya savcıya rücu  edecek.
Kanun yoluna başvurulması için miktar veya değere ilişkin olarak  öngörülen sınırlamalar, hakim ve savcıların işlem, faaliyet veya kararlarına  dayanılarak açılan her türlü tazminat ve rücu davalarında uygulanmayacak.
Bu hükümler, yüksek mahkemelerin başkanları, başkanvekilleri, daire  başkanları ve üyeleri ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı ve  Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilinin bir soruşturma, kovuşturma veya davayla  ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü  kararlar, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu müfettişleri ile adalet  müfettişlerinin, yetkilerini kullanırken yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet  ve verdikleri her türlü kararlar nedeniyle açılacak tazminat davaları hakkında da  uygulanacak.
Asliye ticaret mahkemeleri tek hakimli olacak.

GENEL KURULLAR SALT ÇOĞUNLUKLA TOPLANACAK

Yargıtay Başkanı ve birinci başkanvekilleri ile daire başkanlarının  seçiminde Yargıtay Büyük Genel Kurulunun toplanabilmesi için üye tam sayısının  salt çoğunluğunun hazır bulunması yeterli olacak. Mevcut düzenlemede, Büyük Genel  Kurulun toplanabilmesi için üçte ikisinin hazır bulunması gerekiyor. Danıştayda  Başkan, başkanvekilleri, başsavcı ve daire başkanları seçiminde de aynı hüküm  geçerli olacak.
Tasarıyla, Danıştay Kanununda bazı daireler için yapılan görev  tanımlamaları yasadan çıkarılıyor.
Birinci Başkanlık Kurulu üyeliğine seçilebilmek için en az 4 yıl Yargıtay  üyeliği yapmak şartı kaldırılıyor.
İstinaf mahkemeleri, hakim ve savcılar ile ilgili açılacak tazminat  davalarına bakamayacak.
Danıştay Başkanlık Kurulu ve Yargıtay Başkanlar Kurulu, tasarıyla ihdas  edilen üye kadrolarına seçim yapılmasından ve dairelerde çalışacak üyelerin  belirlenmesinden itibaren bir ay içinde toplanarak daireler arasındaki iş  bölümüne ilişkin karar tasarısını hazırlayacak ve Danıştayda Genel Kurulun,  Yargıtay'da ise Büyük Genel Kurulun onayına sunacak.
Daha önce başka dairelerde görülmekte olup da dairesi değiştirilen dava  dosyaları, mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek.
Tasarı ile Yargıtay'da ihdas edilen üye kadrolarına seçim yapılmasından  itibaren 15 gün içinde Birinci Başkanlık Kurulu yeniden belirlenecek. Üyelerin  hangi dairelerde görev yapacağını, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını göz  önünde tutarak, oluşturulan yeni Başkanlık Kurulu belirleyecek.

TAZMİNAT DAVALARI

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, hakimler  hakkında açılacak tazminat ve rücu davalarında, hakimlerin bir soruşturma,  kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet  veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle devlet aleyhine açılan tazminat  davası, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde, Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen  onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Hukuk Genel  Kurulunda açılacak ve ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülecek.
Yargıtay ilgili hukuk dairesinin tazminat davası sonucunda vermiş olduğu  kararlara ilişkin temyiz incelemesi Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca; bu Kurulun  ilk derece mahkemesi sıfatıyla tazminat davası sonucunda vermiş olduğu kararlara  ilişkin temyiz incelemesi ise Yargıtay Büyük Genel Kurulunca yapılacak.
Devletin sorumlu hakime karşı açacağı rücu davası, tazminat davasını  karara bağlayan mahkemede görülecek.

“DEVLET ALEYHİNE DEVAM OLUNACAK”

Bu konuda halen görülmekte olan davalar, kesinleşmemiş hükümler, temyiz  veya karar düzeltme yolu açılan hükümler açısından temyiz veya karar düzeltme  süresi geçmeyenler bakımından da uygulanacak ve davaya devlet aleyhine devam  olunacak.
Tasarının yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla temyiz veya karar  düzeltme süresi geçmeyen hükümler için, tasarının kanunlaşıp yürürlüğe girdiği  tarihten itibaren iki hafta içinde temyiz veya karar düzeltme yoluna  başvurulabilecek.
Tasarının yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ve miktar  veya değeri itibarıyla temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulamayan hükümler  için tasarının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki hafta içinde temyiz veya  karar düzeltme yoluna başvurulabilecek. Bu fıkra uyarınca yapılan kanun yolu  başvuruları üzerine verilen kararlar, tahsil edilmiş tazminat bedelinin geri  istenmesi hakkını doğurmayacak.
Danıştay, Yargıtay ve Adli Tıp Kurumuna toplam 658 kadro tahsis  edilecek.
Tasarı, 26 Ocak çarşamba günü TBMM Adalet Komisyonunda ele alınacak.