Yargıları sittin senedir destekten yoksun
Güncelleme Tarihi:
İhsan YILMAZ
Oluşturulma Tarihi: Kasım 26, 2001 02:07
Türk edebiyatının ünlü ismi Attila İlhan'la yapılmış yeni bir söyleşi kitabı ortalığı tam anlamıyla karıştırdı. Zeynep Aliye'nin Attila İlhan'la yaptığı ve Bilgi Yayınevi'nce yayınlanan Mavi Adam 'da İlhan'ın edebiyat dünyasının önde gelen isimleriyle ilgili söyledikleri daha uzun süre tartışılacak gibi.
Ancak ilk tepki yine ünlü bir isimden, Enis Batur'dan geldi. Enis Batur, Cumhuriyet Gazetesi'ndeki köşesinde bu kitaptan yola çıkarak, İlhan'ın ne gibi yanlışlar yaptığını sıralıyor. Batur, ‘‘Attila İlhan'ın Yanlışları’’ başlıklı yazısında; ‘‘Türk edebiyatında,'görüşleri' yapıtına bu kadar zarar vermiş ikinci bir yazar yoktur’’ diyerek ünlü şairin yanlışlarını şöyle sıralıyor:
HENRI DEĞİL CLAUDE
‘‘Görünüşte Attila İlhan 'Yeni Roman' akımıyla hesaplaşıyor. Olabilir. Ama hesaplaşmaya girişilecekse, 'karşı taraf'ı kavramak gerekir. Birincisi, söz konusu yazarın adı Henri Simon değil, Claude Simon. Buna, sürçme diyelim. İkincisi, Şey diye bir romanı yok:
Ya Perec'in Şeyler'iyle karıştırıyor, ya da, daha vahimi, Claude Simon'un Leçon de Chose kitabından söz ediyor, eğer öyleyse; Fransızcası da yetersiz. Burada 'Chose'un 'şey'le ilgisi yoktur, kitabın adı düpedüz 'Hayat Bilgisi'dir (...) Üçüncüsü, Simon'un eski itibarının kalmadığı da külliyen yanlış: 1985'te Nobel ödülü kazandı bu yazar, geçen yıl yayımlanan Tramvay'ı neredeyse oybirliğiyle başyapıt olarak değerlendirildi.’’
RIMBAUD'NUN ÜÇTE BİRİ
‘‘Attila İlhan, sittin senedir böyle destekten yoksun yargılar geliştiriyor, yazıları yanlışlardan geçilmiyor (...). Mavi Adam'da da böyle: Israrla Rimbaud'un 'tek bir kitabı' olduğunu vurguluyor, üstelik şiirini de çok iyi tanıdığını söylemeyi de ihmal etmiyor, demek ki Rimbaud'nun üçte birini okumuş.’’
HEIDEGGER VAROLUŞÇU MU?
‘‘Heidegger varoluşçuların çizgisinde bir adamdı’’ cümlesini felsefe fakültesi öğrencisi söylese sarakaya alınır, Attila İlhan yetinmiyor, bu komik ve anokronik bilgiden yola çıkarak dehşet Heidegger ve varoluşçuluk 'analizleri' yapıyor. Frankfurt Okulu düşünürlerinin hepsinin cinsellikle ilgili kitapları olduğunun bilinmediğini yüzümüze çarpıyor. Gerçekten de bilmiyoruz, mesela Adorno'nun, Habermas'ın (adlarını veriyor madem) hangi kitapları -ben öğrenmeye hazırım.''
YÜZ KIZARTICI YANLIŞLAR
Attila İlhan'ın Loti'yle ilgili ileri sürdükleri yüz kızartıcı bilgi yanlışlarıyla dolu, her şeyi ve herkesi birbirine karıştırmış: Renee Vivien'le tanışan kadın Fransız değil Türktür. (Reşat Nuri Drago'nun kızkardeşidir!), 'Aziyade'yle ilgisi yoktur, Loti'yle 'Aziyade'yi okuduğu için tanışmış, Vivien'e 'Kırık Hayalliler' kitabıyla ve Loti'nin Türkiye'yi le Figaro'da övdüğü yazı sayesinde ulaşmıştır. Attila İlhan'ın bu konudaki bütün bilgileri yanlış, Loti'ye ilişkin 'Ne Türkiye'yle, ne Türk halkıyla ilgisi var' yorumu da.
‘‘Mavi Adam’’, Attila İlhan'la yapılmış bir söyleşi kitabı. İlhan’ın kitapta söylediklerine ilk tepki yazar Enis Batur'dan geldi. Batur, Cumhuriyet Gazetesi'ndeki köşesinde Attila İlhan'ın ne gibi yanlışlar yaptığını sıralayarak, ‘‘Türk edebiyatında,'görüşleri' yapıtına bu kadar zarar vermiş ikinci bir yazar yoktur’’ diyor.
Attila İlhan’ın olay yaratan sözleri
Attila İlhan, Mavi Adam adlı kitapta Zeynep Aliye'nin sorularına verdiği cevaplarda Türk edebiyatının pek çok ünlü ismiyle ilgili düşüncelerini de aktarıyor. Aşağıda okuyacağınız sözlerin muhatapları da eminiz bu yargılara cevap vermekte geç kalmayacaktır. İşte Attila İlhan'ın olay yaratacak sözleri....
PAMUK SALMAN RÜŞDİ
OLMAK İSTİYOR
‘‘ ...Orhan Pamuk; şimdi patinaj yapıyor. Ne yapacağını bilmiyor. Çok zor. Başladığında Orhan Kemal, Kemal Tahir geleneğinden bir yazardı. Onu birden bıraktı post-modernist olmak için. Salman Rüşdi olmak istiyordu. Türk roman geleneği gerçekçiydi, o da bu gelenekten geliyordu. Şimdi post-modernist roman yazmaya çalışıyor; post-modernist ne, doğru dürüst bilen yok. Böyle bir durumda artık bu 'pazar'a çalışmıyor, 'Batı pazarına' çalışıyor, Salman Rüşdi olacak. Bu mümkündür ama, bu ticarettir, edebiyat değildir.’’
ENİS BATUR
EN İYİ OSMANLI AYDINI
‘‘Şimdi günümüzde en iyi Osmanlı aydını kimdir diye sorarsan bana, Enis Batur derim tereddüt etmeden. Çünkü o ülkeyi, Fransa'yı çok iyi bilir, gidiyor, geliyor, oradaki meseleleri tartışıyor. Sanki Türkiye'nin meselesiymiş gibi. Tabii okunmuyor. Halk kendi adamını tanır. Öyle bir özelliği var Türk halkının. Yani birisi ortaya çıkıp 'ben aydınım', veya 'ben şuyum, ben buyum' dediği zaman o halk onu öyle bir dinler ama kendisinin lafını söylemiyorsa, okumaz. Türk halkı Orhan Kemal'i okur.’’
MELİH CEVDET KENDİNİ TÜRK SAYMIYOR
‘‘Benim bir yazı dizisi vardır: Melih Cevdet'in İnanılmaz Sığlığı diye bir yazıdır; 5-6 tanedir. İnanılmaz saçmalıklar yazmış Melih. Ben de onları okudum ve açıkladım. Dedim: 'Ne yapıyor bu adam böyle? Bunlar saçmalık. Hiçbir şeyin farkında değil.' Mesela Melih Macaristan'da bir toplantıda; adamlar gelip ona soruyorlar: 'Türk edebiyatının klasikleri nelerdir?' Cevap ne biliyor musun: 'Türk edebiyatının klasikleri yoktur.' Şimdi bu ne demek? Bunun anlamı ne? Bunun anlamı, kendisini Türk saymıyor. Tamamen kopmuş. Başka bir yerde. İşte Tanzimat kafası.’’
HENRI DEĞİL CLAUDE
‘‘Görünüşte Attila İlhan 'Yeni Roman' akımıyla hesaplaşıyor. Olabilir. Ama hesaplaşmaya girişilecekse, 'karşı taraf'ı kavramak gerekir. Birincisi, söz konusu yazarın adı Henri Simon değil, Claude Simon. Buna, sürçme diyelim. İkincisi, Şey diye bir romanı yok:
Ya Perec'in Şeyler'iyle karıştırıyor, ya da, daha vahimi, Claude Simon'un Leçon de Chose kitabından söz ediyor, eğer öyleyse; Fransızcası da yetersiz. Burada 'Chose'un 'şey'le ilgisi yoktur, kitabın adı düpedüz 'Hayat Bilgisi'dir (...) Üçüncüsü, Simon'un eski itibarının kalmadığı da külliyen yanlış: 1985'te Nobel ödülü kazandı bu yazar, geçen yıl yayımlanan Tramvay'ı neredeyse oybirliğiyle başyapıt olarak değerlendirildi.’’
RIMBAUD'NUN ÜÇTE BİRİ
‘‘Attila İlhan, sittin senedir böyle destekten yoksun yargılar geliştiriyor, yazıları yanlışlardan geçilmiyor (...). Mavi Adam'da da böyle: Israrla Rimbaud'un 'tek bir kitabı' olduğunu vurguluyor, üstelik şiirini de çok iyi tanıdığını söylemeyi de ihmal etmiyor, demek ki Rimbaud'nun üçte birini okumuş.’’
HEIDEGGER VAROLUŞÇU MU?
‘‘Heidegger varoluşçuların çizgisinde bir adamdı’’ cümlesini felsefe fakültesi öğrencisi söylese sarakaya alınır, Attila İlhan yetinmiyor, bu komik ve anokronik bilgiden yola çıkarak dehşet Heidegger ve varoluşçuluk 'analizleri' yapıyor. Frankfurt Okulu düşünürlerinin hepsinin cinsellikle ilgili kitapları olduğunun bilinmediğini yüzümüze çarpıyor. Gerçekten de bilmiyoruz, mesela Adorno'nun, Habermas'ın (adlarını veriyor madem) hangi kitapları -ben öğrenmeye hazırım.''
YÜZ KIZARTICI YANLIŞLAR
Attila İlhan'ın Loti'yle ilgili ileri sürdükleri yüz kızartıcı bilgi yanlışlarıyla dolu, her şeyi ve herkesi birbirine karıştırmış: Renee Vivien'le tanışan kadın Fransız değil Türktür. (Reşat Nuri Drago'nun kızkardeşidir!), 'Aziyade'yle ilgisi yoktur, Loti'yle 'Aziyade'yi okuduğu için tanışmış, Vivien'e 'Kırık Hayalliler' kitabıyla ve Loti'nin Türkiye'yi le Figaro'da övdüğü yazı sayesinde ulaşmıştır. Attila İlhan'ın bu konudaki bütün bilgileri yanlış, Loti'ye ilişkin 'Ne Türkiye'yle, ne Türk halkıyla ilgisi var' yorumu da.
‘‘Mavi Adam’’, Attila İlhan'la yapılmış bir söyleşi kitabı. İlhan’ın kitapta söylediklerine ilk tepki yazar Enis Batur'dan geldi. Batur, Cumhuriyet Gazetesi'ndeki köşesinde Attila İlhan'ın ne gibi yanlışlar yaptığını sıralayarak, ‘‘Türk edebiyatında,'görüşleri' yapıtına bu kadar zarar vermiş ikinci bir yazar yoktur’’ diyor.
Attila İlhan’ın olay yaratan sözleri
Attila İlhan, Mavi Adam adlı kitapta Zeynep Aliye'nin sorularına verdiği cevaplarda Türk edebiyatının pek çok ünlü ismiyle ilgili düşüncelerini de aktarıyor. Aşağıda okuyacağınız sözlerin muhatapları da eminiz bu yargılara cevap vermekte geç kalmayacaktır. İşte Attila İlhan'ın olay yaratacak sözleri....
PAMUK SALMAN RÜŞDİ
OLMAK İSTİYOR
‘‘ ...Orhan Pamuk; şimdi patinaj yapıyor. Ne yapacağını bilmiyor. Çok zor. Başladığında Orhan Kemal, Kemal Tahir geleneğinden bir yazardı. Onu birden bıraktı post-modernist olmak için. Salman Rüşdi olmak istiyordu. Türk roman geleneği gerçekçiydi, o da bu gelenekten geliyordu. Şimdi post-modernist roman yazmaya çalışıyor; post-modernist ne, doğru dürüst bilen yok. Böyle bir durumda artık bu 'pazar'a çalışmıyor, 'Batı pazarına' çalışıyor, Salman Rüşdi olacak. Bu mümkündür ama, bu ticarettir, edebiyat değildir.’’
ENİS BATUR
EN İYİ OSMANLI AYDINI
‘‘Şimdi günümüzde en iyi Osmanlı aydını kimdir diye sorarsan bana, Enis Batur derim tereddüt etmeden. Çünkü o ülkeyi, Fransa'yı çok iyi bilir, gidiyor, geliyor, oradaki meseleleri tartışıyor. Sanki Türkiye'nin meselesiymiş gibi. Tabii okunmuyor. Halk kendi adamını tanır. Öyle bir özelliği var Türk halkının. Yani birisi ortaya çıkıp 'ben aydınım', veya 'ben şuyum, ben buyum' dediği zaman o halk onu öyle bir dinler ama kendisinin lafını söylemiyorsa, okumaz. Türk halkı Orhan Kemal'i okur.’’
MELİH CEVDET KENDİNİ TÜRK SAYMIYOR
‘‘Benim bir yazı dizisi vardır: Melih Cevdet'in İnanılmaz Sığlığı diye bir yazıdır; 5-6 tanedir. İnanılmaz saçmalıklar yazmış Melih. Ben de onları okudum ve açıkladım. Dedim: 'Ne yapıyor bu adam böyle? Bunlar saçmalık. Hiçbir şeyin farkında değil.' Mesela Melih Macaristan'da bir toplantıda; adamlar gelip ona soruyorlar: 'Türk edebiyatının klasikleri nelerdir?' Cevap ne biliyor musun: 'Türk edebiyatının klasikleri yoktur.' Şimdi bu ne demek? Bunun anlamı ne? Bunun anlamı, kendisini Türk saymıyor. Tamamen kopmuş. Başka bir yerde. İşte Tanzimat kafası.’’