‘Yaptırım olmayacağını Trump’tan dinledik’

JAPONYA’nın Osaka kentinde düzenlenen iki günlük G-20 Liderler Zirvesi dün sona ererken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump dün kritik bir görüşme gerçekleştirdi. Türkiye saati ile 07.14’te başlayan görüşme 07.50’de sona erdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, görüşme sonrasında zirvenin yapıldığı INTEX Osaka Fuar Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump’la görüşmesini değerlendirdi. Erdoğan, şunları söyledi:

‘S-400 İŞİ BİTTİ’

“Kendisiyle görüşmemden hemen önce basın mensuplarına da bu konularla ilgili gayet güzel cevabı verdi. S-400’lerle ilgili konuda bizim tabii bütün anlaşmamız, her şeyimiz bitmiştir ve şu anda artık olay teslimat sürecindedir. Ve teslimat sürecinde olan böyle bir sözleşmeyi inkâr etmemiz Türkiye gibi bir devlete yakışmaz. Bu iş bitti. Fakat burada bir gerçeği ortaya koymamız lazım. Biz Patriot’lar alma hususunda Sayın Obama döneminde bir adım atmıştık. Ancak Patriot’lar hususunda maalesef ‘Kongre müsaade etmedi’ dediler ve bize böyle bir satışı gerçekleştirmediler. Bizim de tabii ki hava savunma sistemleri için böyle bir adımı atmamız gerekiyordu ve en uygun şartlarda bunu Rusya’dan bulmuş olduk ve kendileriyle de anlaşarak, bu adımı attık.

‘100 BOEING ALIYORUZ’

Yaptırımlar konusunda Sayın Trump bugün (dün) yaptığı açıklamada, bu konuya açıklık getirdi. Böyle bir şeyin olmayacağını da kendisinden özellikle dinlemiş olduk. Bizim örneğin S-400 olayı bir taraftan yürürken ama biz Amerika’dan Lockheed Martin’den şu anda mesela Boeing uçaklar alıyoruz. 100 adet Boeing uçağını Lockheed Martin’den alıyoruz. Yani serbest piyasa ekonomisinin olmuş olduğu bir dünyada bunları bir defa birbirine karıştırmayacağız ve adımlarımızı da buna göre atacağız. Bunun yanında da şu gerçeği özellikle vurgulamamız lazım, o da şudur; biz Amerika ile stratejik ortağız. Stratejik ortak olarak da bizim atacağımız bu adımlarda Türkiye’nin egemenlik haklarına birilerinin müdahale etme gibi bir yetkisi de yoktur, bunu da herkesin bilmesi lazım.”

Bir gazetecinin “Türkiye ile ABD arasında herhangi yaptırım olmayacağını söyleyebilir miyiz?” sorusuna Erdoğan, “Şu anda böyle bir görüntü ortada yok. İki stratejik ortak arasında böyle bir şeyin olması da söz konusu değildir, olamaz diye düşünüyorum” cevabını verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, S-400’ün Doğu Akdeniz’e yerleştirilmesinin söz konusu olup olmayacağı yolundaki soruya, “Tabii doğmamış çocuğa don biçilmez. Önce adımları atalım bir bakalım” diye karşılık verdi.      

‘ORTAK ÜRETİCİYİZ’

F-35 için şu ana kadar Amerika’ya 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapıldığını belirten Erdoğan, değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Burada biz pazar değiliz, ortak üreticiyiz. Ortak üretici olmak suretiyle de şu ana kadar bize teslimatı yapılan 4 tane F-35 uçağı var. Ama alacağımız 100 artı 16. Yani toplamda 116 uçak. Biz bunların da beklentisi içerisindeyiz. Ödeme planımız başlamış, ödemeler yapılıyor. Ama böyle altta birilerinin yaptığı açıklamalar Sayın Başkan’ın yaklaşımlarıyla hiç örtüşmüyor. Bunların da bizim ikili ilişkilerimizi ben bozmayacağına inanıyorum ve yola da bu kararlılıkla devam ediyoruz.”     

TESLİMAT TEMMUZDA

Cumhurbaşkanı Erdoğan, S-400’lerin Türkiye’ye 15 Temmuz’da tesliminin yapılıp yapılmayacağı yönündeki iddiaların hatırlatılması üzerine, “Kesin bir tarih ben vermedim ama ‘Temmuz ayının ilk yarısında teslimat başlar’ diye ilgili birimlerimiz bu açıklamayı yaptılar. Şu andaki beklenti de bu istikamettedir” diye konuştu.

‘TÜRKİYE’YE GÖNDERİLEN  15 KİŞİ BU İŞİN FAİLLERİDİR’

- CUMHURBAŞKANI Erdoğan, gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin de konuştu. Erdoğan, “Türkiye’ye iki uçakla gönderilen 15 kişi bu işin failleridir ve bu işi meydana çıkarması gereken de birinci derecede Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’dır (MBS). Çünkü telefon görüşmemizde bu konuyla ilgili bu sözü verdi ama şu ana kadar yapılmış herhangi bir şey yok” dedi. Bir gazetecinin G-20 süresince MBS ile görüşüp görüşmediğini sorması üzerine Erdoğan, kendisiyle bir görüşme yapmadığını söyledi. Erdoğan şöyle devam etti: “Kaşıkçı’nın öldürülmesi esnasındaki bilgiler, kayıtlar onları dinledim. Bu kayıtları dinlediğim için biliyorum ki bu kayıtları MBS’nin gönderdiği kişilere de istihbarat teşkilatımız dinletti, onlar da biliyorlar. Hatta onların tespitleri çok daha ileri, ‘Bu bir vahşettir, fecaattir vesaire’ gibi. İlk etapta Türkiye’ye iki uçakla gönderilen 15 kişi bu işin failleridir ve bu işi meydana çıkarması gereken de birinci derecede MBS’dir.

DOLAR HER ŞEYİ SATIN ALIYOR MU?

Çünkü telefon görüşmemizde bu konuyla ilgili bu sözü verdi ama şu ana kadar yapılmış herhangi bir şey yok. Bunu onlar çıkaracak meydana, başka yerde fail aramalarına gerek yok zira kendilerinin eski Dışişleri Bakanının söylemiş olduğu yalanlar var, MBS’ye söylettikleri yalanlar var, bu kadar açık. Daha ne söyleyeyim.”

“Bunu onların meydana çıkarması lazım, belgeler, kayıtlar ortada” ifadesini kullanan Erdoğan, “Her şeyden önce bir insan öldürülüyor, bu kadar hafif mi? Medya olarak, uluslararası medyanın buna çok daha ileri derecede sahip çıkması lazım. Dolar her şeyi satın alıyor mu? Alamayacağı bir şeyler de olması lazım, alamayacağı bir şeyin de kalem olduğuna inanıyorum. Kalemi satın alamaması lazım, düşünceyi satın alamaması lazım” dedi.            

MURSİ’NİN VEFATI

Erdoğan, Mısır’ın seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin duruşma salonunda hayatını kaybetmesinin tüm yönleriyle araştırılması gerektiğini de vurgulayarak, 6 yıldır darbe mahkemelerinde yargılanan Mursi’nin şüpheli bir şekilde 16 Haziran’da duruşma salonunda vefat ettiğini hatırlattı. “Yaklaşık yarım saat orada hiçbir müdahale yapılmaksızın ölümü beklenen Mursi konusunda darbecilerin yaptığı açıklamalar vicdanları tatmin etmekten uzaktır” diyen Erdoğan, G-20 liderlerinden Mursi’nin vefatı karşısında, demokrasiye ve insani değerlere daha fazla sahip çıkmalarını beklediklerini kaydetti. Mursi’nin adli tıp kontrolü yapılmadan defnedilmesinin de düşündürücü olduğunu belirten Erdoğan, “Bu tür ölümlerde adli tıp kontrolü olması gerekir. Aksi takdirde burada şaibelerin olduğu açıktır, nettir. Bunun hesabını aslında BM başta olmak üzere, tüm siyasiler üzerine gitmek suretiyle sormalıyız” dedi.

‘SURİYE’NİN KUZEYİ TERÖR KORİDORU OLMAKTAN ÇIKARILMALI’

- CUMHURBAŞKANI Erdoğan, Suriye’nin kuzeyindeki duruma da değindi. Söz konusu bölgede bir terör koridoru yaratıldığına işaret eden Erdoğan, “Burasının terör koridoru olmaktan çıkarılıp, artık bir barış koridoru olması ve gerçek sahiplerinin yerleşmesini sağlamalıyız. Bu konuda adımların atılması lazım. Bununla ilgili de çalışmalarımız var” ifadelerini kullandı. Sınırda güvenli bölge oluşturulması talebini yineleyen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu güvenli bölgeye, özellikle zengin olan Batılı ülkelerin de destekleriyle, Türkiye’de çadırlarda kalan, konteyner kentlerde kalan Suriyelileri, orada yapılacak konutlara yerleştirelim. Bugün de birçok devlet başkanıyla bu konuları yine görüştüm. Bundan sonra da bu konuların takipçisi olacağız.”

TRUMP ERDOĞAN’A HAK VERDİ

G-20 Liderler Zirvesi’nin son gününde, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump önemli bir görüşme gerçekleştirdi.

Türkiye saati ile 07.14’te başlayan görüşme öncesi bir gazetecinin, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemini alması halinde ABD’nin Türkiye’ye yaptırım uygulayıp uygulamayacağını sorması üzerine Trump, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Obama yönetiminden Patriot almak istedi fakat izin verilmedi. Obama döneminde Türkiye’ye adil davranılmadı” cevabını verdi. Trump, S-400 konusunda yaptığı açıklamanın devamında, “Karışık bir konu. Farklı çözümler arıyoruz. (Türkiye’ye karşı) Adil olmak zorundasınız” ifadesini kullandı.

HEYETE HOLLYWOOD BENZETMESİ

Trump, “Türkiye ABD’nin dostu ve beraber harika işler yaptık ve büyük ticaret ortağımız. Bunu daha da büyüteceğiz. İkili ticaret hacmi 75 milyar dolar çok az. 100 milyar doların çok üzerinde olması gerekir” diye konuştu. Trump, Türkiye ile ABD ilişkilerinin gittikçe ilerlediğini belirterek, “Ticaretimizi dört katına çıkarmayı hedefliyoruz. Türkiye’nin çok iyi üretimi ve ürünleri var. İlişkilerimiz askeri alanda da gelişiyor. Aynı zamanda bizden çok miktarda askeri alım yapılmasını bekliyoruz” dedi. Türkiye’yi ziyaret edeceğine işaret eden Trump, bu ziyaret için net bir tarih belirtmedi. Türkiye ile ticari ilişkilerden bahseden ve “Görüşmemizi anlamlı buluyorum” diyen Trump, Türk heyetini de “Hiçbir Hollywood setinde böylesine insanları bir araya getiremezsiniz” sözleriyle övdü.

BEYAZ SARAY AÇIKLAMASI

Beyaz Saray’dan da görüşme sonrası yazılı açıklama yapıldı. İki liderin, karşılıklı ticareti geliştirmek ve Suriye’de ortak hedeflere ulaşmak gibi bir dizi konuyu ele aldığı belirtilen açıklamada, “Görüşmede Başkan Trump, Türkiye’nin Rusya’dan olası S-400 hava savunma sistemi alımıyla ilgili endişelerini dile getirdi ve Türkiye’yi, NATO ittifakını güçlendirecek savunma işbirliği konusunda ABD ile birlikte çalışmaya teşvik etti” ifadelerine yer verildi.

‘TÜRKİYE’YE ADİL DAVRANILMADI’

ABD Başkanı Trump görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, “(S-400’lerle ilgili olarak) Obama yönetimi Patriot’ları Türkiye’ye satmadı. Karmaşık bir durum, üzerinde çalışıyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rahip Andrew Brunson’ı geri verdi. Kimse geri alamamıştı. Başkan Obama geri alabildi mi? Hayır, sonsuza dek hapiste kalabilirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri. Bu gerilimde Erdoğan’ın suçu yok. Ben iyi anlaşıyorum ve ona adaletsiz davranıldığını düşünüyorum. Ülkemizi düşünüyorum ama Türkiye’ye adil davranılmadı” dedi.

F-35’LERİN TESLİMATI

“Türkiye, Barack Obama yönetimi sırasında bizim Patriot füzelerimizi almak istedi ama satmadılar. Müttefikimiz olmasına rağmen, büyük ordusu olmasına rağmen hiç adil değildi. Patriot almak istedi ama Barack Obama ‘Hayır’ dedi” ifadelerini kullanan Trump sözlerini şöyle sürdürdü: “Sürekli ‘Hayır’ dediler. Ve savunması için ihtiyacı vardı. Sonra Rusya’ya gittiler, S-400 aldılar. Çünkü Patriot almasına izin vermediler. Benden önceki yönetim bunu satın almasına izin vermedi. Bunun o kadar da iyi olmadığını düşünüyorum. Çok para verdiler, anlaşma yapıp aldılar. Bizim ülkemizden gittiler dediler ki ‘Bunu kullanmanızı istemiyoruz. Bize iyilik yapın, biz size Patriot’ları satacağız.’ Çok geç, satın almıştı. Bu arada 100 tane de F-35 satın aldı. Biliyorsunuz radara yakalanmıyor. 116 tane... Ve daha da almak istiyorlar. Şimdi de parasını ödediği uçakların teslimatını istiyor. Şirketimize para ödediler.”

‘S-400’DE AKSAMA YOK’

CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan, S-400 sevkıyatına ilişkin, “Gözler bu işin sevkiyatıyla ilgili olan süreçte, zaten bunda da mutabakatımızda herhangi bir aksama söz konusu değil” dedi. Erdoğan, G-20 Liderler Zirvesi’nin yapıldığı INTEX Osaka Fuar Merkezi’ndeki temasları kapsamında dün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüştü. Yaklaşık bir saat süren görüşmenin başında kısa bir açıklama yapan Erdoğan, sözlerine iki ülke arasında ciddi bir ivme yakalandığını ifade ederek başladı. Erdoğan, “Özellikle de işbirliğimizin S-400’ler sevkıyatıyla, bunu Duşanbe’de de görüşmüştük, mutabakata vardığımız gibi yol haritasının devamını şu anda izliyoruz. Füzenin ortak üretimi başta olmak üzere teknoloji transferini de içerecek şekilde ilerletilmesi bizim için de malum öncelik taşıyor. Şu anda öyle zannediyorum ki gözler bu işin sevkıyatıyla ilgili olan sürecin içerisinde de zaten bunda mutabakatımızda herhangi bir aksama söz konusu değil” diye konuştu.     

PUTİN’DEN AÇIKLAMA

Putin de, Suriye’deki gelişmeleri değerlendirdiği açıklamasında şöyle konuştu: “Sahadaki temaslarımız iyi bir seviyede devam ediyor. Son gelişmeler hakkında ABD Başkanı Trump’ı bilgilendirdim. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmemizde de Suriye’deki son gelişmeleri ele aldık. Türk dostlarımızla da Suriye konusundaki temaslarımız, ABD ile olduğundan daha da yoğun bir şekilde her gün devam ediyor. Yaşanan tüm olaylardan bilgimiz var ve birlikte olayların köküne iniyoruz. Bazı detayları elbette açıklayamam ama durum kontrol altında.” 

KISMİ TEKNOLOJİ TRANSFERİ

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Türkiye ile yapılan S-400 hava savunma sistemi anlaşmasının, alıcı ülkeye kısmi teknoloji transferi öngördüğünü söyledi. Basın toplantısında Türkiye’ye Rus yapımı S-400 savunma sistemi sevkıyatının şartlarına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Kremlin Sözcüsü Peskov, “Sözleşme, (Türkiye’ye) üretim konusunda kısmi teknoloji transferi yapılmasını içeriyor” dedi. 

GÖRÜŞME TRAFİĞİ

- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Osaka şehrinde 28-29 Haziran’da düzenlenen G-20 Liderler Zirvesi boyunca 10 ikili görüşme gerçekleştirdi. 

Erdoğan, dün Twitter hesabından zirvede gerçekleştirdiği ikili görüşmelere ilişkin 6 dilde paylaşımda bulundu. G-20 Zirvesi’nin küresel gündemdeki konuların etraflıca ele alındığı, verimli, son derece başarılı bir toplantı olduğunu belirten Erdoğan’ın tweet’leri şöyle: “Terörle mücadeleden küresel ekonomiye, inovasyondan, dijitalleşmeden sağlık ve çevreye kadar birçok meselede Türkiye’nin yaptıklarını ve bakış açılarını, gerek çoklu gerekse ikili temaslarımızda aktarma fırsatı bulduk. ABD Başkanı Donald Trump ile ülkelerimiz arasındaki siyasi, askeri, ticari ilişkilerin gelişimine büyük katkı sağlayacağına inandığım, stratejik ortaklığımıza güçlü bir vurgunun yapıldığı çok verimli bir ikili görüşme gerçekleştirdik. Rusya Devlet Başkanı Putin ile yapmış olduğumuz görüşmede tüm alanlarda büyüyen ve gelişen Türkiye-Rusya ilişkilerini daha da ileri ve üst seviyeye getirmek için çabaları sürdürme konusunda mutabık kaldık. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Türkiye-Fransa ilişkilerine dair birçok konuyu masaya yatırdık, ülkelerimiz arasındaki meselelerin çözümüne ve ilişkilerimizi geliştirmeye yönelik ortak bir bakış açısına sahip olduğumuzu teyit ettik.”