Yapracığı gören balık ve Zahrad

YAPRAK değil de yapracık... Ve bu yapracığı bir balık görüyor. Hangi balık? Balık yapracığı görebilir mi? Bunların hepsini Zahrad'a sorabiliriz; çünkü balığın yapracığı görmesini sağlayan kişidir Zahrad. Ama Zahrad kim? Zahrad kim mi?Zahrad, Ermeni dilinde yazan dünyanın en büyük şairlerinden biri. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, İstanbullu şairimiz!* * *Zahrad'ı benim de şiirlerimi yayımlayan ‘‘Talisman’’ (New Jersey, ABD) dergisinden tanıyordum. İngilizce çevirilerinden okuduğum bu şairin Ermenistan'da yaşadığını sanıyordum. Taa ki, 1990 başlarında, Talat Sait Halman ‘‘Sokak komşun şair Zahrad’’ diye tanıştırıncaya kadar. İlkin ben şaşırmıştım. Daha sonra, benim Zahrad'ı tanıyor olmama onlar şaşırdı.* * *Zahrad, asıl adıyla Zareh Yaldızcıyan 10 Mayıs 1924 günü İstanbul'da Nişantaşı'nda dünyaya geldi. Üç yaşındayken babası öldü. Babası Movses Yaldızcıyan Bab-ı áli'de baş tercümanlık yapmış, Hariciye Nezareti'nde danışman yardımcılığında bulunmuştur.1941-1942 döneminde Pangaltı Mikhitaryan Lisesi'nden mezun oldu. Tıp Fakültesi'ni yarım bıraktı. Askerlik görevini 1948-1949 döneminde yedek subay olarak yaptı.Ardından ilaç deposunda, káğıtçıda, noterde, tıbbi malzeme kuruluşunda çalıştı. Kravat ticaretiyle, kemer imalatıyla, musluk ve son olarak zincir ticaretiyle uğraştı. 1 Mayıs 1994'te, 70 yaşında emekli oldu.* * *Zahrad'ın ilk şiiri, 1943 yılında Jamanak Gazetesi'nin edebiyat sayfasında yayımlandı. O tarihten sonra Türkiye Ermeni toplumunun kültürel hayatında önemli bir rol oynayan Zahrad'ın ilk kitabı ‘‘Büyük Şehir’’ 1960 yılında yayımlandı. Bu kitabı ‘‘Renkli Sınırlar’’ (1968), ‘‘İyi Gökyüzü’’ (1971), ‘‘Yeşil Toprak’’ (1976), ‘‘Bir Taşla İki Bahar’’ (1989), ‘‘Eğri Oturalım Gigo Konuşalım’’ (1994), ‘‘Ucu Ucuna’’ (2001) adlı kitapları izledi.Zahrad'ın şiirleri 23 dile çevrildi. Birçok ödülü var. Karikatürcü Ohannes Şaşkal tarafından Türkçeye çevrilen şiirleri ‘‘Yağ Damlası’’ adıyla İyi Şeyler Yayıncılık (1993. 2000) tarafından yayımlandı. Belge Yayınları tarafından yayımlanan (Aralık 2002) ‘‘Yapracığı Gören Balık’’ı da Ohannes Şaşkal Türkçeye çevirmiş.Nişantaşı'nda, dedesi Hacı Levon'un evinde dünyaya gelen Zahrad, doğduğu kentte, aramızda yaşıyor. ‘‘Yapracığı Gören Balık’’tan üç dizelik bir şiir aktararak Zahrad'a ‘‘Türkçeye hoş geldin’’ diyorum:‘‘Benim bilgisayarım ufacıktır - diz üstü // Senin mavi eteğin kısacıktır - diz üstü // Şiir bir yakarıdır - okunmalı diz üstü.’’