Yapay zekâyla konuştuk... Türkiye'yi uyardı su kıtlığı kapıda

İKLİM değişikliğinin Türkiye’ye etkilerini yapay zekâ sistemi ChatGPT’ye sorduk. ChatGPT, “Türkiye özellikle savunmasız bir bölgede. Artan sıcaklıklar tarım ürünleri ve hidroelektrik üretimini vurarak gıda ve enerji fiyatlarını yukarı itebilir. Ayrıca nüfus artışı ile yetersiz su yönetimi uygulamaları yüzünden şiddetli su kıtlığı yaşanabilir” yanıtını verdi. Bir de tavsiye de bulundu: “Türkiye, hidroelektrik enerjiye olan bağımlılığını azaltmalı.”

YENİ GÖÇ UYARISI

Enerji Bakanlığı verilerine göre hidroelektrik enerji, yüzde 30 ile toplam kurulu gücün en büyük kısmını oluşturuyor. Riskin boyutu noktasında yapay zekâ ile ortaklaşan ABD merkezli düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi (CFR) iklim değişikliği uzmanı Alice Hill, “Türkiye son 50 yılın en sıcak aralık ayını 2022’de yaşadı. Bu trendin sonu gelmeyecek. Projeksiyonlara göre Türkiye, 2040 yılında su kıtlığı yaşayacak en kötü ilk 30 ülke arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı. ChatGPT, iklim değişikliğinin göç hareketliliğine de sebep olacağını söyleyerek, “İklim değişikliği ekonomik ve sosyal kırılganlıkları arttırarak Suriye ve Irak gibi komşu ülkelerden Türkiye’ye yeni göçleri tetikleyebilir. Ayrıca Türkiye içinde de kırsal alanlardan kent merkezlerine doğru iç göçe yol açabilir” dedi.

Uzmanlar da Akdeniz giderek daha kurak ve sıcak bir yer haline gelirken bunun yeni göç hareketlerini tetikleyeceğini belirtti. İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Chatham House araştırmacısı Profesör Tim Benton, “Aşırı hava koşulları, insanları yerinden edecek başka bir itici güç olabilir” ifadelerini kullandı. Benton, özellikle Kahramanmaraş depremleri sonrası bir de tarımsal faaliyetlerin kuraklık yüzünden sürdürülemez hale gelmesi durumunda hem Türkiye içinde hem de Suriye gibi ülkelerden Türkiye’ye yeni göçler görülebileceğini söyledi.

BARAJLARI BİLEMEDİ

KIŞIN özellikle İstanbul’a yeterli kar yağmadığını hatırlatan yapay zekâ, bunun barajları besleyen nehirler ve akarsular için kötü haber olduğuna dikkat çekti. Başkanlığı döneminde Barack Obama’nın iklim değişikliği danışmanı olan Hill de 2023 boyunca ciddi kuraklık yaşanacağı uyarısında bulunarak, “İstanbul’un su rezervleri dip seviyelere düştü, buna karşın su tüketiminde artış sürüyor. Su kullanımını kısıtlayıcı uyarılar yapılmalı” tavsiyesinde bulundu.

Öte yandan ChatGPT, İstanbul barajlarının Mart 2023 itibarıyla “Yüzde 70 dolu olduğunu” söyleyerek hata yaptı. İSKİ verilerine göre, geçen haftaki yağışların sadece yüzde 1 katkı verdiği barajların yüzde 36’sı dolu. 2022 Mart sonunda bu oran yüzde 89’du.