Yangın savaşçıları tarihinin en büyük trajedisi burada sahnelendi Mann Gulch
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 28, 2006 00:00
Seattle’dan kalkan turboprop yaklaşık iki saat ormanların üstünden uçtuktan sonra Amerika’nın Mississippi’den sonra ikinci uzun nehri olan Missouri’nin (3726 km) üstünden alçalıp Montana’nın başkenti 35 bin nüfuslu Helena’ya indi.
Alandan 15 dakika uzaklıktaki bir iskeleden bindiğimiz gezi motoru Missouri üstünde kuzeye doğru tırmanarak Helena’nın yayıldığı geniş ovayı geride bırakıp "Gates of the Mountains" (Dağların Kapıları) adlı kanyona girdi. Solumuzda 40-50 metrelik taş duvarlar yükseliyor, kıyıya dikey inen sel çukurları ve dar vadiler ise sağımızdaki kıyıyı şekillendiriyordu.
Amerika’nın batı eyaletlerini ilk defa keşfeden Lewis ve Clark epik yolculukları sırasında 1805 yılında sağımızdaki ilk vadinin sahanlığında kamp kurmuşlar. Sel sularının oyduğu ikinci vadi ise yangın savaşçılarının tarihindeki en büyük trajedinin sahnelendiği Mann Gulch’dı. Nehirden bakınca sağda kalan, seyrek orman ve yüksek kuru otların karışımıyla örtülü yamaçta başlayan yangın sel çukurunun dibine indiği sırada saat 17.00’de sol yamacın ortasına inen paraşütçüler birden azan rüzgarın kırbaçladığı alevlerle yüzyüze gelmişler.
En garantili sığınak olan nehrin birkaç yüz metre aşağıdaki serin sularının simgelediği yaşamla aralarına giren harlı alevlerden tek kaçış yönü olan doruk çizgisine doğru delicesine tırmanmaya başlamışlar. Yaşam yarışını kaybeden 13 delikanlının kömürleşmiş cesetlerine geceyarısı ulaşan kurtarma ekipleri kol saatlerinin 17.50 ile 17.56 arasında durmuş olduğunu saptamış. Sel yataklarında biriken çalı çırpı ve kuru otlar alevleri beslemişti. Üstelik kuru otların yanması ağaçlardan daha az şiddetli ama çok daha süratliydi. Yamaçlardan göreceli olarak yavaş inen yangın yukarı doğru çok daha hızlı koşuyordu. Tüm bu etkenler yangın savaşçılarının aleyhine çalışmıştı.
Kurtulan iki kişi hem zirveye daha yakın oldukları, hem de zirvenin az altında komşu vadiye açılan bir yarık buldukları için kurtulmuşlardı. Bir arkadaşlarına göre, anında "ayaklarıyla karar verdikleri için azraille olan yarışı kazanmışlardı." Kurtulan diğer itfaiyeci Wagner Dodge grubun lideriydi. Nehirden tepeye doğru koşturan alevleri görünce ani bir karar, daha doğrusu yaratıcı bir fikirle cebinden kibrit kutusunu çıkarmış, çevresindeki otları tutuşturmuş, yukarıya doğru koşan adamlarını oluşturduğu ateş çemberinin içine çağırmış ve yüzüstü kendisini yere atmıştı. Ekibi bu yeni yangın alanını teyet geçip azraille olan randevularına doğru koşarken onların peşindeki alevler yeterince yakıt kalmadığı için Dodge’ın etrafından dolanmışlar ve onun hayatını bağışlamışlardı.
Aleve alevle karşı gelmek, rüzgar uygun yöne döndükçe esas yangın alanının etrafında kontrollü ufak yangınlar çıkararak onun genişleme alanını sınırlamak sık başvurulan bir mücadele stratejisi haline geldi. İtfaiyecilerin temel gereçi bir yanı balta bir yanı keser "pulaski." Yanmakta olan alanın çevresindeki ağaç çalıları baltayla kesip sonra keserle açtıkları hendeğe gömmek de mücadelenin en meşakkatli ama yaygın taktiği.
MÜJDELİ HABER TEKNEDE GELİYOR
Mann Gulch’ın Missouri nehriyle kucaklaştığı kıyıda kendiliğinden bitmiş turuncu renkteki adem borusu çiçekleri sanki 55 yıl önce Amerikan tarihinin en trajik orman yangınında şehit olan 13 itfaiyecinin anısına dikilmişti. Aslında az ilerideki sade plaket olayı anımsatan tek ipucuydu. Rüzgarın sürekli ürperttiği Missouri’nin sularında bekleyen teknemize döndüğümüzde tatilimize damgasını vuran Flick Creek yangınının tamamen söndürüldüğü ve olaya neden olan kampçının yakalandığı haberini aldık.
Tek başına kamp yapmakta olan genç bir kadın anı defterini yok etmek için ateş yakmış, herhalde melankolik bir ruh dalgasıyla yırtılıp alevlere yem yapılan sayfalar kavrulduktan ve anılar külleştikten sonra ateşi tam söndürememişti. Rüzgarın önüne kattığı kalıntı kıvılcımlar bir haftada 100 kilometrekare ormanı yok etmişti.
Amerika’nın batı eyaletlerini ilk defa keşfeden Lewis ve Clark epik yolculukları sırasında 1805 yılında sağımızdaki ilk vadinin sahanlığında kamp kurmuşlar. Sel sularının oyduğu ikinci vadi ise yangın savaşçılarının tarihindeki en büyük trajedinin sahnelendiği Mann Gulch’dı. Nehirden bakınca sağda kalan, seyrek orman ve yüksek kuru otların karışımıyla örtülü yamaçta başlayan yangın sel çukurunun dibine indiği sırada saat 17.00’de sol yamacın ortasına inen paraşütçüler birden azan rüzgarın kırbaçladığı alevlerle yüzyüze gelmişler.
En garantili sığınak olan nehrin birkaç yüz metre aşağıdaki serin sularının simgelediği yaşamla aralarına giren harlı alevlerden tek kaçış yönü olan doruk çizgisine doğru delicesine tırmanmaya başlamışlar. Yaşam yarışını kaybeden 13 delikanlının kömürleşmiş cesetlerine geceyarısı ulaşan kurtarma ekipleri kol saatlerinin 17.50 ile 17.56 arasında durmuş olduğunu saptamış. Sel yataklarında biriken çalı çırpı ve kuru otlar alevleri beslemişti. Üstelik kuru otların yanması ağaçlardan daha az şiddetli ama çok daha süratliydi. Yamaçlardan göreceli olarak yavaş inen yangın yukarı doğru çok daha hızlı koşuyordu. Tüm bu etkenler yangın savaşçılarının aleyhine çalışmıştı.
Kurtulan iki kişi hem zirveye daha yakın oldukları, hem de zirvenin az altında komşu vadiye açılan bir yarık buldukları için kurtulmuşlardı. Bir arkadaşlarına göre, anında "ayaklarıyla karar verdikleri için azraille olan yarışı kazanmışlardı." Kurtulan diğer itfaiyeci Wagner Dodge grubun lideriydi. Nehirden tepeye doğru koşturan alevleri görünce ani bir karar, daha doğrusu yaratıcı bir fikirle cebinden kibrit kutusunu çıkarmış, çevresindeki otları tutuşturmuş, yukarıya doğru koşan adamlarını oluşturduğu ateş çemberinin içine çağırmış ve yüzüstü kendisini yere atmıştı. Ekibi bu yeni yangın alanını teyet geçip azraille olan randevularına doğru koşarken onların peşindeki alevler yeterince yakıt kalmadığı için Dodge’ın etrafından dolanmışlar ve onun hayatını bağışlamışlardı.
Aleve alevle karşı gelmek, rüzgar uygun yöne döndükçe esas yangın alanının etrafında kontrollü ufak yangınlar çıkararak onun genişleme alanını sınırlamak sık başvurulan bir mücadele stratejisi haline geldi. İtfaiyecilerin temel gereçi bir yanı balta bir yanı keser "pulaski." Yanmakta olan alanın çevresindeki ağaç çalıları baltayla kesip sonra keserle açtıkları hendeğe gömmek de mücadelenin en meşakkatli ama yaygın taktiği.
MÜJDELİ HABER TEKNEDE GELİYOR
Mann Gulch’ın Missouri nehriyle kucaklaştığı kıyıda kendiliğinden bitmiş turuncu renkteki adem borusu çiçekleri sanki 55 yıl önce Amerikan tarihinin en trajik orman yangınında şehit olan 13 itfaiyecinin anısına dikilmişti. Aslında az ilerideki sade plaket olayı anımsatan tek ipucuydu. Rüzgarın sürekli ürperttiği Missouri’nin sularında bekleyen teknemize döndüğümüzde tatilimize damgasını vuran Flick Creek yangınının tamamen söndürüldüğü ve olaya neden olan kampçının yakalandığı haberini aldık.
Tek başına kamp yapmakta olan genç bir kadın anı defterini yok etmek için ateş yakmış, herhalde melankolik bir ruh dalgasıyla yırtılıp alevlere yem yapılan sayfalar kavrulduktan ve anılar külleştikten sonra ateşi tam söndürememişti. Rüzgarın önüne kattığı kalıntı kıvılcımlar bir haftada 100 kilometrekare ormanı yok etmişti.