Yabancılar parayı ülkelerine götürüyor

İSMMMO'nun “Türkiye'deki Yabancı-Kar Transferleri” başlıklı raporuna  göre, iyi planlanmış ve etkin bir şekilde yönlendirilmiş doğrudan  yabancı yatırımlar, üretim, istihdam, gelir, ihracat artışı getirirken,  ödemeler dengesi ile ekonomik gelişme üzerinde olumlu etkiler yaratıyor.

Rapora göre, 1990-2002 döneminde yabancı yatırımcıların Türkiye'de  yaptıkları kar transferlerinin toplamı 3,1 milyar dolar iken, 2003  yılından bu yılın ilk 8 ayına kadar geçen dönemde kar transferi toplamı 5 milyar 150 milyon dolara ulaştı. Buna göre, son 3,5 yılda yapılan kar  transferleri toplamı geçmiş 12 yıldan yapılanın yüzde 60 üzerinde gerçekleşti.

2003 yılına kadar yıllık ortalama 300 milyon doların altında kalan  yabancı yatırımcıların Türkiye'den sağlayıp kendi ülkelerine transfer  ettikleri kar miktarı, 2003 yılında ilk kez 643 milyon dolar oldu.

Daha sonraki yıllarda hızlanan ve yıllık 1 milyar dolara çıkan kar  transferi bu yılın ilk 8 ayı itibariyle 1,2 milyar dolarla rekor kırdı.  İlk 8 aylık
veriler ışığında yapılan tahmine göre, bu yılın sonu  itibarıyla yabancıların kar transferlerinin 1,5 milyar doları aşması  bekleniyor.

Raporda, Türkiye'ye yatırım yapan uluslararası bankaların, ilk 5 yıl  içerisinde, getirdikleri sermayenin üzerinde kar beklediği, dolayısıyla  bugün miktar anlamında henüz küçük boyutlarda görünen kar  transferlerinin, yabancıların yeniden yapılanma ve organizasyon  yatırımlarının tamamlamasıyla daha da artacağı, bunlara yabancıların  gayrimenkul alanında yaptıkları yatırımların tamamlanmasıyla elde  edecekleri kira gelirlerinin transferleri eklendiğinde durumun Türkiye  açısından daha da sıkıntılı bir noktaya gideceği vurgulandı.

Türkiye'de 2002 yılından bu yılın Ağustos ayına kadar olan dönemde  toplam 49 milyar 683 milyon dolar olan yabancı doğrudan yatırımların 9  milyar 925 milyon doları gayrimenkul sektörüne geldi. Başka bir ifadeyle  son 5 yılda Türkiye'ye gelen her 100 doların 20 doları gayrimenkul  sektörüne girdi.

Raporda, kar transferlerini engelleyici bir politikadan ziyade döviz  kazandırıcı alanlarda sıfırdan yatırımların özendirilmesi ve teşvik  edilmeli gerektiği vurgulandı.

Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı Yahya  Arıkan, yaptığı değerlendirmede, yabancı sermayenin Türkiye'ye  yönelmesinin en temel nedeninin, büyüme potansiyeline bağlı olarak kar  marjlarının gelişmiş ülkelere göre daha yüksek bulunması olduğunu  belirtti.

Firmaların ev sahibi ülkeye getirdikleri sermayenin, uzun dönemde dışarı  transfer ettikleri sermayeden küçük kaldığını ifade eden Arıkan,  “Türkiye'de de sıfırdan bir yatırım yapmak yerine var olan işletmeleri  almayı tercih eden yabancı yatırımcıların, kar transferlerinde artış  şimdiden başladı” dedi.

Arıkan, genellikle iç pazara dönük üretim yapan yatırımlara yöneldiği  gözlemlenen çok uluslu şirketlerin, bu pazarlarda ciddi kar  beklentileri olduğuna dikkat çekerek, şunları kaydetti:

“Benzer durum Türkiye için de söz konusu. Türkiye'ye daha çok  özelleştirmeler ve özel sektör şirketlerinin satın alınması yöntemiyle  giren yabancı şirketlerin tercihini iç pazarın potansiyeli belirledi.  Başka bir ifadeyle özelleştirilen Telekom, satılan bankalar döviz  kazandırıcı bir üretim alanı değildir. Türkiye bu konuda planlama ve  yönlendirmeye dayalı politika belirlemek ve uygulamak zorundadır.”