Yabancı eşlere hak yok

Ünlü ressam, şair Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun gelini, Kanada asıllı Hughette Eyüboğlu, 34 yıl önce yaşadığı sorunlardan yola çıkarak kurduğu Yabancı Eşler Derneği'nde ülkemize gelin olarak gelen yabancı kadınların sorunlarına çareler üretiyor.

Üye sayısı 185'e ulaşan dernekte çoğunlukla Kuzey Amerika ve Avrupalı kadınlar bulunuyor. Doktor, avukat, sosyolog, öğretmen, mimar, ekonomist, fotoğrafçı, kuaför, dişçi, kimyager, borsacı ve hemşire gibi yüksek düzeyli bir gurubun önce bir Türk erkeğine ardından da Türkiye'ye aşık olduğunu belirten Hughette Eyüboğlu, buna rağmen tüm gelinlerin birçok yasal zorluklarla karşılaşmasından yakınıyor.

Tamamına yakını üniversite eğitimi alan kadınların tahsil veya iş temasları için ülkelerine gelen Türk erkekleriyle evlendiğini, ancak mevzuat nedeniyle mesleklerini ikinci vatan gördükleri Türkiye'de icra edemediklerini belirten Eyüboğlu, şunları söyledi: ‘‘Mevzuat denilen şey gelip geçici olan kişilerle bizim gibi burada yaşayan ve burada ölecek olan kişileri aynı kefeye koyuyor. Daimi oturma izni almak çok zor. İki veya beş sene olarak alınan izinler güzel gözlerimiz için verilmiyor. Bir Türkle evli olduğumuz için veriliyor. Boşanınca veya eşimiz ölünce sonumuz ne olacak bilmiyoruz. Çalışma iznimiz olmadığı için mesleklerimizi yapamıyoruz. Tam 80 meslek bize yasaklı. Ancak sekreter veya öğretmen olabiliyoruz. Tüm Türkiye'yi bilmiyoruz ama sadece İstanbul'da Türk vatandaşı ile evlenmiş 7 bin 985 yabancı kişi var''

Defin bile problem

Türkiye'de yaşayan yabancı eşlerin mülk edinmede isimlerini kullanmada sorunlar yaşadığını, hatta ölüm halinde birçok ilde defin problemi bulunduğunu da belirten Hughette Eyüboğlu, ‘‘Koca yabancı eşine miras bırakamıyor. Özellikle belediye dışında kalan yerlerde yabancılar mülk edinemiyor. Geçtiğimiz yaz bir ABD'li arkadaş Kuşadası'nda kalp krizinden öldü. Lerax Scarborogi adlı bu arkadaşın cenazesi 2 gün oradan oraya dolandı durdu. Sonunda özel bir izinle Selçuk'a gömüldü.'' dedi.

Cep telefonu alamıyorlar

Bazı kanunların İstiklal Savaşı'ndan kaldığını amacının o günlerde Türkiye'den kaçan Yunanlıların geriye dönerek eski ev ve işyerlerini geri almalarını önlemek olduğunu belirten dernek üyesi ABD asıllı Deanna Erkut ise Türkiye'de yaşayan ve her yerde 'Gelinimiz' diye sevilen yabancı kökenli kadınların cep telefonu, ehliyet, vergi numarası hatta kredi kartı bile alamadıklarını söyledi. Erkut ''Eşimiz ölünce ilk uçakla bu ülkeden kaçacak kişi muamelesi yapılıyor. Hayır biz kaçmayacağız. Hatta burada öleceğiz. Türkiye'yi çok seviyoruz. Burası hepimizin ikinci vatanı. Biz inanıyoruz bu yasalar kasten değil, işlerin çokluğu nedeniyle el atılmadığından hala duruyor. Dernek olarak bunları kaldırtmaya çalışıyoruz'' dedi.

Dernek Başkanı Eyüpoğlu, yabancı kadınların evlenince kocalarının kütüklerine yazıldıklarını belirterek ‘‘Peki boşanınca nereye yazacaklar?' diye sordu. Eyüboğlu karşılaştıkları onlarca sorundan bazılarını da şöyle sıraladı: ''Nüfus memurluğunda ayrı bir zorluk yaşıyoruz. Türk vatandaşı olan arkadaşlara TC pasaportu çıkartılırken, isim değiştirmek istiyorlar. Örneğin benim adım Hughette. Memur bunu Nükhet yapalım dedi. İtiraz ettim. Benim diplomam, Kanada ehliyetim tüm belgelerim gerçek ismim üzerine. Ayrıca yurt dışına çıkarken iki pasaportu da istiyorlar. İsim değişik olunca bukez burada sorun çıkıyor. Biz dernek olarak arkadaşlarımızın Türkiye'ye entegrasyonunu, dersler ve manevi desteklerle sağlamaya çalışıyoruz. Kendilerine Türk örf ve adet lerini anlatıyoruz. Her hafta bir arkadaşın evinde toplanıp bir konuyu ele alıp konuşuyoruz.''

Çifte vatandaşlığı kabul etmeyen ülkeler

Çifte vatandaşlık hakkını tanımayan 20 ülkenin kadınları için ise sorun daha da zor. Bu ülkeler Almanya, Arjantin, Avustralya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Hindistan, Hollanda, İran, Irak, İspanya, Japonya, Norveç, Rusya, Singapur, Şili, Tayland ve Venezuela.

Türk vatandaşlarıyla evlenen gelinlerin mülk edilmesi bazı ülke pasaportu taşıyanlar için güç, ancak uğraşlar sonucunda başarıya ulaşılması mümkün görünüyor. Bazı ülke vatandaşları için ise imkansız. Danimarka, Filipinler, Finlandiya, Irak, İsveç, İsviçre, Japonya, Meksika, Polonya, Portekiz, Romanya, Singapur, Ürdün ve Yugoslavya vatandaşları mülk alabiliyorlar. Ancak Bulgaristan, Cezayir, Hindistan, İran, İzlanda, Macaristan, Suriye, Tayland ve Sovyetler Birliği vatandaşları ise kesinlikle mülk edinemiyor.