Ya maske takın ya evde kalın

Bülent VAROL soruyor:

Yasaklar, cezalar ve korkularla ‘maske takma zorunluluğu uygulaması’ karşısında kronik KOAH, alerji, nefes darlığı, tansiyon, kalp ve damar hastalığı olan yurttaşlar nasıl davranacaklar?

PROF. DR. MELİH US (Kalp Damar Cerrahi Uzmanı):

Bahsettikleriniz en riskli hasta grubunu oluşturduğu için bu kişilerin zaten mümkün olduğunca, salgın kontrol altına alınıncaya kadar evden çıkmaması daha uygun olur. “Uzun süre maske takımı zehirlenmeye sebep oluyor” diye internette dolaşan bilgi ise son derece yanıltıcı. Eğer öyle olsaydı tüm ameliyathane çalışanlarının zehirlenmesi gerekirdi.

UNUTMAYA DEĞİL BAŞ ETMEYE ÇALIŞIN

Semih ERDOĞAN soruyor:

COVID-19 geçirdim, uzun süre yoğun bakımda kaldım. Şimdi iyiyim ama bunun travmasını nasıl atlatacağım? Sokağa çıkmak istemiyorum, en küçük bir kırıklıkta panikliyorum. Normale dönebilecek miyim?

PROF. DR. ARİF VERİMLİ (Psikiyatrist):

Öncelikle geçmiş olsun. Koronayı yendiğiniz için artık bağışıksınız. Sokağa çıkmak istemezsiniz, en ufak beden belirtisinde panik olursunuz. Sağlıklı bir ruhsal durum, başınıza gelen durumdaki direnciniz ve aldığınız önlem ve tedbirlerin toplamıdır. Tabii ki normale döneceksiniz. Kendinize bir süre koymayın. Her şey gibi, herkes gibi bunda da normalleşeceksiniz. Hiç COVID-19 olmamış kişilere göre sizin atlatmanız biraz daha uzun sürebilir. Ömür boyu tatsız bir anı olarak da unutmanızı beklemiyoruz. Unutmaya değil baş etmeye çalışmak daha önemli.

KAYBOLAN UYKU DÜZENİ ARANIYOR

Aslı KARA soruyor:

Üç ay süren karantina döneminde kaybettiğim uyku düzenimi bir türlü geri getiremiyorum. Ne yapmalıyım?

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi):

COVID-19 salgınıyla ortaya çıkan olağanüstü durum uyku problemlerini tetikleme veya şiddetlendirme potansiyeline sahipti. Nitekim pek çok insanda böyle oldu. İnsan vücudu, ‘sirkadiyen ritim’ olarak bilinen iç saatimiz tarafından düzenlenen 24 saatlik bir döngü ile çalışır. Bu biyolojik saat, ne zaman yemek yiyeceğimizi, uyuyacağımızı, enerji seviyelerimizi ve buna benzer daha birçok fiziksel işlevi düzenler.

8 SAAT UYKU ŞART

Vücudumuzun karanlık çökünce salgıladığı uyku hormonu melatonini baskılayacak şekilde geç saatlere kadar yapay ışıklara, televizyona, akıllı telefonlara maruz kaldık. Aynı zamanda sağlık ve ekonomik durumla ilişkili yaşadığımız stres, bizleri stres hormonu kortizolle yüklendirdi. Tek bir gece ayakta kalmanın bile kanınızdaki yüzden fazla proteini etkileyebildiğini biliyor muydunuz? Bu proteinlerden sadece birinin değişimi bile metabolizmayı, bağışıklığı, kan şekerini ve kanser riskini etkilediği bilinen protein seviyelerini bozabilir. Gece yedi saatten daha az uyuyan kişilerin, soğuk algınlığı yaratan rinovirüslere maruz kaldıklarında sekiz ya da daha fazla saat uyku uyuyan kişilere göre soğuk algınlığı belirtileri geliştirme olasılığı üç kat daha fazla bulundu.

STRESİ YÖNETİN

En başta hayatınızdaki stresi kontrol altına almak için harekete geçmelisiniz. Fiziksel aktivitenin beyniniz ve vücudunuz üzerinde büyük bir etkisi vardır, egzersiz stresi azaltır ve zihinsel hastalıklarla ilişkili birçok belirtiyi iyileştirir. Fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve gevşeme stratejileri stres yönetiminde etkilidir. Derin nefes alma, meditasyon, yoga veya masaj gibi rahatlama tekniklerini uygulayabilirsiniz.

SİZ SORUN, HOCALAR YANITLASIN

Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.