Öznur KAYMAK
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 04, 2004 00:03
Mp3 çalarlar ortaya çıkana dek, mp3 formatındaki şarkılar sadece bilgisayardan dinlenebiliyordu. Şimdi kibrit kutusundan biraz daha büyük gövdesi olan bu cihazlarla, binlerce şarkıyı yanınızda taşıyabiliyor, istediğiniz zaman istediğiniz yerde üstelik üstün ses kalitesiyle dinleyebiliyorsunuz.
Bugün her markanın ucuz-pahalı, sayısız mp3 çalar çeşidi var piyasada. Ama içlerinde öyle bir tanesi var ki; mp3 çalar pazarında teknolojisiyle bir devrim niteliği taşıyor: Apple iPod. Şimdiye dek tüm dünyada dört milyon adet satan iPod, kaset ve
CD satışlarını düşürdüğü, internetten yasadışı mp3 dosyaları paylaşımı yapanların işini kolaylaştırdığı gibi eleştirilere maruz kalıyor. Tam 10 bin tane mp3 formatlı şarkıyı, dijital fotoğrafları ve metin dosyalarını saklayabilen, ses kaydeden, 27 gün boyunca kesintisiz müzik dinleme imkanı veren, pc oyunu oynanabilen süper eğlenceli cihaz iPod, ülkemizde de hızla popülerleşiyor. İşte, bazı teknoloji marketlerde 419-519 euro’dan satışına başlanan iPod’un öyküsü ve müzik piyasasını bu cihaz yüzünden bekleyen sürprizler.
iPod, 2001 Ekim’inde Amerika’da piyasaya çıktığında 4 GB’lık hafızasıyla 1000 tane mp3 formatındaki şarkıyı cebinizde taşımaya imkan veriyordu. Üstelik sadece bir mp3 çalar değil, metin ve fotoğraf dosyalarını saklayabilen, içinde oyunlar ve ajanda özellikleri bulunan çok yönlü bir cihaz olarak çıktı piyasaya. Satışa çıktığı 2001 Ekim’inde Amerika’da öyle yoğun ilgi gördü ki, o tarihte yapılan bir araştırmada, henüz cep telefonu olmayan ABD’li büyük bir kitlenin iPod sahibi olduğu sonucu çıktı.
Japon teknoloji devi Sony, 1979’da pazara sunduğu, o dönemin en gelişmiş ve taşınabilir kaset çaları ‘Walkman’ ile müzik dinleme alışkanlıklarını mobil hale getirmiş ve rakipleri için örnek bir pazar oluşturmuştu. Bu pazarda baskın rol izleyen Sony’ye en büyük rakip, dijital müziği iPod ile küçük bir kutuya sığdıran Apple oldu. Apple, iPod’la sadece birkaç kasetlik şarkıyı değil, bin adet CD’ye sığacak sayıdaki şarkıyı depolama imkanı sağladı. Apple’ın iPod’undan hemen sonra, Creative, Rio ve Dell gibi şirketler de, iPod benzeri dijital müzik çalar üretimi için kolları sıvadı.
10 BİN ŞARKI CEPTE
Peki iPod’un sistemi nasıl işliyor? Anlatalım: iPod, internet üzerinden ya da bilgisayara kayıtlı, tüm mp3 formatlı şarkıları hafızasına alabiliyor. iPod FireWire adı verilen bağlantı teknolojisini kullanıyor ve bir albümlük şarkıyı, bilgisayar ortamından beş saniyede, bin şarkıyı 10 dakikada indirebiliyor. iTunes programı bilgisayarınızda kayıtlıysa, iPod’u bilgisayarınıza bağladığınız anda, iTunes’da kayıtlı olan şarkılarınız, otomatik olarak iPod’a yüklenmeye başlıyor. iPod’un yeni modelleri tam 10 bin şarkıyı hafızasına alabiliyor. Dört hafta aralıksız müzik dinleyebilme imkánı veriyor.
Apple’ın Türkiye distribütörü Bilkom’un sitesinden iPod’unuzun dilini Türkçe’ye de çevirebiliyorsunuz. Hem Mac hem de Windows’a uyumlu olan iPod’u güncellemek için yine bilkom.com.tr sitesinden iPod yazılımlarına ulaşabiliyorsunuz.
iPod sadece 158 gr ağırlığında ve gömlek cebinde bile taşınabilecek boyutlarda. Aynı zamanda da güçlü bir bellek kartı. Dijital fotoğraf makinenizle çektiğiniz fotoğrafları, iPod’a, müzik dosyaları yükler gibi aktarabiliyorsunuz. Böylece fotoğraf makinenizin hafızasını tatildeyken boşaltabiliyor, yeni fotoğraflara yer açabiliyorsunuz. Tüm bunları dışında, iPod harici mikrofonuyla ses kaydedici, alarmı, Solitaire, Brick, Music Quiz ve Parachute oyunları ve metin dosyaları hafızasıyla bir ajanda.
OTOMOBİLLERE DE GİRİYOR
Bu arada iPod’lar sadece sokakta bele takılıp dinlenecek şekilde üretilmiyor sadece. Şimdi otomobillerde de, iPod’lar daha fabrikada ön panele eklenmeye başlandı. Mercedes’in gençlere yönelik otomobil markası Smart’ta, 20 GB’lık iPod yerleşik olarak bulunuyor. Smart’ın iPod’u beş bin şarkıyı hafızasına alabiliyor ve FM radyo dinleme imkanı da veriyor. Ayrıca, BMW’nin de 3 serisi otomobilleriyle bazı üst modellerinde, iPod’un belleğindeki şarkılar otomobilin müzik sistemine bir adaptörle bağlanabiliyor ve buradan dinlenebiliyor.
Bugün gelişen MP3 çalar teknolojisi sayesinde, iPod 4GB yerini, Mini, 10, 20 ve 40 GB’lık modellere bıraktı. Apple’ın Türkiye distribütörü Bilkom, bu en yeni iPod’ları birkaç ay önce satışa sundu. Bu cihazları Çarşı mağazaları, Vatan Computer, NetCell, Akusta Müzik, İnkilap Kitabevi, Bose ve Bimeks’den, ayrıca deppo, hepsiburada.com, estore, kangurum, siberstore, dijitalcenter.com, btdepo.com sanal marketlerinden satın alabiliyorsunuz. 10 GB’lık 319, 20 GB’lık 419, 40 GB’lık 519 Euro.
MÜZİK PİYASASININ GELECEĞİ
iPod ile Mp3 çalar teknolojisi, çok kısa bir sürede dünyada müzik dinleme alışkanlıklarında ciddi değişiklikler yarattı. İnternetin yaygınlığı arttıkça, zaten PC’ler yoluyla neredeyse her eve giren MP’3’ler şimdi bu cihazlarla sokaklara da taştı. Peki istediğiniz zaman bedava olarak internetten indirdiğiniz MP3’leri, istediğiniz zaman istediğiniz
yerde dinleme imkanı veren bu cihazlar, müzik piyasasını nasıl etkileyecek? Bazen aylarca stüdyoya kapanıp kayıt yapan müzisyen, onu finanse eden prodüktör, ortaya çıkan eseri satan mağaza, korsan müzik piyasasının büyümesine olanak tanıyabilecek bu sistem karşısında nasıl ayakta kalmayı başarabilecek?
GÖZDE TEZMEN (D&R Pazarlama Müdürü)
Piyasayı etkileyen mp3 çalarlar değil, yasadışı paylaşımdaki artış
Mp3 çalarlar korsancılığı etkilemez. Çünkü korsanı yaratan, mp3’lerin varlığı değil, yasadışı mp3 paylaşımı. D&R, gelişen teknolojileri takip etmekle yükümlüdür. O yüzden de mp3 çalarlar ve mp3 uyumlu diğer cihazları D&R mağazalarımızda satışa sunmaya başladık. Ancak dediğim gibi, burada üzerinde durulması gereken, internet veya diğer medya kanalları aracılığıyla bu dosyaların paylaşımının çok kolaylaşmış ve hızlanmış olduğu ve yasalar tarafından kontrol altına alınıp alınamaması hususu. Kesinlikle bir düzenleme yapılması gerekiyor.
ZELİHA YAĞMUR (BMG Turkish/DMC Halkla İlişkiler Sorumlusu)
iTunes’da yer almak istiyoruz
Mp3 çalarlar henüz Türkiye’de çok yaygın kullanılan araçlar değil. Ancak tüm dünyada olduğu gibi bizde de müzik sektörünü olumsuz etkiliyor. Bu araçlar, internet ve teknolojiyle iç içe olan kesim tarafından tercih edildiğinden CD almak yerine internet’teki bazı sitelerden bedelsiz olarak şarkı yüklemeyi teşvik ediyor. Bu da büyük yatırımlar yapan müzik firmalarının ve sanatçıların yatırımlarının karşılığını alamamalarına ve zarar etmelerine sebep oluyor. Biz DMC olarak çeşitli vasıtalarla internet üzerinden ‘yasal’ müzik satışı ile ilgili çalışmalarımızı uzun zamandır sürdürüyoruz. Özellikle Avrupa’da DMC kataloğunun Apple iTunes müzik marketlerde satılması ile ilgili kontrat görüşmelerimiz devam ediyor.
CENK GİRAY GÜVEN (EMI Müzik Türkiye Pazarlama Direktörü)
10 yıl içinde dijital satışlar tüm pazara hákim olabilir
Geçen hafta biz de EMI olarak Kanada’da bu konuda bir toplantı yaptık. iPod teknolojisi ile yakında müzik piyasasının pazarlama, dağıtım, satış ve tanıtım ayaklarıyla tamamen dijital ortama taşınacağını düşünüyoruz. Bu konuda müzik yapımcılarının bir rahatsızlığı olmaz. Daha çok Virgin, Fnac, D&R gibi satıcılar olumsuz etkilenecektir. Sony, Universal, BMG, Warner ve EMI olmak üzere beş büyük müzik şirketinin hepsi, bugün kataloglarının büyük kısmını dijitale taşıdılar. Korsandan gördüğümüz zararı iPod ile telafi edebiliriz bile. Kasetten CD’ye geçişte de sancılar olmuştu. Benim tahminim 5 yıl daha CD satışı devam eder. Kaset hálá satılıyor örneğin. Ama dijitalde bu değişim çok daha hızlı olacaktır. 10 yılda dijital satışlar tamamen pazara hakim olabilir.
HASAN FERİT GİRESUNLU (Universal Türkiye Genel Müdürü)
İnsanlar mutlaka elle tutulur müzik materyali arayacaktır
iPod gibi mp3 çalarlar, arada elle tutulur hiçbir materyal olmadan müzik satışını sağlıyor. Ama insanlar mutlaka arşiv yapmak, sevdiği sanatçının fotoğraflarını elinde tutmak isteyecektir. CD’deki tadı vereceğini düşünmüyorum. Apple, iTunes sistemini ve iPod’u müzik firmalarıyla işbirliği içinde hazırladı ve müzik olmadan bu sistemi pazarlayamazlar. Korsanla mücadele için de iPod’u büyük bir gelişme olarak görüyoruz. Dünyada popülerliği üst seviyede ama Türkiye’de yerleşmesi için önce internette bağlantı kalitesinin yükselmesi gerekiyor.
STEVE JOBS (Apple’ın sahibi)
Önce cihazı buldu, sonra paylaşım sitesini kurdu
Apple’ı kurup, dünyanın en zengin 10 adamından biri olan Steve Jobs, iPod’un pazar büyüklüğünün 1 milyar dolara ulaştığını söylüyor. Mp3 formatındaki şarkıları satın alıp, yasal olarak indirme ve dinleme imkanı veren iTunes.com’u devreye sokan Jobs, kısa zamanda yasal mp3 paylaşımında pazarın yüzde 70’ini elde ettiklerini söylüyor. iTunes üzerinden şimdiye dek 85 milyon şarkı satıldı. iTunes’un hizmete girmesinden sonra iPod’un satışları da yüzde 235 arttı. Geçen yılın ilk çeyreğinde dünyada 219 bin adet iPod satılmıştı. 2004’ün ilk üç ayında, 733 bin adetlik satışa ulaşıldı.