Güncelleme Tarihi:
Vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında farklı oranlarda indirim hakkı var. Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, sonraki kesilenlerde üçte biri, Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının ise her defasında üçte biri indirilebiliyor (VUK Md. 376). Öncelikle (ikmalen, resen veya idarece tarh edilen) vergi veya vergi farkının ve cezalarının (indirimler sonrası kalan kısmının) vadesinde ödeneceğine dair (ihbarnamenin tebliğinden itibaren) 30 gün içinde bildirimde bulunmak gerekiyor. Mükellef, ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını süresinde ödemez veya dava konusu yaparsa, bu madde hükmünden faydalanamıyor.
UZLAŞMA YOLUYLA VERGİ VE CEZADA NASIL İNDİRİM SAĞLANIYOR?
İki tür uzlaşma var: Birisi, ‘tarhiyat öncesi uzlaşma’ yani daha vergi ve ceza mükellefe tebliğ edilmeden yapılan uzlaşma başvurusu (VUK Ek Md. 11). Diğeri vergi ve ceza kesilip tebliğ edildikten sonraki uzlaşma, yani ‘tarhiyat sonrası uzlaşma.’ Uzlaşma talebi vergi ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yapılır (VUK Ek Md 1). Her ikisinde de mükelleften istenen vergi ve cezanın miktarı üzerinde bir nevi pazarlık yapılıyor. Vatandaş açısından uzlaşmada amaç, ‘ne kadar daha az öderim’ ve ‘davalık olmama.’ Maliye açısındansa hem zaman kazanılıp kısa sürede vergi-ceza tutarının tahsili imkânı doğuyor, hem de dava açıldığında verginin-cezanın azalması veya silinme ihtimali ortadan kalkmış oluyor. Kaçakçılık suçları ve cezalarını düzenleyen madde (VUK 359) kapsamındaki işlemler kaynaklı tarhiyatlar için uzlaşma talep edilemiyor.
CEZA KESİLEN KİŞİLERİN HANGİ SÜREDE DAVA AÇMA HAKKI VAR?
Tarhiyat öncesi uzlaşma görüşmesinde uzlaşamayan mükellefin, vergi-ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren ’30 gün içinde’ dava açma hakkı var. Tarhiyat sonrası uzlaşma görüşmesinde uzlaşma gerçekleşmemişse mükellef veya ceza muhatabı; tarh edilen vergiye veya kesilen cezaya, uzlaşmanın gerçekleşmediğine dair tutanağın kendisine tebliğinden itibaren yetkili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu takdirde, dava açma süresi bitmiş veya 15 günden az kalmışsa bu süre tutanağın tebliği tarihinden itibaren 15 gün olarak uzar.