VERBİS nedir? VERBİS'in açılımı ne?

VERBİS açılımıyla Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi, kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin, kişisel veri işlemeye başlamadan önce kayıt olmak zorunda oldukları ve veri işleme faaliyetleri ile ilgili bilgileri beyan ettikleri bir kayıt sistemidir. Bu sistemle, veri sorumlularının kimler olduğunun açıklanması ve kişisel verilerin korunması hakkının daha etkin şekilde kullanılması hedefleniyor.

Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) Başkanı Prof. Dr. Faruk Bilir, 2019'un ilk aylarında VERBİS üzerine bilgilendirmede bulunmuştu.

"Kamu kurumları da kayıt yaptıracak"

Kişisel verileri işleyen, aralarında şirketlerin de bulunduğu gerçek ve tüzel kişilerle ilgili kanun hükmü gereğince oluşturulan Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi'nin (VERBİS) faaliyete geçtiğini hatırlatan Bilir, kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin, veri işlemeye başlamadan önce VERBİS'e kaydolmak zorunda olduklarını kaydetti.

VERBİS'e kayıt için belli kriterler çerçevesinde veri sorumlularının sınıflandırıldığını ve kademeli bir kayıt başlangıç tarihinin belirlendiğine dikkati çeken Bilir, şunları söyledi:

"Bu kapsamda Veri Sorumluları Sicili'ne kayıt yükümlüsü olan veri sorumlularından yıllık çalışan sayısı veya yıllık mali bilanço toplamı Kurulca belirlenmiş olan rakamların üstünde olanlar ile yurt dışında yerleşik tüm veri sorumluları için kayıt yükümlülüğü 1 Ekim 2018 tarihinde başlamış, bu rakamların altında kalan veri sorumlularının kayıt yükümlülüğü 1 Ocak 2019 tarihinde, kamu kurumlarının kayıt yükümlülüğü de 1 Nisan 2019 tarihinde başlayacaktır.

Kayıt yükümlülüğü, 1 Ekim 2018 tarihinde başlamış olan ilk grup veri sorumlularının VERBİS'e kayıtları bütün hızıyla devam etmektedir. Öte yandan, yıllık çalışan sayısı 50'den az ve yıllık mali bilanço toplamı 25 milyon TL'den az olmakla birlikte ana faaliyeti özel nitelikli kişisel veri işleme olmayan veri sorumluları için sicile kayıt başlama tarihleri Kurulumuzca 1 Ocak 2019 olarak belirlenmiş olup bu kapsama giren tüm veri sorumlularının 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren VERBİS'e kayıt olmaya başlamaları gerekmektedir."

"VERBİS’te kesinlikle kişilere ait veriler olmayacak"

Sisteme veri sorumlularının kişisel verileri hangi kategorilerde işlediklerine, hangi amaçlarla bu bilgileri kullandıklarına, aktarım yapıp yapmadıklarına yönelik bilgilerin de girileceğini belirten Bilir, verilerin hangi sürelerle saklandığına, veri güvenliğini sağlamak amacıyla ne tür tedbirlerin alındığına yönelik de bilgi girişi yapılacağını kaydetti.
Sisteme girilecek bilgilerin kamuya açık olacağını bildiren Bilir, sisteme aktarılacak bilgilerin kesinlikle gerçek kişilere ait bilgiler olmayacağını, işlenen kişisel verilerle ilgili sadece üst başlıklar halinde kategorik bazdaki bilgilerin sisteme girileceğini söyledi.

"Sistem kamuya açık tutulacak, gelişigüzel veri işlenmesi engellenecek"

Bilir, sistemin bir tür denetim mekanizmasını da sağlayacağına dikkati çekerek, vatandaşların VERBİS üzerinden veri sorumlularının girdiği bilgileri denetleyebileceğini vurguladı.

Vatandaşların, kişisel verilerin kanunda belirtilen şartlar dışında işlendiğini düşündüklerinde sistem üzerinden sorgulama yaparak verileri işleyenlerin yaptığı işlemleri, hangi amaçlarla verileri işlediklerini görebileceğini dile getiren Bilir, amaç dışında hareket edildiğinin tespiti halinde de öncelikle veri sorumlusuna, verilen cevaba göre de Kuruma şikayet başvurusu yapılabileceğini anlattı.

"Kişisel verilerin korunması temelde kişinin kişiliğinin ve onurunun korunmasıdır." diyen Bilir, şunları kaydetti:
"Kurumumuzun bu konudaki temel yaklaşımı, gerçek kişilerin kişisel verilerini korurken aslında kişinin bizzat kendisini korumayı hedeflemektir. Veri sorumluları, işleme şartı olmadığı halde kişisel veri işliyorsa VERBİS'e bilgi girişi yaparken bunu tespit edebilecek ve artık bu kişisel verileri işlememek için gerekirse iş süreçlerini değiştirecektir. Bu da kişileri koruma altında tutacaktır."