Venüs, 8 Haziran’da Güneş’in önünden geçecek
Güncelleme Tarihi:
Güneş Sistemi’nin ikinci gezegeni olan Venüs, 122 yıl aradan sonra 8 Haziran’da Güneş diskinin üzerinden geçerek bir çeşit tutulma gerçekleştirecek.
Bu kozmik olay, 122 yıl sonra yaşanacak ilk Venüs geçişi olacak ve Türkiye’den de izlenebilecek.
BOĞAZİÇİ Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Astronomi Bölümü’nden alınan bilgilere göre, gezegenlerin Güneş diskinin üstünden geçmesi bir çeşit tutulma gibi düşünülebilir. Bu tür tutulmalar, dünyadan güneşe daha yakın olan Merkür ve Venüs için olanaklı. Her yüzyılda ortalama 13, çok da ender olarak her yüzyılda sadece 2 Venüs geçişi yaşanıyor.
400 YILDA 6 GEÇİŞ
Teleskobun icat edildiği 1610 yılından bu yana sadece 1631, 1639, 1761, 1769, 1874 ve 1882 olmak üzere altı kez Venüs geçişi yaşandı. 8 Haziran’dan sonraki Venüs geçişi, 8 yıl sonra 6 Haziran 2012’de, bir sonraki ise 105.5 yıl sonra 11 Aralık 2117 yılında gerçekleşecek.
6 Aralık 1882 yılından bu yana Venüs, ilk kez 8 Haziran 2004 günü Güneş’in önünden geçerken Avrupa, Afrika ve Asya’da geniş bir bölgede izlenebilecek. Japonya, Avusturalya ve Yeni Zelanda’da geçişin başlangıcı izlenebilecek; bu bölgelerde akşam olacağından devamı izlenemeyecek. Batı Afrika, Kuzey ve Güney Amerika’nın doğusunda ise Güneş doğarken Venüs gezegeninin geçişinin son anları görüntülenecek.
GÜNEŞE BAKMAYIN
Geçiş sırasındaki en önemli anlar Venüs’ün Güneş diskine girişi ve çıkışı sırasında gerçekleşiyor. Gezegen güneş diskine girdikten sonra tam olarak görünmeye başlıyor ve uzun bir yolculuk başlıyor. İstanbul, saat 08.19:41 itibariyle geçişi izleyebilecek ve 14.23.00’da sona erecek. Bu zamanlama Türkiye’deki başka yerler için birkaç dakika fark edebilir. Ancak uzmanlar, güneş tutulmasında olduğu gibi doğrudan bakılmaması ve güneş filtrelerinden yararlanmayı tavsiye ediyorlar.
"GEÇİCİ KÖRLÜK YAPABİLİR"
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Evren, 8 Haziran'da Venüs'ün güneş önünden geçişinin Türkiye'nin her yerinden 08.30-14.30 saatleri arasında izlenebileceğini belirterek, ”Bu geçiş çıplak gözle de izlenebilir ancak güneşe uzun süre korumasız bakılırsa geçici körlük yaşanabilir” dedi.
Serdar Evren, tarih boyunca ay, güneş ve gezegenlerin hareketi, ay ve güneş tutulmalarının gökbilimcilerin her zaman ilgisini çektiğini belirtti.
Venüs gezegeninin güneş önünden geçişinin en son 122 yıl önce görüldüğünü hatırlatan Prof. Dr. Serdar Evren, “Bugün dünyada yaşayan hiç kimsenin görmediği bu olayı izlemenin büyük bir şans olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Venüs'ün geçişi gözleminin, parçalı güneş tutulması gözlemine çok benzediğini ifade eden Serdar Evren, geçişin gözleminde kullanılan, teknik olarak çok maliyetli ve karmaşık olmayan gözlem yöntemlerinde temel amacın, gözü koruyarak geçişi net olarak izlemek ve gerekiyorsa ölçümler yapmak olduğunu kaydetti. Venüs geçişini, bir filtre yardımıyla çıplak gözle de izlemenin mümkün olduğunu dile getiren Evren, şunları söyledi:
“Ancak gözümüzden daha yüksek ayırma ve büyütme gücüne sahip araçlar olan dürbün, güneş teleskopu, aynalı ya da mercekli bir teleskop gibi optik araçlar kullanmak, geçişi ayrıntılı olarak izlemek için tercih edilir. Unutmamak gerekir ki temel kural, gözümüzü korumaktır. Bu nedenle gerek çıplak gözle, gerekse de bir optik araçla gözlem yaparken Güneş filtreleri kullanmamız şarttır. Venüs'ün güneş önünden geçişi çıplak gözle de izlenebilecektir. Ancak, bilindiği gibi kısa süreli bile olsa çıplak gözle güneşe bakıldığında gözde geçici bir rahatsızlık ortaya çıkar. Eğer herhangi bir koruyucu filtre kullanmadan çıplak gözle, uzun süre güneşe bakılırsa geçici körlük yaşanabilir. Venüs geçişi anlık, kısa bir olay değildir. Çıplak gözle gözlem için kullanılacak filtrenin kaliteli olması göz sağlığı için önemlidir.”
Serdar Evren, görüntü ve fotoğraf almak isteyenlere de internetten ücretsiz paket programlarla yardımcı olan bir çok gözlemevi bulunduğunu, “www.astronomy.sci.ege.edu.tr” internet adresinden kendilerine de ulaşarak, ayrıntılı bilgi edinebileceklerini söyledi.