Veliahtlara şımarmama eğitimi

Fahamettin Akıngüç, Kültür Koleji'ni 43 yıl önce kurmuÅŸtu. Sonraki yıllarda eÄŸitim alanındaki yatırımlarına devam etti, Kültür Ãœniversitesi eÄŸitime baÅŸladı. Fahamettin Bey, artık Kültür EÄŸitim Kurumları'nın kurucusu olarak geleceÄŸi düşünmeye baÅŸlamıştı. Üç kızı Ful Akıngüç Över (44), Lale Akıngüç Sevgen (42) ve Bahar Akıngüç Günver (39) eÄŸitimlerini tamamlamış, evlenmiÅŸ, toplam beÅŸ çocukları olmuÅŸtu. Üç kardeÅŸ Kültür Okulları'nda çalışıyorlardı. Kızlarından Bahar, dünyadaki aile ÅŸirketleri konusunda ABD'de yapılan bir araÅŸtırmayı ailesinin dikkatine sundu. Buna göre her 100 aile ÅŸirketinden ancak 3'ü üçüncü kuÅŸaÄŸa kalmaktaydı. Yani bir Ä°ngiliz atasözüne göre birinci kuÅŸak kuruyor, ikinci kuÅŸak çabalıyor, üçüncü kuÅŸak cenaze kaldırıyordu! Aile, kurumun cenazesinin kalkmaması için kolları sıvadı, ABD'de geliÅŸtirilen ‘‘Varlık EÄŸitimi’’ programını uygulamaya baÅŸladı. Çınar Oteli'nin bir salonu. Bir masa etrafında baba, anne ve üç kız. Baba Fahamettin Akıngüç, eÅŸine dönüp toplantıyı açıyor: ‘‘Akıngüç Aile Meclisi'ne hoÅŸgeldiniz. Yönetim Kurulu BaÅŸkanı'nın eÅŸi Gül Hanım da aramızdalar. Kendilerine teÅŸekkür ediyoruz...’’Salona garsonun girmesi yasak. Çay servisi kızlar tarafından yapılıyor. Hararetli tartışmaların, önemli kararların alındığı bu toplantı aslında bir Aile Meclisi. Akıngüç ailesi üç yıldır her ay evleri dışında tarafsız bir bölgede biraraya geliyor. Amaç, ÅŸirketi sürekli hale getirecek, yaÅŸatacak kararlar almak. Ancak, bu çekirdek aile üyeleri, toplantılarda zaman zaman çocukların saÄŸlığından modaya, hatta yemek tariflerine kadar birçok ÅŸeyi konuÅŸabiliyor. Bu durumda devreye baba Fahamettin Akıngüç giriyor: ‘‘Artık, kız muhabbetini keselim!’’ En hararetli tartışma anlarında da anne Gül Akıngüç ‘‘hadi öpüşün, barışın bakalım’’ diyerek tansiyonu azaltıyor.Saat 10.00'da baÅŸlayan ve 17.00'ye kadar süren Aile Meclisi'nin mart ayındaki tek gündem maddesi, Varlık EÄŸitimi. Konu uzun uzadıya tartışılıyor. Geleneksel hale gelen öğle yemeÄŸinde ÅŸaraplar içiliyor, aile bireyleri rahatlıyor. Öğleden sonraki oturumda yine aynı konu gündemde. En büyük kardeÅŸ Ful Akıngüç Över, Varlık EÄŸitimi'nin bazı yönlerine karşı çıkarak, ‘‘Çocuklarımızın her birinin farklı kiÅŸilik özellikleri var. Onları ÅŸimdiden aile ÅŸirketlerine yönlendirmek yanlış. Çok kurumsal ve yapmacık’’ deyince Bahar Akıngüç Günver bozuluyor. Fahamettin Akıngüç iki kızının tartışmasını keyifle izliyor.ÅžIMARMA, SORUMLULUK TAÅžIAilenin en küçük bireyi Bahar Akıngüç Günver, aile iÅŸletmeleri alanında doktora yapmış. Varlık EÄŸitimi, bu alanın önemli bir parçası. Toplantıda bu konuda anne babasına ve ablalarına bilgi veriyor:‘‘Varlık EÄŸitimi, birinci kuÅŸağın giriÅŸimciliÄŸini, ÅŸirketin varlıklarını üçüncü kuÅŸaÄŸa aktarmayı amaçlıyor. Bu eÄŸitim, varlık içinde doÄŸmuÅŸ üçüncü kuÅŸağın, bu serveti bir ayrıcalık deÄŸil, bir sorumluluk olarak algılamasını hedefliyor.’’Böylece Akıngüç ailesinin varlık eÄŸitimi baÅŸlıyor. Bahar Akıngüç Günver'in tez hocası olan ABD Ucla Ãœniversitesi'nden Prof. Dr. Alan Carsrud programın koçluÄŸunu üstleniyor. Aileye hangi adımları izleyeceklerini belirtiyor. ABD'de birçok varlıklı aile bu eÄŸitimi alıyor. Ailenin üçüncü kuÅŸağı için eÄŸitim 13 yaşında baÅŸlıyor. Amaç ailenin genç bireylerine bilgi ve deneyim kazandırmak, ailenin deÄŸerlerini aşılamak, böylece kurumu uzun süreli kılmak. Torunlar baÅŸka ÅŸirketlerde çalışsa bile dürüst, ahlaklı, erdemli yetiÅŸmelerini saÄŸlamak. Açık konuÅŸmak gerekirse, servet içinde doÄŸmuÅŸ üçüncü kuÅŸağın şımarmasını önlemek! Bu hedef şöyle ifade ediliyor:‘‘Şımarma, sorumluluk taşı. Bu varlık şımarman için bir ayrıcalık deÄŸil. Senin sorumluÄŸun. O sorumluluÄŸun bilincinde ol, gereÄŸini yerine getir. Kurumun da devamını getir. Çok çalış, çalışmazsan sonuçlarına katlanacaksın. Ä°yi not alamazsan aile ÅŸirketinde sana yer yok!’’ Akıngüç ailesi kolları sıvayıp iÅŸe giriÅŸiyor. Önce Aile Anayasası'nı oluÅŸturuyorlar. Sonra her kuÅŸak çeÅŸitli ödevler yaparak eÄŸitime baÅŸlıyor.En büyük rol ÅŸirket kurucusu babaya düşüyor. Fahamettin Bey, Prof. Carsrud'un önerileriyle tecrübelerini aile bireylerine anlatıyor. ÖrneÄŸin, 1960'larda Kültür Koleji'ni kurduÄŸu yıllarda müfettiÅŸlerle ilgili bir anısını anlatarak, 'dürüstlük' kavramı üzerinde duruyor. Ya da, okula gelip eski halıları topladığını söyleyerek kendisinden 1 milyon lira alan, sonra da kayıplara karışan halıcıyla ilgili anısını aktarıyor ve 'güven' kavramını sorguluyor. Bütün bu öyküler, torunlara doÄŸal aile ortamında, onları sıkmadan anlatılıyor.HERKESE ÖDEV VERÄ°LÄ°YOR Kızların kardeÅŸlerinin çocuklarına objektif bakması hedefleniyor. Kendi çocuklarını kayırmak yerine, yeÄŸenlerinin yeteneklerini tarafsız bir gözle deÄŸerlendirmeleri gerekiyor.Torunlara da 'marka' konusunu ele alan çeÅŸitli ödevler veriliyor. ÖrneÄŸin: Bir süpermarkette çeÅŸitli ürünler var, bunun ismi yok. Onunla ilgili bir hikaye yaz. Bir rafta üzerinde marka yazan onlarca kazak var. Ancak, birinin üzerinde markası yok. Ä°smi olmayan kazağın duygularını yaz.Aile, yazın ABD'ye giderek koçları Prof. Carsrud'la yüzyüze görüşecek ve ömür boyu sürecek bu eÄŸitimin bundan sonraki aÅŸamalarına karar verecek. DEDEDEN TORUNLARA HAYAT DERSÄ°Biri dede, biri torun iki aÄŸaç varmış. O ailede ava gitmek önemli bir olaymış. Bir gün dede aÄŸaç, torununa ‘‘Senin artık ava gitme zamanın geldi’’ demiÅŸ. Küçük aÄŸaç çok sevinmiÅŸ, ama erken kalkmak onun için çok zormuÅŸ. Dedesine, ‘‘Ben daha büyümedim. Erkenden nasıl kalkarım?’’ demiÅŸ. Ertesi sabah, dede aÄŸaç farklı bir yöntem izlemiÅŸ. Gidip torununu kaldırmamış, uyansın diye gürültü yapmış. Küçük aÄŸaç gürültüden uyanmış. Ve kendi kendine uyandığı için, gerçekten olgunlaÅŸtığını düşünmüş. FAHAMETTÄ°N AKINGÜÇTorunlarımı bilimsel yetiÅŸtirmek istedimKızlarımın yetiÅŸtirilmesinde sadece ben ve eÅŸim sorumluydu. Babamızdan nasıl gördüysek öyle eÄŸittik onları. Torunlarımın yetiÅŸtirilmesinde ise doÄŸrudan yetkili olan kızlarım ve damatlarım. Ancak, bu üçüncü kuÅŸağın kurum içinde uyması gereken ilkeler konusunda varlık eÄŸitimi ile bilimsel desteÄŸi saÄŸladım. Aile Anayasası'nı oluÅŸturduk. Bu metin, aile üyelerinin birbirleriyle iliÅŸkilerini ve aile-iÅŸ iliÅŸkilerinin temel ilkelerini içeriyor. En önemli parçası ise varlık eÄŸitimi. KIZLAR ROTASYONLA GENEL MÃœDÃœR OLUYORFahamettin Akıngüç, Kültür Koleji'nin genel müdürlüğünü üç kızının belli aralarla üstlenmesini öngörmüştü. Önce Ful Akıngüç Över, ÅŸimdi de Bahar Akıngüç Günver genel müdür oldu. Sıra Lale Akıngüç Sevgen'e de gelecek. Aile Anayasası'na göre, bu rotasyon bitince, üç kız ve baba oturup kimin baÅŸarılı olduÄŸunu tartışacak. Sıra oylamaya gelecek. En büyük oy babada olacak. Oylama sonucu sürekli görev yapacak genel müdür belirlenecek. Bu, ya kızlardan biri ya da bir profesyonel yönetici olabilecek.AÄ°LE ANAYASASIKarar verme, bilgi paylaşımı, çalışanların davranış biçimi, toplumda davranış biçimi gibi konularda aile üyelerinin sorumluluklarını belirler.Aile bireylerinin içinde bulunduÄŸu topluma yani içinde yaÅŸadığı Türk toplumuna iliÅŸkin sorumlulukları doÄŸrudan her Türk entelektüel insanın, her Türk vatandaşının yaÅŸadığı sorumluluklardırHer pay sahibi, kendi payının kendi çocuklarına dağılımında serbesttir. Ancak, aile dışından herhangi bir kiÅŸi ya da kuruma payını kısmen ya da tamamen devretmesi için hissedarlar kurulunun ve ÅŸirketin Yönetim Kurulu'nun çoÄŸunlukla karar alması gerekir.Bu anayasaya iliÅŸkin bilgiler açıklıkla ve pedagojik, psikolojik evrelere uygun ÅŸekilde gelecek kuÅŸaklara anlatılmalı, benimsetilmelidir.KuÅŸaktan herhangi birinin eÅŸinin Türk vatandaşı olması ya da olmaması kendisinin tercihi.Herhangi bir kuÅŸakta bireyin ya da yakınının toplumun deÄŸerlerine uymayan davranışları kurumların onuruna leke getirmemeli, tüm kuÅŸaklar boyunca bireyler yeni kuÅŸakları bu anlayış içinde yetiÅŸtirmeye özen göstermelidir.Â