Vehbi Koç'tan yıllar önce mektup: Mustafa’ya ‘Rahmi’nin oğlu muamelesi’ yapmayın

Türkiye tarihinin efsanevi iş adamı Vehbi Koç'un, torunları için oğlu Rahmi Koç'a yazdığı mektup yıllar sonra tekrar gündeme geldi. İşte, Gönderilen: Bay Rahmi M. Koç, Gönderen: Vehbi Koç şeklinde başlayan o mektup:

“Mustafa RAM’da çalışıyor. Ömer’i Alpay Bağrıaçık Bey’in yanına vermişsin. Ali’yi de RAMERİKA’ya verdin. Bu çocukların iyi yetişmeleri şart. Fakat onlara ‘Rahmi Koç’un oğlu’ muamelesi yapıldığını görüyorum ve çok üzülüyorum. İstedikleri yere, diledikleri seyahati yapabiliyorlar. Kimse sesini çıkaramıyor.

Onun için çalıştıkları şirketlerin müdürlerine özel olarak aşağıdakine benzer bir mektup yazman lazım.

Mesela Mustafa için ‘Oğlum Mustafa Koç şirketinizde çalışıyor. İyi yetişmesi için Mustafa’nın diğer memurlar gibi işe muntazam gelmesi-gitmesi ve verilen vazifeyi hakkıyla yapması lazım. Kendilerine hiçbir şekilde Rahmi Koç’un oğlu muamelesi yapılmaması ve Mustafa’ya da bu hissin verilmemesi icap eder. Mustafa hakkında her 3 ayda bir bana gizli olarak bilgi vermenizi rica edeceğim."

Daha sonra torunlarına bir mektup yazıp, gazeteden kestiği bir haberi yolluyor: Üniversite sınavını kazanan bir gençle ilgili... “Sizlerin de bu şekilde gazeteye geçmenizi ne kadar isterim” diyor ve ekliyor: “Bir baba oğluna bir apartman bırakacağı yerde en iyi şekilde yetiştirebilirse bu, 3 apartman yerine geçer.”

İŞTE MEKTUBUN ORİJİNAL HALİ:

VEHBİ KOÇ YAŞADIĞI HER ŞEYİ YAZMIŞ

“Özel Arşivinden Belgeler ve Anılarıyla Vehbi Koç” kitabının yazarı Can Dündar 2008 yılında düzenlenen Vehbi Koç’u anma gecesinde kitabın hazırlık aşamaları ve Koç Ailesi’nin arşivinde yaptığı çalışmayı şöyle anlatmıştı:

Bir araştırmacı arkadaşımla, bunca yıl iki kilit altında tutulan “sırlar odası”na girdik. İlk dosyanın kapağını açınca nasıl bir ayrıcalığa kavuştuğumu anladım. Bir belgeselci için gerçekten hazine bulmaya eşdeğer bir duyguydu bu...

Çünkü Vehbi Koç, diğer tüm özelliklerinin ötesinde, Türkiye’de başka örneğini görmediğim bir belgeci...Bir defa her attığı adımı saati saatine ajandasına kaydediyor.

Bir görüşmeye mi gidecek, sekreteri Suzan Boray’ı çağırıp görüşeceği konuları, söyleyeceği lafları tek tek yazdırıyor. Bununla yetinmiyor, görüşme dönüşü neler görüştüklerini de not ettiriyor. 

Çocuklarına nasihat mi edecek, bunu yazılı yapıyor. Mesela torunu Mustafa Koç’un sünnet düğününde hediye edeceği 50 bin liralık hisse senedinin yazısı o arşivden çıktı. Oğlu Rahmi Koç’a “İngilizce yetmez, Almanca da öğren” diyen tavsiyesi de... 

Ev halkına hitaben yazdığı “Suyumuz çok azaldı, idareli kullanın” talimatı da... Okuduğu dualar da... Gördüğü rüyalar da... Yaptığı yardımlar da... Hepsi arşivde kayıtlıydı.

ARŞİVDEN ÇIKAN BİRBİRİNDEN İLGİNÇ NOTLAR

Vehbi Koç’un arşivinden çıkan ilginç bir anı ise 12 Mart’ın kudretli genelkurmay başkanı Memduh Tağmaç’a yaptığı ziyaret ile ilgili. Koç, komutana bir otomobil hediye etmek istiyor.

Tağmaç teşekkür ederek, şöyle cevap veriyor:

“Eşim de ben de araba kullanmayı bilmiyoruz. Şoför tutacak param da yok. İhtiyaç olunca ordudan araba veriyorlar. Otobüse dolmuşa binince de tanıyanlar yer veriyor. Hediyenizi alamayacağım.” 

Vehbi Koç, konuşulanları yazarak bu görüşmeyi çocuklarına yolluyor, “Bundan ders alın. Bu memleket, bu vatanperver insanlar sayesinde ayakta duruyor” diye not düşüyor.

DIŞİŞLERİ BAKANI’NA ‘ANADOL’ CEVABI

Vehbi Koç’un arşivden çıkan en ilginç hatıralarından biri ise eski Dışişleri Bakanı, yakın dostu İhsan Sabri Çağlayangil hakkında.

Çağlayangil’in şoförü Anadol almak istiyor. Uygun taksitlere bölünmesi için yardım rica ediyor.Koç’un cevabı şu:

“Şimdiye kadar en yakınlarımdan gelen tekliflere bile müsbet cevap vermedim. Bunun müessesenin prensiplerine aykırı olarak tarafımdan bozulmuş bir iş olmasını istemiyorum. Anadol’a talip olanlar parasını yatırıp 4-5 ay sıra bekliyorlar. Emrinizi yerine getiremeyeceğim için beni mazur görün. Yapılması mümkün olan emirlerinizi beklerim.”

"MİDYE KABUKLARINI NE YAPIYORSUNUZ?"

Onun kişiliğine ışık tutan bir başka not ise şöyle:1973’te Tarabya’da yürürken 15–20 adamın midyelerin içlerini alıp kabuklarını bir kenara yığdıklarını görüyor.

“Kabukları ne yapıyorsunuz” diye soruyor.

Denize attıklarını öğreniyor. Sonra yanına iki tane numune alıyor. Şirket yöneticilerine mektup yazıp “İsrail’de domates kabuklarını kurutup hayvan yemi yapıyorlar. Japonlara ve İtalyanlara da sorun bakalım, başka memleketlerde bu kabukları ne işte kullanıyorlar” diyor.

DİYANET'E SORDUĞU SORU

Vehbi Koç’un arşivinden çıkan ilginç hatıralardan bir diğeri ise Diyanet ile ilgili.Vehbi koç Dolmabahçe camiine Cuma namazına gitmiş. Hutbe okunurken hatip cemaate “Tanrı demeyin Allah deyin” demiş. Buna hayret etmiş Vehbi Bey...

Bir arkadaşının gittiği camide de “Günaydın demeyin, selamünaleyküm deyin” dendiğini öğrenmiş.Oturmuş Diyanet İşleri Başkanı’na mektup yazmış:

“Tanrı sözü çok güzel bir sözdür. Bunlar talimatla mı oluyor, hatipler kendileri mi söylüyorlar?” diye sormuş.

Bir süre sonra Başkanın cevabı eline ulaşmış:

“Bizim böyle bir talimatımız yok, hatipler kendi anlayışlarınca hareket ediyorlar. Uyarınıza teşekkür eder, Yüce Tanrı’dan başarılar dilerim.”

TORUNLARINA NOT

Vehbi Koç bir keresinde de üniversite sınavını kazanan bir gençle ilgili gazeteden kestiği haberi torunlarına yolluyor.

Habere eklediği not ise şöyle:
Sizlerin de bu şekilde gazeteye geçmenizi ne kadar isterim. Bir baba oğluna bir apartman bırakacağı yerde en iyi şekilde yetiştirebilirse bu, 3 apartman yerine geçer.