Ve Anayasa paketi Meclis'te
Güncelleme Tarihi:
AK Parti'nin, Cumhurbaşkanı Gül'ün 'dikkat ve özen gerekiyor' şeklindeki uyarılarının ardından son şeklini verdiği 3'ü geçici 29 maddeden oluşan anayasa değişiklik teklifi Meclis Başkanlığı'na sunuldu.
İşte Anayasa değişikliği teklifinde yer alan düzenlemeler
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün 'Anayasa Mahkemesi'ne iki Türk vatandaşını cumhurbaşkanı resen atar' fikrini çok gerçekçi bulmadığı uyarısının ardından, Anayasa teklif paketi, Cumhurbaşkanı'nın seçeceği sayı azaltılarak Meclis'e geldi. AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ ve bir grup milletvekili, Anayasa değişikliği teklifini TBMM Başkanlığına sundu.
215 imzayla verilen teklifte, Anayasa'nın 10, 20, 23, 41, 51, 53, 54, 69, 74, 84, 94, 125, 128, 129, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 156, 159. ve 166. maddelerinde değişiklik öngörülüyor. Teklifle, geçici 15. madde yürürlükten kaldırılması da yer alıyor. Geçici 15. maddenin kaldırılması 1982 darbesini yapanlara yargı yolunu açacak.
Anayasa değişikliği teklifinin yürürlük maddesinde, halkoyuna gidilmesi durumunda teklifin tümüyle oylanması öngörülüyor.
ESKİ PAKETLE YENİSİ ARASINDAKİ FARKLAR:
Paketin, bir öncekinden en önemli farkı, genelkurmay başkanları, kuvvet komutanları ve TBMM Başkanı’nın Yüce Divan’da yargılanmasının önünü açan bir madde eklenmesi oldu.
Hükümetin daha önce çıkardığı ancak Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen askerlere sivil yargı yolunu açan yasa ilk gündeme geldiği günden itibaren adı suça karışan üst düzey komutanların “nerede yargılanacakları” konusu kamuoyunda yoğun olarak tartışılıyordu. Değişikliğe koyulan bu madde ile tartışmalara bir son verildi. Genelkurmay başkanları ve kuvvet komutanlarının da “görevlerine ilişkin suçlardan”, Yüce Divan’da yargılanmalarının önü açıldı. Son değişiklikte, komutanların yanısıra TBMM Başkanları için de suça karışmaları halinde yine Yüce Divan’da yargılanma hükmü getirildi.
ANAYASA MAHKEMESİ ÜYELİĞİ’NDE DEĞİŞİKLİK
AK Parti’nin açıkladığı ilk taslak ile bugün TBMM’ye sunulan ikinci taslak arasındaki bir diğer fark ise Anayasa Mahkemesi’nin yapısına ilişkin düzenlemelerde oldu.
Bu konu da taslak ilk açıklandığından itibaren kamuoyunda çok tartışılmış, taslakta yer alan “cumhurbaşkanı, üniversite mezunu iki Türk vatandaşını Anayasa Mahkemesi üyesi olarak atar” ifadesi bizzat Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından bile eleştirilmişti. Cumhurbaşkanı’na çok yetki verdiği de AK Parti tarafından hazırlanan ilk taslağa yoğun olarak yapılan eleştirilerden olmuştu.
TBMM’ye sunulan son öneride, bu eleştiriler dikkate alındı.
İlk taslakta Anayasa Mehkemesi 3 bölümden oluşuyordu, TBMM’ye sunulan öneride ise bölüm sayısı ikiye indirildi. Böylece Cumhurbaşkanı'nın seçeceği üye sayısı da böylece azaltılmış oldu.
Anayasa Mahkemesi için ilk taslakta öngörülen 19 üye sayısı da 17’ye indirilmiş oldu.
EMEKLİLERE DE TOPLU SÖZLEŞME HAKKI
İlk taslakla TBMM’ye sunulan değişiklik önerisindeki bir başka önemli fark ise kamu çalışanlarına yönelik toplu sözleşme hakkı konusunda oldu. TBMM’ye sunulan değişiklik önerisinde bu hak, emeklileri de içine alacak şekilde genişletildi.
FARKLI SENDİKALARA ÜYELİK HAKKI
İlk taslakla TBMM’ye sunulan öneri arasında çalışma hayatına ilişkin bir başka değişiklik ise işçilere birden fazla sendikaya üye olma yolunun açılması oldu. Bu çerçevede, Anayasa’nın 51. maddesindeki, “Aynı zamanda ve aynı işkolunda birden fazla üye olunamaz” şeklindeki 4. fıkra metinden çıkarıldı.
Sendikalara getirilen bir kolaylık ise Anayasa’nın grev ve lokavt hakkını düzenleyen maddesinde oldu.
Teklifin 7 maddesiyle; Anayasa’nın grev hakkı ve lokavt başlığını düzenleyen 54. Maddenin 3. ve 7. fıkraları maddeden çıkarılıyor. Bu çerçevede; “İşçilerin Grev esnasında greve katılan işçilerin sendikanın kasıtlı kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan işyerinde sebep oldukları maddi zarardan sendika sorumludur” ibaresi çıkarılarak sendikaların sorumluluğu kaldırılıyor.
Aynı maddenin, “Siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel grev ve lokavt, iş yeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişler yapılamaz” ibaresi kaldırılarak grev ve lokavt serbestisi getiriliyor.
TBMM’ye sunulan Anayasa değişiklik paketinin ilk pakete oranla bir başka farkı ise “ekonomik ve sosyal konsey” kurulmasına ilişkin bir maddenin eklenmesi oldu.
TBMM’ye sunulan teklifte, Anayasa’nın 166. Maddesine yapılan bir ekle hükümete ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında “istişari nitelikte görüş bildirmekle” görevli bir “ekonomik ve Sosyal Konsey” kurulması ibaresi konuldu.
HSYK’YA ASKER ÜYE
İlk ve ikinci değişiklik paketleri arasında yapılan değişiklikler içinde HSYK’nın yapısına ilişkin düzenlemeler de var. Bu çerçevede, ilk pakette HSYK’nın oluşumunda Anayasa Mahkemesi’nin raportörü de vardı. Ancak bu çıkarıldı yerine Adalet Akademisi Genel Kurulu’nun kendi içinde bir seçim yapması getirildi. Ayrıca ilk pakette HSYK için Askeri Yargıtay’dan üye alınması seçeneği bulunmuyordu. İkinci pakette, HSYK’ya Askeri Yargıtay'dan da bir üye seçilmesinin önü açıldı.
HSYK konusunda bir başka değişiklik ise Başkanvekili’nin seçimi konusunda yapıldı. AK Parti’nin ilk taslağında, HSYK Başkanvekili'nin Başkan tarafından seçildiği ifadesi vardı. TBMM’ye sunulan önergede ise başkan vekilinin genel kurulda seçilmesinin önü açıldı.
ÇOCUK İSTİSMARI MADDESİNDE DEĞİŞİKLİK
AK Parti’nin hazırladığı ilk değişiklik taslağında çocuk haklarının da Anayasa’ya girmesi öngörülmüştü. Ancak Anayasa’ya bu konuda koyulması önerilen maddenin yazımı, ciddi eleştirilere yol açmıştı.
İlk önergede, çocukların “cinselliğe karşı korunmasına” ilişkin bir ibare yer alıyordu. Bu ibare yerine, “her türlü istismara karşı devlet çocukları korur” ifadesi konuldu.
'Görüşlerimi ilettim'
Cumhurbaşkanı Gül, Pakistan'a gidişinde Esenboğa Havalimanı'nda hazırlanan taslakla ilgili fikirlerini şöyle açıkladı:
“Geçende söylediğim gibi ortada ilk taslak var. Bu taslağın muhakkak ki üzerinde çalışılacak, görüşler alınarak. Nihayette son şekli verilecektir. Dolayısıyla bu tip değişikliklerin hepsi tabii ki mümkündür. Yüce Meclis'in uhdesindedir bütün bunlar. Bunlar yapılırken tabii görüşler alınır. Ve önemli olan, anayasalar toplumsal sözleşme olduğu için herkesi bağlayan, uzun süre bağlayan en üst belgelerdir. Bu tip değişikliklerin en iyi şekilde çıkması çok önemli. Bunun için de tabii ki dikkat ve özen gösterilmelidir. Tabii ki devletin yüksek görevlileri için yapılabilir.”
Cumhurbaşkanı Gül, gazetecilerin “Anayasa paketinde sizin yetkilerinizin fazla olduğu görüşleri var. Siz bu görüşlere katılıyor musunuz, yetkileriniz fazla mı?” sorusunu yanıtlarken de “Benim de katıldığım görüşler vardı. Bunu zaten ilgililere ilettim. Mesela 'Anayasa Mahkemesi'ne iki Türk vatandaşını cumhurbaşkanı resen atar' fikrini doğrusu biraz çok gerçekçi bulmadım. Bu görüşümü de söyledim. Ümit ederim dikkate alınır” diye konuştu.
AK Partili Suat Kılıç ise, "Teklif önümüzdeki çarşamba komisyonda görüşülecek" dedi.