Vatandaş imara kızgın

Aralarında İstanbulluların da olduğu 1206 kişi arasında yapılan kamuoyu yoklamasında vatandaşa eşit muamele yapma konusunda belediye birimleri arasında en iyi notu itfaiye en kötü notu imar aldı.

Belediyelerin performans analizini ölçen kamuoyu yoklamasında belediyelerin vatandaşa ne derece eşit muamele yaptığı sorusuna verilen cevaplarda en iyi notu 6.7 ile itfaiye, en kötü notu 3.5 ile imar uygulamaları aldı.

TESEV (Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı) tarafından hazırlanan proje Marmara Belediyeler Birliği'nden Fikret Toksöz'ün koordinasyonunda, Fikret Adaman (Boğaziçi Üniversitesi), Yeşeren Eliçin Arıkan (Galatasaray Üniversitesi), Ali Çarkoğlu (Boğaziçi Üniversitesi) ve Nihat Falay'dan (İstanbul Üniversitesi) oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirildi.

Proje iki bölümden oluşuyor. Birinci bölümü halk arasında yapılan bir ankete, ikinci bölümü ise Silivri ve Çanakkale belediyelerinde yapılan mali başarı analizine dayanıyor. Halk arasında 21 Ekim-9 Kasım arasında yapılan ankette Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya, Samsun, Trabzon ve Van'dan 18 yaş ve üstü kentli nüfusu temsil eden 1206 kişiyle görüşüldü.

Projenin amacı, belediyeler için performans ölçütlerini ortaya çıkarmak. Yeni bir kavram olan belediyelerin performans ölçümü, belediye hizmetlerinin etkinliklerinin ve niteliklerinin ölçülerek bir başarı/başarısızlık sonucuna ulaşılmasını öngörüyor. Daha da açık bir deyimle belediyelerin karnelerini hazırlıyor.

HÜKÜMET BELEDİYE KARŞILAŞTIRMASI

Kim kaynağını daha iyi kullanıyor?

Belediyeler 4.4 Merkezi Hükümet 3

Yöneticiler ne derece dürüst?

Belediye 4 Merkezi hükümet 2.8

Kararlar vatandaşın çıkarını ne kadar yansıtıyor?

Belediye 4 Merkezi hükümet 2.8

VATANDAŞI DÜŞÜNEN YOK

Sizin çıkarınızı en çok kim temsil ediyor, sorusuna verilen cevaplar şöyle:

Hiçbiri: Yüzde 42

Belediye başkanı: Yüzde 23

Muhtar: Yüzde 22

Belediye Meclisi: Yüzde 6

Merkezi Hükümet: Yüzde 4

Diğer: Yüzde 2

Yerel dini liderler: Yüzde 1

Proje, Marmara Belediyeler Birliği'nden Fikret Toksöz'ün koordinasyonunda, Boğaziçi Üniversitesi'nden Fikret Adaman (Sağda) ve Ali Çarkoğlu, (Galatasaray Üniversitesi'nden Yeşeren Eliçin Arıkan, İstanbul Üniversitesi'nden Nihat Falay (solda) tarafından gerçekleştirildi.

Performans ölçümü genel hatları ile ikiye ayrılıyor. 1. Etkinlik (verimlilik ve tamamlanma süresi) 2. Memnuniyet ve nitelik.

Karne hazırlamak kolay değil

Çanakkale ve Silivri belediyelerinde yapılan araştırma birinciyi, halk arasında yapılan ise ikinciyi ölçüyor.

Verimlilik, belediyenin verdiği hizmetleri ekonomik bir biçimde yapıp yapmadığı, gelirlerini ekonomik akla uygun bir biçimde kullanıp kullanmadığı ile ilgili. Memnuniyet ve nitelik ise halkın verilen hizmet karşısındaki tepkisi ölçüyor. Uzmanlar her iki ölçütün de eşit derecede önemli olduğunu söylüyor.

Ancak akademisyenlere ve belediyecilere göre belediyelere gerçekçi bir karne hazırlamak bugünden yarına yapılabilecek kadar basit değil. Çünkü henüz yeni tartışılmaya başlanan performans ölçümünün veri tabanını hazırlamak bile uzun bir çalışma gerektiriyor.

Silivri-Çanakkale karşılaştırması

İki belediyenin performanslarının karşılaştırıldığı çalışmada şu sonuçlar elde edildi.

Emlak vergisi tahsilatı yüzde 80, çevre vergisi tahsilatı yüzde 75 civarında. Emlak vergisi tahsilatı, geçen yıl yeni düzenlemelerle üçte 2 oranında azaldı.

Küçük belediyede büyük belediyeye kıyasla daha fazla kadrolu işçi çalışıyor.

Küçük belediyede toplanan günlük çöp miktarı (100 ton) büyük belediyede toplanana (80) ton kıyasla daha fazla

Zabıtanın denetlediği işyeri sayısına bakıldığında denetleyen memur başına 200 işyeri düşüyor. Bu yüksek bir oran.

Teftiş raporlarında şu olumsuzluklar çıkıyor. Belediye Başkanı bütçe çağrısını zamanında yapmıyor. Belediyeye ait araçlarla yapılan işlere ilişkin ücret tarifelerinde maliyet ve karlılık hesapları yapılmıyor. Bütçe haricinde belediye meclisi kararı veya belediye başkanının izniyle fonlar kuruluyor, bunlar örtülü ödenek gibi kullanılıyor.

Olumlu noktalar ise şöyle: Mükelleflerden toplanan makbuzlarla belediyedeki makbuz dip koçanları birbirini tutuyor. Belediye şirketi genellikle kar ediyor.

Halk yöneticilere güvenmiyor

1ZTESEV'in halk arasında yaptığı araştırma ilginç sonuçlar verdi. Proje koordinatörü ve Marmara Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Fikret Toksöz, sonucu şöyle değerlendirdi: ‘‘ Türkiye'de kısa süre öncesine kadar bir kamu kuruluşu gibi algılanan belediyeler artık farklı bir anlayışla değerlendiriliyor. Belediyeler kamu hizmeti görmekle birlikte artık birer işletme, seçmenler de birer müşteri gibi algılanıyor.’’

Görüşülen kişilerin 0-10 arasında puanlarla ifade ettiği sonuçlar özetle şöyle:

VATANDAŞ EŞİNE DOSTUNA GÜVENİYOR

‘‘Belediyede bir işiniz olduğunda kim en çok size yardım eder?’’ sorusuna verilen cevaplar şöyle:

İlgili birimde tanıdığınız bir arkadaş, aile yakını: 5.8

Muhtar: 5.1

İşinizi yapma durumunda olan kişinin kendisi: 4.5

Belediye Başkanı: 3.9

Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi: 3.9

İlinizin milletvekili: 2.3

ULAŞIM SİSTEMİ KARNESİ

Bir belediyenin ulaşım sisteminde başarılı olup olmadığını ölçebilmesi için aşağıdaki soruların cevaplarını vermesi gerekiyor.

Ulaşım Sisteminde Performans Ölçümü

KAYNAKLAR VE ÜRÜN

Ulaşıma yapılan harcamaların bütçedeki payı

Haftada toplam kaç saat hizmet verildiği

Toplam alanın hizmet alanındaki kapsam yüzdesi

Toplam taşıma kapasitesinin nüfusa oranı

HİZMETİN NİTELİKLERİ

Gecikmesiz yapılan sefer yüzdesi

1000 kilometre başına yapılan kaza

1000 kilometre başına arıza sayısı

VERİMLİLİK

Kilometre başına maliyet

Taşınan yolcu başına maliyet

MEMNUNİYET

Genel memnuniyet

Otobüs duraklarının temizliği

Şoförlerin tutumu

Ulaşım hakkkında bilgiye erişme kolaylığı

Bilet temin kolaylığı

Rahat yolculuk yapılıp yapılmadığı

Özürlülere yönelik hizmet sunulması

Güzergah

Sefer sıklığı