Vaşak evine dönüyor

ABD'nin Colorado eyaleti dağlarındaki doğal ortamlarından koparıldıkları için nesilleri tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan vahşi kediler, bir grup bilimadamının çabasıyla vatana dönüş süreci yaşıyor.

Ne olduysa ünlü kadın parfümü Chanel 5 yüzünden oldu. Vaşaklar bu kokunun çekiciliğine dayanamıyordu. ABD'nin en yüksek bölgesini oluşturan Colorado Eyaleti'ndeki San Juan Dağları'nda yaşayan vaşaklar, kürkleri uğruna peşlerine düşen avcıların Chanel 5 sürdüğü tuzaklara düşüyordu. Bu tuzaklar, vaşakların pek düşkün olduğu yaban tavşanlarıyla tamamlanıyordu.

1970'lerde başlayan bu kıyım, vaşak başına ödenen 500 dolar yüzündendi. Yaban tavşanı avının da tırmanması üzerine açlık tehlikesiyle karşı karşıya kalan vaşaklar, doğal ortamlarından koparak göç etmeye başladılar ve British Columbia'da toplandılar.

İLK PARTİ ULAŞTI

Vaşakların doğal ortamlarından kopmaları türün geleceğini tehdit ediyordu. Bunun üzerine Colorado Doğal Hayatı Koruma Dairesi'nde görevli bilimadamları vaşakları anavatana taşıma projesini başlattılar. Göç ettikleri bölgelerden toplanan vaşakların ilk partisi Colorado dağlarına ulaştı. İlk önce dişi bir vaşak bırakıldı. Bu dişiyi takiben üç vaşak daha San Juan dağlarının yabanıl ortamına bırakılacak. Sezon boyunca önce 10 kadar vaşak bu bölgeye ulaştırılacak, ardından gelecek yıl 50 adetlik bir parti daha gelecek. Önce dişilerin bırakılmasının nedeni, bölgedeki yeni yerleşimi onların sağlayacak olması.

ÇİFTÇİLER ENDİŞELİ

Belirli bir türün bir bölgeden başka bir yere nakli ve orada yerleşimin sağlanması göründüğü kadar kolay değil. Vaşakların ana yurtlarında yeniden üreyip çoğalmalarında yaban tavşanlarının da rol oynaması bekleniyor. 200 bin dolarlık bu program çerçevesinde San Juan dağlarındaki tavşan nüfusunu inceleyen bilimadamları, vaşaklar için yeterli sayıda av bulunduğunu belirtiyorlar. Ancak çevredeki çiftçiler, vaşakların ahırlarını basmasından endiyşe ediyorlar. Colorado Doğal Hayatı Koruma Dairesi yetkilileri ise vaşakların küçükbaş hayvanları bile avlayamayacak kadar küçük olduğu konusunda güvence veriyorlar.

Soyu tükenmek üzereyken kurtarılan hayvanlar

Soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya gelen hayvan türlerinin doğal ortamlarına yeniden transferi her zaman başarıyla sonuçlanmıyor. Ancak çevrecilerin bu alanda kaydettiği zaferler de yok değil. İşte birkaç örnek:

Avcı sayısı artıyor av azalıyor

Bilinçsiz avcılık, özellikle orman ve dağ ekosisteminde yaşayan ve av değeri yüksek türleri azalttı. Memeli hayvanlar arasında Pars artık Türkiye'de hemen hemen hiç görülmezken, Sırtlan, Oklu Kirpi, Su Samuru ve Yaban Kedileri ile kuş türleri arasında Toy, Sarı Kamışçın, İnce Gagalı Kervan Çulluğu, Tepeli Pelikan ve Bıldırcın Kılavuzu'nun sayıları azaldı. Yılan Boyun, Orman Horozu, Yakalı Toy ve Kelaynak ise nesli tükenen türler arasında yer alıyor. Orman Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre, 3 kıtanın birleştiği bir bölgede yer alan Türkiye, çok çeşitli canlı türlerini barındırıyor. Ayrıca kuşların iki ana göç yolu üzerinde bulunan Türkiye, kuş türleri açısından diğer komşu ülkelere göre ayrıcalıklı bir konuma sahip bulunuyor. Türkiye 132 memeli, 450 kuş, 106 sürüngen, 345 balık ve diğer canlı gruplarıyla birlikte toplam 80 bin hayvan türü ile çok zengin tür çeşitliliğine sahip, ancak bu türlerin sayıları normal seviyenin altında bulunuyor. Öte yandan Türkiye'de av hayvanı türlerinde artış olmamasına rağmen avcı sayısı yüksek bir rakama ulaştı. Sadece av teskeresi sahibi avcıların sayısı yaklaşık 2 milyon dolayında. Kayıtsız ve sahiplik belgesi bulunan tüfeklerle avlanan avcılarla birlikte bu rakamın 3 milyona ulaştığı tahmin ediliyor.