Vana sıkıntısı

Musul ve Kerkük'teki petrol kuyularını güvence altına aldığını söyleyen ABD, rafinerilerin depo ve bürolarını Kürtlere bırakınca büyük bir yaÄŸma baÅŸladı.Irak'ta petrol kuyularını güvence altına aldığını söyleyen ABD, kuzeyde rafinerilerin depo ve bürolarını Kürtlere bırakınca büyük bir yaÄŸma baÅŸladı. 500 milyon dolar deÄŸerinde yedek parça bulunan Kuzey Petrol Åžirketi'nin depoları talan edildi. Forkliftler, itfaiye ve servis araçları götürüldü. Yedek parça sıkıntısı yüzünden petrol iki-üç ay akmayabilir.Geçen hafta Kürtler, Musul ve Kerkük'ü yaÄŸmalarken, ABD petrol kuyularının kontrol altına aldığını açıkladı. Ancak ABD'li askerleri sadece petrol kuyusu ve rafineleri güvence altına alıp, büro ve depo kısmını Kürtler'e bırakınca talan baÅŸladı. Yedek parçaların yaÄŸmalanması yüzünden petrol akışı durdu.BaÄŸdat 9 Nisan gecesi düştü. Aynı akÅŸam Kerkük halkı, Irak ordusu ve Baas Partililerin bölgeden ayrılmak üzere hazırlıklara baÅŸladığına tanık oldu. Ertesi sabah tüm kontrol noktaları bırakılmış, askerler ortadan kaybolmuÅŸtu. Kaybolanlar arasında kentin kuzeybatısındaki devlete ait Kuzey Petrol Åžirketi'nin Genel Müdürü Salih Ali Hamid de vardı. Bu nedenle rafineri yardımcısı Adil Kazaz'a kaldı. Rafineri çalışanları yaÄŸmaya karşı evlerini korumak için iÅŸe gelmeyince Kazaz, geçen hafta üretimi durdurmak zorunda kaldı. Kuzey Petrol Åžirketi kente ve su pompalarına elektrik veren jeneratörü çalıştırdığınden kentte hayat felç oldu.Washington Post Gazetesi'ne göre Amerikalı indirme birliÄŸine baÄŸlı askerler sadece ÅŸirketin rafinerisini kontrol altına aldı. Ertesi gün Kürtler geldi. Kürdistan Yurtseverler BirliÄŸi'ne baÄŸlı peÅŸmergeler bürolardaki eÅŸyaları götürdüler. Müdürlerin kaldığı lojmanda kapı kapı çalarak, ÅŸirket araçlarının anahtarlarını istediler. BaÅŸ mühendisi Hamid Abdülrezak Salim, 1979 model VW Passat aracını vermedi ve gönüllü olarak bölgede kalmaya karar verdi.Kuzey Petrol Åžirketi her gün yüzlerce yaÄŸmacı tarafından talan ediliyor, pahalı parçalar çalınıp götürülüyor. YaÄŸmalamadan önce ÅŸirketin depolarında 500 milyon dolar deÄŸerinde üretimin sürmesi için gerekli yedek parçalar bulunuyordu. Geçen haftaya kadar ÅŸirket, günde bir milyon varil petrol üretiyordu. Åžirketten bir yetkili, büroların yangında hasar gördüğünü, kontrol panelinin deÄŸiÅŸtirilmesi ya da tamir edilmesi gerektiÄŸini, yedek parçalar olmadığı için iÅŸlenmiÅŸ ham petrolün yeniden akmasının iki-üç ay alabilecÄŸini söylüyor.Petrolün durması kuyulara zararlıABD, BirleÅŸmiÅŸ Milletler'de Irak petrolünün akması için 12 yıllık ambargonun kalkması için bastırırken uzmanlar, petrol üretiminin durmasının kuyulara zarar verebileceÄŸi uyarısında bulunuyor.ABD ve Kürtler'in Kerkük'teki petrol kuyuları ele geçirmesine raÄŸmen geçen perÅŸembeye kadar petrol üretimi ve boru hattından Ceyhan'a petrol akışı sürdü. Ancak Türkiye, Irak petrolünü pazarlayan Somo ÅŸirketi ile baÄŸlantı kuramadığı ve muhatap bulamadığı için petrolü depolamaya baÅŸladı. Depolarda yer kalmadığından Ceyhan'a petrol akışı durdu. Depolarda 8.3 milon varil petrol birikirken Türkiye, ABD ve BM'den stoÄŸun tüketilmesi için yardım istedi.Kerkük'te hem yedek parça sıkıntısı yaÅŸandığından hem de Ceyhan'daki depolar dolduÄŸundan petrol kuyularında üretime ara verildi. BASINÇ DEĞİŞİNCE SU KARIÅžIYORPetrol kuyuları uzun süre kapalı durduÄŸunda rezervdeki basınç dengesi belirgin bir ÅŸekilde zarar görüyor. Petrolün yukarıya fışkırmasını saÄŸlayan doÄŸal gazlar kaçıyor, rezerve su karışmaya baÅŸlıyor. Kuyular yeniden çalışmaya baÅŸladığında ise basınçtaki deÄŸiÅŸiklik, üretimde kayıplara yol açıyor. Kuzey'de durum böyleyken güneydeki petrol depolarında da fazla yer kalmadığı sanılıyor. Irak'ın petrol kimlik kartıKuveyt'i 1990'da iÅŸgal etmesinin ardından ambargo uygulanan Irak, rezervleri bakımından dünyanın en büyük ikinci petrol devi olarak biliniyor. Gıda karşılığı petrol programı çerçevesinde uluslararası gözetim altında petrol ihraç etmesine izin verilen Irak'ın petrol verileri şöyle:REZERVLER: 84 yatakta 112.5 milyon varil olduÄŸu sanılıyor. Bu rezervlerle Irak, 261 milyar varile sahip Suudi Arabistan'dan sonra ikinci geliyor. ÃœRETÄ°M: Åžimdiki kapasitesi günde 2.8 milyon varil. 1990'dan önce OPEC'in uyguladığı kota günlük 3.14 milyon varildi. Yaptırımların kaldırılmasından sonra kapasitenin artırılması için 30 milyar dolarlık altyapı modernizasyonu gerekiyor.Ä°HRACAT: Günlük kapasitesi 1.6 - 2.3 milyon varil. 1990'da günlük ihracatı 2.5 milyon varildi. Irak, ambargo rejiminin izin verdiÄŸi ÅŸekliyle Ceyhan limanı ve Körfez'deki Mina El Bekr üzerinden ihracat yapıyor. 1990'a kadar Irak-Suudi Arabistan boru hattı aracılığıyla da ihracat yapıyordu. Irak-Suriye boru hattı ise 1982'de kapanmıştı.RAFÄ°NERÄ°: Küçük rafinerilerin yedek parçalarını büyüklerine naklederek, 1990 öncesindeki 570 bin varillik rafineri kapasitesine aÅŸamalı olarak yeniden kavuÅŸtu. En önemli rafinerileri kuzeyde Kerkük, Keyara, Baci, doÄŸuda Haddita, güneyde Basra ve orta kesimlerde baÅŸkent BaÄŸdat yakınlarındaki Dayura'da bulunuyor.Â