Van Gölü'nde su seviyesi yükseliyor

Düşüngen, 1991 yılında Kuveyt'te yakılan ham petrol kuyuları ve petrol tesislerinden yayılan petrol gazlarının oluÅŸturduÄŸu çevre ve atmosfer kirlilile son iki yılda dünyada ve Türkiye'de yaÅŸanan anormal hava koÅŸullarının, aynı zamanda deÄŸiÅŸen bir iklimin habercisi olduÄŸunu savundu.Â

Düşüngen, 1992-1996 yılları arasında Van Gölü'nde göl seviyesinin 2.5 metre yükseldiğini, çevre ve ekolojik kirlilikle birlikte su baskınları yaşandığını, 1997-2002 yılları arasında kuraklığa bağlı olarak göl seviyesinin 2 metre 10 santimetre düştüğünü belirterek, ''Irak savaşı sonrası Van Gölü'nde su seviyesi tekrar yükselmeye başlıyor.

DeÄŸerlendirmeler sonucunda, 2003 yılı için Van Gölü'nde su seviyesi bir önceki yıla göre 80 santimetre yükseldikten sonra 40-45 santimetre düşecek. Ayrıca bu durum, göl seviyesinde 40 veya 35 santimetrelik bir su fazlalığına neden olacaktır. Bu deÄŸer de yaklaşık1.5 milyar metreküp suya tekabül etmektedir'' dedi.Â

2003 yılında göl seviyesinin düşme meylinde iken, Mart-Nisan aylarındaki Irak savaşı sonunda beklenmedik hava koÅŸulları yaÅŸandığına iÅŸaret eden Düşüngen, şöyle devam etti:Â

''Çünkü Saddam Hüseyin'in ham petrol kuyularını savunma amacıyla ateşe vermesi aynı zamanda da ABD'nin, birliklerini hem aşırı sıcaklardan hem de Irak kuvvetlerinden korumak amacıyla atmosfere müdahale etmesi sonucunda oluşan anormal hava şartları, yurdumuzda özellikle Van Gölü ve çevresinde kendisini hissettirmiştir.''

YRD. DOÇ. DR. KÖSE

Yüzüncü Yıl Ãœniversitesi Jeoloji MühendisliÄŸi Bölümü öğretim üyesiYrd. Doç. Dr. Onur Köse ise yaptığı deÄŸerlendirmede, Van Gölü'nün maksimum yaşının 100 bin yıl olduÄŸunu belirterek, ''Bugün yaÅŸandığı gibi iklim ÅŸartları, atmosfer koÅŸullarına baÄŸlı olarak göl seviyesinde3-4 metrelik deÄŸiÅŸimlere yol açmaktadır. Bu durum, seviye dalgalanmasıolarak adlandırılır'' dedi.Â

Seviye dalgalanmasının sadece Van Gölü'nde deÄŸil, kapalı havza özelliÄŸindeki Urmiye ve Savan gölleri ile Hazar Denizi'nde de yaÅŸandığını söyleyen Köse, ÅŸu bilgiyi verdi:Â

''Bu bölgede, su seviyesinde deÄŸiÅŸikliklerin yaÅŸanması için savaÅŸların olmasına gerek yok. Daha önceki yıllarda yapılmış bilimsel çalışmalar, Van Gölü gibi kapalı havzalarda su seviye deÄŸiÅŸiminin güneÅŸ patlamalarıyla iliÅŸkili olduÄŸunu göstermektedir. 11 yıllık periyotlarla güneÅŸ patlamalarındaki ani deÄŸiÅŸimlerin bir yıl gecikmeliolarak kapalı havzalardaki iklim koÅŸullarında da deÄŸiÅŸimler meydana getirdiÄŸi, yapılmış çalışmalarla anlaşılmaktadır.''Â

100 BİN YIL İÇİNDEKİ DEĞİŞİM

Van Gölü'ndeki seviye deÄŸiÅŸimlerin sadece 3-4 metrelik deÄŸiÅŸimler olmadığına, 100 bin yıl içinde yüzlerce metrelik deÄŸiÅŸimlerin meydana geldiÄŸine iÅŸaret eden Köse, ''20-25 bin yıl önceki son buzul dönemi sonrasında, günümüzden yaklaşık 10 bin yıl öncesine kadar yaÅŸanan doÄŸal küresel ısınma sonucu ve buzulların erimesiyle, göl ve su seviyesinin bugünkü seviyesinden yaklaşık 150 metre daha üst kotlara çıktığı, son 10 bin yıl içinde bugünkü seviyesinden 340 metre daha aÅŸağı seviyelere indiÄŸi ve daha sonra da tekrar günümüz seviyelerine yükseldiÄŸi, bilinmektedir. Bölgede bir yıl içinde yaÅŸanan aşırı yağışlar, göl su seviyesinin tekrar yükselmeye geçebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir'' diye konuÅŸtu.Â

Köse, özellikle Van Gölü gibi alanlarda kıyı kullanımlarına dikkatedilmesi, göl kıyı şeridinden belirli mesafelere kadar yapılaşmaya izin verilmemesi gerektiğini kaydetti.