Uzmanlar: Gübre bomba yapmak basit

Tarım sektöründe gübre olarak deÄŸerlendirilen, ancak Ä°stanbul'daki bombalı saldırıların ardından "patlayıcı madde imalinde kullanıldıklarına" iliÅŸkin haberlerle gündeme gelen "amonyum sülfat" ve "amonyum nitrat" bileÅŸiklerinin, ısıya tabi tutulduklarında bomba etkisi yaptıkları bildirildi.UludaÄŸ Ãœniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü BaÅŸkanı Prof. Dr. Necati BeÅŸirli, iki bileÅŸiÄŸin de bozunabilmesi için, yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyulduÄŸunu söyledi.  Isıya tabi tutulan amonyum nitratın gaz olarak parçalandığını, 200-300 derece sıcaklıkta parçalanarak azot monoksit ve diazot monoksit buharına dönüştüğünü, bileÅŸiÄŸin çok yüksek sıcaklıkta azot veoksijen gazına parçalandığını anlatan BeÅŸirli, büyük bir patlamayı saÄŸlamak için bileÅŸikle birlikte dinamit, barut ya da akaryakıt karışımı kullanılması gerektiÄŸini belirtti.  BeÅŸirli, inÅŸaat ya da yol yapımı gibi çalışmalarda kayaları parçalamak için üzerinde amonyum nitrat lokumu olan dinamitlerin kullanıldığını kaydederek, şöyle konuÅŸtu:  ''Amonyum nitrat küçük ısıda bile hacminin en az yüz katına ulaşıyor ve parçalanıyor. 200-300 derece sıcaklık bile parçalanma içinyeterli olur. BileÅŸen benzin gibi akaryakıt karışımlarıyla tutuÅŸturulduÄŸunda ya da dinamitle patlatıldığında, bu sıcaklık elde edilir. ÖrneÄŸin bir kilogram ağırlığındaki amonyum nitrat 300 derece sıcaklığa tabi tutulduÄŸunda genleÅŸerek bu ağırlığın bin katı hacme, 1500 atmosferlik basınca kavuÅŸuyor. Yani en az 300-400 metrekarelik alanda bomba etkisi yapıyor. Bu madde bazı yerleri zayıflatılmış çelikdemir kaplar içinde ısıtılırsa, parça etkisi daha büyük olur. Varil içine konulan amonyum nitrat parçalandığından etki alanı meydana getiremezsiniz.''  BeÅŸirli, amonyum sülfatın da amonyum nitrata benzer özellikleri bulunduÄŸunu, sadece bu maddenin parçalanmasında ''sarı duman'' olarak görülen kükürtdioksit gazının ortaya çıktığını kaydetti. Amonyum nitratın ''bomba etkisi yapması'' için amonyum sülfata ihtiyaç olmadığına dikkat çeken BeÅŸirli, ''Amonyum sülfat etkiyi güçlendirmek için kullanılmış olabilir'' dedi.  PATLAYICI OLARAK DA ÃœRETÄ°LÄ°YORTürkiye'de bazı firmalar tarafından üretilen, ithalat imkanı da olan amonyum nitratın ''gübre''nin yanı sıra ''patlayıcı'' olarak da imal edildiÄŸini, ancak lokum olarak üretilen patlayıcılarda azot oranının daha fazla olduÄŸunu vurgulayan BeÅŸirli, gübre olarak her yerde satılabilen maddenin patlayıcı olarak satışının ''jandarmanın izni ve gözetiminde olduÄŸunu'' kaydetti.  BeÅŸirli, sıkı denetimler nedeniyle patlayıcı amonyum nitrat lokumunu bomba yapımında kullanmanın mümkün olmadığını, yasadışı amaçla kullanılan maddenin gübre olarak alınıp bombaya dönüştürülebileceÄŸini belirterek, ÅŸunları söyledi:  ''Amonyum nitratı gübre olarak her yerden almak mümkün. Gübreyi alıp bombaya çevirmek de çok basit kimya bilgisiyle mümkün, ama bunu yapan kiÅŸi patlayıcı teknolojisini iyi bilmelidir. Zira bombanın etki alanını ancak bu teknolojiyi iyi bilen kiÅŸiler hesaplayabilir.'' Â