Uzaydan yeryüzüne serbest düÅŸüÅŸ

Ä°nsan 40 km yükseklikten yere atlanacak ve ses duvarını geçme denemesi yapılacak... GüneÅŸ kavuruyor ama gökyüzü iyice kararmış. Uzay giysisi içindeki Joe Kittinger’in alnındaki ter inci taneleri gibi dökülüyor.Kittinger dev bir balonla bir buçuk saat içinde 31 000 metreyiyi geride bırakmış. Sabrı tükenmiÅŸ durumda sepetin içine çömelmiÅŸ bekliyor. ‘Üzerimde en korkunç gökyüzü var’ diye bildiriyor az sonra telsizden. ‘İnsanoÄŸlu belki uzayda yaÅŸamak istiyor ama bunu asla baÅŸaramayacak.’ Ve merkezden atlama emri geliyor. ‘Tanrı yardımcım olsun’ dualarından sonra serüvenci kendisini boÅŸluÄŸa bırakıyor. Bir jumbo jetin hızıyla tam dört buçuk dakika bulutlar üzerinde uçtuktan sonra karanlık atmosfer hızını neredeyse otoban limitine düşürüyor. Paraşütü açılıyor ve New Meksiko’daki bir çöle iniyor. 16 AÄŸustos 1960 yılında gerçekleÅŸtirilen bu atlayış Kittinger’i Life dergisinin kapağına taşımış ve uzayı fethetme yarışında olan Amerika’nın kahramanı ilan edilmesine yol açmıştı. Ne var ki bilim bu konuda pek fazla açıklama getiremedi. Çünkü o tarihte yaÅŸananlara yalnızca gökyüzü ÅŸahit olmuÅŸtu. Kittinger iddia ettiÄŸi gibi gerçekten de ses duvarını paraşütsüz mü geçmiÅŸti? Dört cesur adayÖlçüm verileri ses hızının hemen altında kaldığını gösteriyor. Hız bu yükseklikte yaklaşık olarak 1100km/h civarındadır. Askeri bir proje çerçevesinde bağımsız izleyici olmaksızın gerçekleÅŸtiÄŸinden rekor hiçbir zaman resmi olarak kabul edilmedi. Peki uzay giysisi içindeki bir astronot gerçekten de ses duvarını deldiÄŸinde neler yaÅŸar? Hava çalkantısında savrulur mu? Kalp ve sinirler bu tür baskılara ne tür tepkiler verir? Ä°ÅŸte bu soruların yanıtlanabilmesi için Kittinger’in denemesi tekrarlanacak. Dünyanın en yüksek paraşüt atlayışına aynı anda dört cesur paraşütçü aday oldu:Astronotlara yönelik bir kurtarma sistemi geliÅŸtirmek isteyen Michael Fournier, araÅŸtırmalarına Fransız ordusunda baÅŸlamıştı. Fakat proje bir süre sonra iptal edilmiÅŸti. Fournier bunun üzerinde varını yoÄŸunu satmış ve o zamandan bu yana kendi olanaklarıyla yoluna devam ediyor. Amerikalı pilot ve amatör paraşütçü Chery Stearns, Fournier’ın en yakın rakibi. Stearns, 14 000 atlayışta 30 rekora sahip olmakla övünüyor. Avustralyalı madenci Rodd Millner, kendi rekor denemesini ‘Space Jump’ olarak tanımlıyor. Uzay atlayışı, özel bir jetteki kameraman ekibi tarafından çekilecek. Ayrıca bir de bilgisayar oyunu var planda. En yeni ve belki de en ÅŸanslı aday Ä°spanyol paraşütçü Miguel Angel Garcia. Serüvenci en geç önümüzdeki kış Uzay araÅŸtırma kuruluÅŸu Inta ve Özel Barselona Ãœniversitesi’nin de desteÄŸiyle bir stratosfer uçuÅŸu deneyecek. Proje ‘İcaro’ adını riskli bir denemeden almış: Efsane uzay aracı ‘İkarus’ güneÅŸe çok fazla yaklaÅŸtığında düşmüştü. Uçlarda bilim Serüvenciler araÅŸtırma alanlarını ‘Uçlarda bilim’ olarak adlandırıyor. Sonsuz boÅŸlukta araÅŸtırma, cesaret ve gösteri arasında yaÅŸanan bilimsel bir oyun olarak da tanımlanabilir bu aslında. Kittinger’in ardılları kendilerini aynı zamanda, uzaydaki yaÅŸamı daha güvenirli hale getirecek test mankenleri olarak da görüyor. Sonuçta 40 km yükseklikte yani stratosferin üst sınırında neredeyse uzay yolculuÄŸunda karşılaşılan koÅŸullar hüküm sürer; her ne kadar gerçek uzay koÅŸulları 100km’lik yükseklikten itibaren geçerli olsa bile. Uzay giysisi olmadan eklemler ÅŸiddetli aÄŸrılarla ÅŸiÅŸebilir ve kilolarca ağırlıktaki özel iç çamaşırını giymeyenler donabilirler. Dahası oksijen maskesi olmaksızın önce bilinçlerini daha sonra da yaÅŸamlarını yitirebilirler.Hesaplara göre yaklaşık bir dakikalık serbest atlayışın ardından ses duvarını geçebileceklerini tahmin eden serüvenciler, saatte 1800km’lik yol alabilecekler. Ancak insanın ses duvarını hissedip hissetmediÄŸi henüz belirsiz. Çünkü 40km yükseklikteki hava o kadar hafif ki bu durum sesötesi bir uçuÅŸun bile ancak 200km/h bir hızla hissedilmesine yol açabilir. Ve jetlerde olduÄŸu gibi bir patlama sesi de beklenmemeli. Sonuçta insan bedeni oldukça küçük ve hafif, dolayısıyla da havadaki basınç dalgası düşük kalır. Ayrıca büyük bir gürültüyle sıkıştırılan türbin gürültüsü de yok: Yani sonuçta stratosfer paraşütçüleri ‘Tanrım beni koru’ gibilerinden kısık mırıltılar dışında son derece sessiz hareket ederler. Â