Uzayda Higgs bozonu var mı?

Uzun cevap: Fizikçiler CERN’de Higgs bozonunun izini sürmeye devam ediyorlar. Uzun yıllardır süren bu yorucu araştırma ve deneylerin sonunda, onu gözlemenin daha kolay bir yolunun olup olmadığı da sorgulanmaya başlandı. Yani kilometreler boyunca uzanan bir tünelde parçacıkları son derece yüksek hızlara çıkararak çarpıştırmak yerine farklı bir yöntem deneyebilir miyiz? Örneğin, doğaya veya uzaya odaklanarak bulma ihtimalimiz var mı?

Kuantum fiziği kurallarına göre; kuantum dalgalanmaları anlık enerji patlamaları yaratabiliyorlar. Bu da parçacık çiftlerinin uzay vakumunda bir anda ortaya çıkmalarına sebep oluyor. Ancak birbirlerini hemen imha ettikleri için bu çok kısa sürüyor. Higgs de enerjisi çok yüksek bir parçacık olduğundan bir anda ortaya çıkıp hemen kaybolmakta. Dolayısıyla teoride kuantum dalgalanmaları içinde aranması mümkün. Ama bir Higgs avcısıysanız, saniyenin trilyonda birinden bile kısa bir zamanda ortaya çıkıp kaybolan bu parçacığı görmek için çok uğraşmanız gerek. Sonuçta Higgs’i uzayda aramak, CERN’de aramaktan daha zor. Ama kuantum dalgalanmalarında değil de farklı yerlerde aranabilir. Örneğin, kara delikler de Higgs bozonu yayıyor. Higgs parçacıkları kara deliklerin olay ufku adlı bölgelerinde ortaya çıkıyor. Eğer oraya bir detektör koyabilecek olsaydık onları yakalayabilirdik. Ama bu da teknolojik olarak imkansız çünkü oraya ulaşıp zarar görmeden detektörü yerleştirebilsek bile, başardığımızı sandığımız anda kara delik bu detektörü yutmuş olurdu.

Bir diğer yöntem de süpernovalara yoğunlaşmak olabilir. Süpernovalar, ölmekte olan yıldızların patlamaları oldukları için yoğun bir şekilde parçacık üretip dışa doğru püskürtüyorlar. Bunlar öyle hızlı hareket ediyor ki birbirleriyle çarpıştıkları anda CERN’deki deneylerde gerçekleştirilen durumun aynısı oluşuyor. Tabii süpernovalarda çok fazla parçacık püskürdüğü için çarpışma ve o sırada Higgs’i ortaya çıkarma sıklıkları daha fazla oluyor. Ancak bir süpernovaya yaklaşıp bunu araştırmak, kara deliğe detektör yerleştirmeye çalışmaktan farksız. Yine bu patlamadan hiç etkilenmeden gözlem için en doğru yeri bulup detektörü başarıyla yerleştirdiğimizi düşünelim: Arkamızı döndüğümüz anda detektör patlayacaktır.

popsci.com.tr Tarafından Hazırlanmıştır.