Uzay üssünün temeli atılıyor

Dünya yörüngesinde inşa edilecek Uluslararası Uzay Üssü'nün (ISS) ilk modülü fırlatılmaya hazır. Ancak Rusya'daki ekonomik darboğaz projeyi tehdit ediyor.

15 ülkenin ortak olduğu Uluslararası Uzay Üssü (ISS) projesi nihayet start alıyor. 20 Kasım tarihinde uzaya Kazakistan'ın Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılacak olan ‘Zarja’ (sabah kızıllığı) isimli modül, ISS'nin ilk yapı taşı olacak. ISS tamamlandığında Ay ve Venüs'ten sonra dünyadan görülebilen gökyüzündeki en parlak obje olacak.

‘Zarja’dan sonra Endeavour Uzay Mekiği, ISS'nin ikinci modülü olan ve modüller arasında bağlantıyı kuracak olan ‘Unity’i uzaya taşıyacak. Bunu 1999 yılının Nisan ayında Rusya'dan fırlatılacak servis modülü takip edecek. Bu tarihten itibaren astronot ya da kozmonotlar ISS'de kalabilecek. Projenin 2004 yılında ikamet modülü ‘TransHab’ın da monte edilmesiyle tamamlanması planlanıyor. Bir laboratuar modülü ve robot kolunun da bulunacağı ISS, iki jumbo uçak büyüklüğünde olacak ve aynı anda 7 dünyalıya ev sahipliği yapabilecek.

RUSYA KORKUTUYOR

NASA'nın en büyük korkusu ise fırlatılış sırasında modülleri taşıyan füzelerin düşmesi. Çünkü ISS'nin tamamlanması için 43 uzay yolculuğunun yapılması gerekecek ve ISS parçalarının yedekleri yok. Yani herhangi bir aksilik olduğunda proje gecikmeye uğrayacak. Ayrıca Rusya'da yaşanan ekonomik kriz de başka bir endişe konusu.

‘Zarja’ uzay modülü daha geçen yıl uzaya yollanacak ve ISS'nin temeli atılacaktı. Ancak Rus Uzay Ajansı'nın (RSA) yaşadığı mali sıkıntı yüzünden yolculuk sürekli ertelendi. NASA'nın geçtiğimiz günlerde RSA'ya 660 milyon dolarlık takviye yapma kararı üzerine ‘Zarja’nın fırlatılış tarihi kesinleşebildi.

Ancak Rusya'nın vaadlerini yerine getirememesi ve ABD'nin şimdiden Rusya'ya ISS için 742 milyon dolar aktarmış olması Amerikan Kongresi'nde rahatsızlık yaratıyor. Uzay üssünün 40 milyar dolar mal olması ve 10 yıllık işletme maliyetinin de 60 milyar dolara mal olacağı hesaplanıyor.

Rusya'nın gerçekleştirmeyi vaadettiği sefer sayısını parasızlık yüzünden 33'ten 15-17'ye çekmesi de NASA'ya ek yük getirecek. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ise şimdilik maliyet artışından etkilenmiyor, çünkü ESA'nın projede oynayacağı rol 2003 yılından itibaren başlıyor. Şimdilik ISS'nin yükü ABD'nin omuzlarında. Bu nedenle James Oberg gibi Amerikan uzay yolculukları uzmanları projenin sil baştan edilmesini ve yeniden planlanmasını istiyor. NASA şimdilik projeye devam ediyor. 2003 yılında ISS, dünyadan çıplak gözle görülebilecek. Bir apartman büyüklüğünde olacak ISS, yansıttığı güneş ışığıyla Ay ve Venüs'ten sonra gökyüzünde en parlak obje olacak.

Uzaya meteor kapanı

Önümüzdeki günlerde başlayacak meteor yağmurunda düşen parçaları toplamak üzere Rus uzay istasyonu Mir'in dışına bir kapan yerleştiriliyor. İstasyonda bulunan Rus kozmonotlar Gennadi Padalka ve Sergei Evdeyev'in yerleştireceği Fransız yapımı cihaz, meteor partiküllerini toplayacak. Bu cihaz önümüzdeki yılın ortalarına kadar Mir'in üzerinde kalacak ve 1999'da Mir'e gidecek Fransız astronot tarafından dünyaya getirilecek. Fransız araştırmacılar cihazdaki verileri analiz edecekler. Bu ayın ortalarında doruk noktasına ulaşması beklenen meteor yağmuru, sadece küçük parçaları içerdiği için Mir uzay istasyonundaki kozmonotlar açısından tehlike oluşturmuyor.