Oluşturulma Tarihi: Kasım 11, 2002 10:17
Dünya yörüngesinde 400 km irtifada yapımı süren Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (UUİ) 4 ila 6 aysüreli beşinci uzun dönem inşaat mürettebatını yörüngeye taşıyacak Amerikan uzay mekiği Endeavour’da “oksijen sızıntısı” nedeniyle fırlatma işlemi son anlarda durduruldu.
ABD’nin, Florida eyaletindeki Cape Canaveral uzay merkezi yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Endeavour’un orta kesim kargo bölmesinde, astronot ve kozmonotlara oksijen sağlayan tüplerden veya yalıtım malzemesinden kaynaklandığı tahmin edilen sızıntı nedeniyle mekik en az 1 hafta gecikmeyle UUİ’ye gidecek.
Yetkililer, sızıntının şu anda tehlikeli olmamasına rağmen sorun çıkmaması için tam bir tarama yapılacağını bildirdi.
Endeavour’un 7 kişilik mürettebatı gece yarısı fırlatmaya çok az kala kabin içine yerleşerek emniyet kemerlerini bağlamaya başladığında, rampadan uzaya yükseliş işlemi durduruldu.
KIZILDERİLİ ASTRONOT
Endeavour’da, tarihin ilk Amerikalı Kızılderili astronotu John Herrington bulunuyor. Bunun için fırlatma rampasının dibinde onun onuruna Kızılderili dansları, şarkıları, duaları ve ayin düzenlendi. Hoparlörlerden fırlatma işleminin ertelendiği duyulunca tören kesildi.
Herrington, Muskhogeler’e bağlı, eskiden Mississippi Irmağı civarında yaşayan, şimdi Oklahoma eyaletinde oturan Çikasov kabilesine mensup.
YAKIT DA YÜKLENMİŞTİ
Endeavour’un “yüz tanker kamyonu tutan”, 1900 tondan fazla sıvı oksijen-hidrojen yakıtı da dün gece ortadaki ana roket tankına yüklendi.
Ateşleme, geriye sayımın son üç saniyesinde yapıldığından bu noktada bir tehlike meydana gelmedi. Kalkış anında toplam ağırlığı 2000 ton, yüksekliği 56 metre olan mekiklerin 21 yıllık tarihinde bir kez, tehlikeli son an motor durdurması olmuştu. Kalkışa 2 saniye kala, yani motorlar ateşlendiğinde motoru durdurmak tehlikeli olduğundan olası patlama ve infilakı önlemek için mekiğin ana roket tankı ve iki yan tankına binlerce ton su sıkılmıştı.
Endeavour’daki küçük oksijen kaçağı, fırlatma anı olan 00:59’dan (TSİ 07:59) az önce saptandı. Endeavour kaptan pilotu donanma albayı James Wetherbee, fırlatılış iptal edildiğinde koltuğunda kemerleri bağlamıştı.
Endeavour’un kargo bölmesinde UUİ’nin inşası için 390 milyon dolarlık kiriş elemanı bulunuyor.
BAYKONUR’DAN UUİ’YE
Yapımı 1998’den beri süren UUİ’nin ilk uzun süreli mürettebatı, Rus kozmonotlar Yuri Gidzenko, Sergey Krikalyov ve Amerikalı astronot William Shepherd oldu. Mürettebat 31 Ekim 2000’de, uzaydaki ilk insan SSCB kozmonotu Yuri Gagarin’in (1934-1968), 42 yıl önce Vostok (Doğu) kapsülüyle fezaya yükseldiği Kazakistan’daki tarihi uzay üssü Baykonur Kozmodromu’nun 1 Numaralı Fırlatma Rampası’ndan UUİ’ye Rus Soyuz roketiyle gitmişlerdi.
Yapımı 2006’da tamamlanacak UUİ’nin inşaatına başta Rusya ve ABD olmak üzere, Kanada, Avrupa Uzay Kurumu ESA, Brezilya, Japonya katılıyor.
115 milyar dolara kadar çıkabilecek maliyetiyle UUİ; bittiğinde gece çıplak gözle gökyüzünde Ay’dan sonra görülebilecek en parlak nesne olacak.
UUİ çalışmaları, internette NASA: http://spaceflight.nasa.gov adresinden izlenebiliyor.