Uzak bir sinema

Şimdiye dek yakından tanıma fırsatı bulamadığımız İsrail sinemasının en seçkin örnekleri İstanbul'a konuk oluyor. İsrail Konsolosluğu ve Bilgi Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen ve dün başlayan ‘‘İsrail Filmleri Haftası’’nın açılış filmi ‘‘The Summer of Aviya’’nın yönetmeni Eli Cohen ile konuştuk.

Eli Cohen orta yaşlı, konuşmayı seven, canlı ve güleryüzlü bir adam. Bir yönetmen ve oyuncu. İstanbul'da bulunma nedeni İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde düzenlenen ‘‘İsrail Filmleri Haftası’’.

Türkiyeli izleyiciler Eli Cohen ve İsrail sineması hakkında ne kadar az bilgi sahibiyse, Cohen de Türk sineması hakkında o kadar az bilgi sahibi. Tel Aviv Üniversitesi'nde tiyatro ve felsefe, Londra Film Okulu'nda da sinema okuyan Cohen, Pazartesi günü Bilgi Üniversitesi öğrencilerine gösterilen ‘‘Summer of Aviya’’dan sonra, diğer filmlerinden seçilen fragmanlar eşliğinde hayli akademik bir konuşma yaptı. Ülkesinde hayli tanınmış bir isim olan Cohen, bu konuşmaya hazırlanırken Türk sineması hakkında fikir sahibi olmak için ‘‘Eşkiya’’ filmini seyretmiş.

Eli Cohen'in en ünlü filmi ‘‘Summer of Aviya’’; İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra annesiyle birlikte Almanya'dan kaçıp İsrail'in varoşlarında yaşamaya ve tutunmaya çalışan küçük bir kız çocuğu olan Aviya'nın hikâyesini anlatıyor. 1989 yılında Berlin Film Festivali'nde ‘‘Altın Ayı’’ ödülü alan film, İspanya, Yugoslavya ve İtalya'da da (San Remo) en iyi film ve yönetmen ödüllerini toplamış, ülkesi İsrail'in Oscar'ı sayılan I.M.P Akademi Ödülü'nü de kucaklamış. Eli Cohen, bu filmde küçük Aviya'nın hiç tanımadığı ve hayallerini süslediği babasının yerine koyduğu annesinin arkadaşı Bay Gantz'ı oynuyor, üstelik bayağı da iyi oynuyor.

Cohen'in (burada uzun uzun söz edemediğimiz) belgesel, gerilim ve televizyon filmlerini de içeren, bol ödüllü parlak bir yönetmenlik kariyeri var. Oyunculuk yaşamıysa yönetmenlikten de önce başlamış ve İsrail Ulusal Tiyatrosu Habimah'da uzun yıllar sahne tozu yutmuş.

Eli Cohen'in genç sinemacı adaylarına sık sık tekrarladığı bir öğüt vardı: ‘‘Sinema dünyayı anlamak için çok tuhaf ve büyülü bir dil ama bu işten para kazanmayı ve uluslararası sinema dünyasına açılmayı sakın ihmal etmeyin.’’ Dünyanın bütün ülkelerindeki sinemacıların benzer sorunları olduğu belirten Cohen, epey çalkantılı ve çokkültürlü bir ülkede yaşamanın etkilerinin sinema diline birebir yansıdığını söyledi. Ülkesinin tarihine derin bir şekilde kazınan soykırım, göç ve savaş gibi olayları ve İsrail'in politik sorunlarını çok önemseyen ve bunları sık sık filmlerine konu edinen Cohen, sinemanın bellek tazelemek ve yeni kuşakları bilgilendirmek için mükemmel bir araç olduğunu söylüyor. Cohen'e göre İsrail sineması da tıpkı İsrail devleti gibi genç. Yakından izlediği ve çok renkli bir etnik çeşitliliği kapsadığı için sempati duyduğu Balkan sinemasına da yaratıcı bir isim takmış, ‘‘Borek Sinema’’. Cohen, Türk sinemasını yakından tanımasa da bu iştah açıcı kategoriye dahil ediyor.

Eli Cohen'in ‘‘Summer of Aviya’’sını kaçıran sinemaseverler bu filmi 20 Mart Cumartesi günü 16.00 ve 20.30 seanslarında izleme imkânı bulabilirler.

Kibbutz ve hapishane

Bilgi Üniversitesi'nde başlayan İsrail Filmleri Haftası'nda bugün saat 18.00'de ‘‘Stalin's Disciples’’ ve saat 20.00'de ‘‘Beyond the Walls’’ gösterilecek. Nadan Levitan'ın yönettiği 1987 yapımı ‘‘Stalin's Disciples’’, kibbutz'da ayakkabı tamircisi olan üç ana karakterin, takipçisi oldukları Stalin hakkında öğrendikleri gerçeklerle inançlarının sarsılması üzerine kurulmuş komik bir öykü. ‘‘Stalin's Disciples’’de Shmuel Shilo, Hugu Yarden ve Rashel Dobson rol alıyorlar.

Günün ikinci filmi ‘‘Beyond the Walls’’ı ise Uri Barabash yönetmiş. 1984'te Venedik Film Festivali'nde Uluslararası Eleştirmenler Ödülü'nü kazanan film, bir İsrail cezaevindeki Yahudi ve Arap mahkûmlar arasındaki karmaşık ilişkiyi anlatıyor. Arnon Zadok, Muhamad Bakri, Assaf Dayan, Hilel Nee'kan ve Ramy Danon'un rol aldıkları ‘‘Beyond the Walls’’ İsrail sinemasından önemli bir örnek.

İngilizce altyazılı olarak gösterilecek olan filmlerin bilet fiyatları 750.000 TL.

Bilgi Üniversitesi, İnönü Cad. 28, Kuştepe-Şişli. Tel: (0212) 216 00 00.