Güncelleme Tarihi:
Uykuda diş sıkma konusunda yapılan bazı araştırmalar, diş sıkma sebebini aşırı duygusal hassasiyet, sinir, stres, kuruntu, dengesiz beslenme, hareketsizlik ve her şeyi kontrol altında tutma hissinin gece dışa vurumu olarak tanımlamakta. Bazı araştırmalar ise bu durumun sebebini merkezi sinir sistemi rahatsızlığından ileri geldiğini gösteriyor. İşte, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nün yayınladığı bilgiler ışığında 'Uykuda diş sıkma neden olur?' sorusunun yanıtı ve uykuda diş sıkma tedavisi hakkında merak edilen detaylar...
Tanımı: Diş sıkma genellikle uyku sırasında, çoğunlukla da hastanın farkında olmadan yaptığı aşırı çene hareketleridir ve çene eklem problemlerine yol açar. Bruksizm ise diş sıkarken ses çıkmasıdır (gıcırdatma). Genellikle uyku sırasında olan bu durum bazı kişilerde gün içerisinde de ortaya çıkabilir. Hastalığın psikolojik ve fizyolojik sebepleri vardır. Stres bruksizmin nedenleri arasında önemli bir faktördür. Mükemmeliyetçi, rekabetçi, yönetici konumundaki kişilerde daha sık rastlanır. Hastalığın kadın ve erkekte görülme olasılığı aynıdır. Ama agresif, titiz, rekabetçi kişiler risk grubundadır.
Şikayetleri: Hastalığın en önemli belirtisinin diş gıcırdatmasıdır. Diş sıkma alışkanlığı edinen kişilerin büyük bir kısmı bu durumun farkında dahi değil. Bu hastalar, ancak gece boyu dişlerini sıktıkları için sabah ciddi yüz ağrılarıyla (şakak ve yanak bölgesinde kas ağrısı) uyanma şikayeti oluyor. İlk etapta yüz ağrılarıyla kendini hissettiren diş sıkma problemi, ileri dönemde gece boyu süren çene aktivitesine bağlı olarak sabahları yorgun uyanma, baş, boyun, sırt ve bel ağrıları ve diş sıkma ve diş gıcırdatmaya bağlı olarak çene eklemine aşırı yük gelmesi sonucunda, eklemde kilitlenme, çıtırtı sesleri ve ağrı olabilir.
Bu belirtilerin hepsi ya da birkaçı diş sıkma ve diş gıcırdatmanın başlamasından hemen sonra gözlenmez. Belirtilerin ortaya çıkması, rahatsızlığın şiddetine göre uzun yıllar sürebilir. Bazı durumlarda ise çok az belirti görülür.
Bulguları: Bu belirtilerin başında ağızda aşınmış düzleşmiş dişler,dişlerin çiğneyici yüzeylerinde mine kayıpları, diş yüzeylerinde meydana gelen aşınmaların ilerlemesi ya da hızlı gelişmesi sonucunda, dişlerde hassasiyet, yani soğuk ve sıcağa karşı aşırı duyarlılık, diş kırıkları,diş etlerinde çekilme ve diş sert dokuları üzerinde çentiklenme, dişlerde sallanmalar.
Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır:
Hastalarımız bu belirtilerden şikayet ederek başvurduğunda, kendilerine klinik ve gerekirse radyolojik muayene sonucu diş sıkma teşhisi konulur ve tedaviye geçilir.
Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır :
Diş sıkma ve diş gıcırdatma alışkanlığının tedavisinin birinci amacı, çene ekleminde geri dönüşümsüz zararlar bırakan, normal dışı çene hareketlerini engelleyerek, çene eklemini korumak, varsa ağrıyı ortadan kaldırmak ve dişlerin aşınmasını engellemektir. Bu amaçla, hastanın gece uyurken takacağı, dişlerine uygun olarak hazırlanan silikon plaklar kullanılmaktadır. Plak, uyku esnasında dişlerin birbiriyle direkt temasını keserek aşınmayı engellemekte, böylece çene eklemini rahatlatmakta ve ağrıyı ortadan kaldırmaktadır.
Durum fizyolojikse öncelikle diş hekimi müdahalesi şarttır. Eğer durumda psikolojik bir tablo söz konusu ise psikiyatri ile birlikte diş hekimleri kombine tedavi uygulayabilir. Hastalığın tedavisindeki amaç dişlerde çene ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır.
Ancak şiddetli vakalarda gece plağının yanı sıra, stresi azaltmaya yönelik tedaviler, kas gevşetici ve uyku düzenleyici ilaçlar ayrıca yüz kaslarını gevşetecek masajlar yapılabilir. Özellikle çene, boyun ve omuz kasları rahatlatılmalıdır. Bu tip diş sıkma ve gıcırdatmanın ileri aşamalarında, dengeli bir diş teması ve çene hareketlerinin sağlanması için, eski ya da hatalı yapılmış dolgu ve protezlerin yenilenmesi ve mutlaka eksik olan dişlerin uygun görülen uygulamalarla tedavi edilmesi gerekir.
Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir :
Hastalıklarla ilgili önlem almak istiyorsak, öncelikle tetikleyici etkenler olan sıkıntı ve stresi ortadan kaldırmalıyız. Kişinin hayat tarzına dikkat ederek stresten uzak durmaya özen göstermesi “bruksizm” oluşumuna engel olabilir.
Düzenli yapılan diş kontrolleri sırasında durum hekim tarafından fark edilip gerekli önlem ve tedaviler yapılabilir.