Uyku Apnesi Sendromu nedir? Uyku apnesi belirtileri ve tedavisi
Güncelleme Tarihi:
Uyku Apnesi Sendromu, tedavi edilmediği takdirde kalp krizinden inmeye, diyabetten obeziteye birçok hastalığa yol açıyor. Her 100 kişiden 5'inde görülen bu hastalık, gündüz ve gece aşırı uyku eğilimi yaparak kişinin direksiyon başında veya iş yerinde uyuklamasına ve dikkat dağınıklığına neden oluyor. Peki, Uyku Apnesi Sendromu nedir? Uyku apnesi belirtileri neler?
Tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini düşüren, geceleri uyku sırasında nefes alıp vermenin bozulması sonucunda akciğerlere yeterince hava girememesine bağlı olarak dokulara yeterli oksijen iletilememesiyle tanımlanan hastalık çoğu durumda can sıkıcı olabiliyor. İşte, Halk Sağlığı Genel Müdürülüğü'nün yayınladığı bilgiler ışığında 'Uyku Apnesi Sendromu nedir?' sorusunun yanıtı...
Tanımı: Uyku apnesi, horlamanın neden olduğu en önemli hastalıklardan biridir ve uykuda solunumun durması olarak ifade edilebilir. Uyku esnasında nefesin durması ve yüzeysel hale gelmesi anlamına gelen uyku apnesi gece boyunca defalarca tekrarlayabilir. Uyku apnesi sırasında, üst solunum yolunun açık kalmasını sağlayan kaslarda gevşeme olur. Dil kökü veya yumuşak damağın veya aşırı büyümüş bademciklerin hava yolunu tıkaması sonucunda en az 10 saniye nefes alamamak uyku apnesi olarak adlandırılır. Uyku apnesi sırasında solunum devam ederse kişi gürültülü bir şekilde aniden uyanır.
Uyku apnesinin nedeni, boğazdaki kasların havanın geçeceği alanı kapatacak şekilde gevşemesidir. Üst solunum yolundaki darlıklar çocukluktan itibaren, solunum yolunun yıpranmasına sebep olabilir ve bu da uyku apne sendromuna neden olabilir. Fazla kilolu olmak, büyük bademciklere ve geniz etine sahip olmak da uyku apnesi nedenleri arasında gösterilebilir. Uyku apnesi sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilir.
Şikayetleri: Uykuda boğulma hissi ile aniden uyanma, horlama, uyurken terleme, sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, uykuda tanıklı solunum durması, sabah yorgun uyanma, dikkat eksikliği, baş ağrısı, gün içinde uyuklama, unutkanlık
Bulguları: Uyku apnesi belirtilerinin görüldüğü kişiler gün içerisinde birçok ciddi tablo ile karşılaşılabilmektedir. Uykuda ani ölüm, inme, kalp krizi ve kalp yetmezliği, eğer hasta obez ise kilo vermede zorluk, akciğer hastalarında solunum yetmezliği, cinsel isteksizlik ve iktidarsızlık, kontrol altına alınamayan diyabet bu olumsuzluklara örnek olarak gösterilebilir. Bunun yanı sıra, uyku apnesi kişide gündüz sürekli yorgunluk ve konsantrasyon eksikliğine neden olacağı için trafik ve iş kazalarına da neden olabilmektedir.
Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır: Kulak burun boğaz muayenesi, polisomnografi (uyku apne testi). Uyku apnesi testi olan Polisomnografi, uyku sırasında beyin dalgaları, göz hareketleri, ağız ve burundan hava akımı, horlama, kalp hızı, bacak hareketleri ve oksijen seviyelerinin ölçümü esasına dayanır. Uyku apnesi testini yaptırabilmek için hastaların bir gece uyku odasında kalmaları gerekir. Test sırasında sırasında vücudun çeşitli noktalarına bağlanan kablolarla alınan sinyaller odanın dışındaki bilgisayara aktarılır. Sabaha kadar alınan bu kayıtların incelenmesiyle, uyku süresince solunumun kaç defa durduğu, ne kadar süre ile durduğu, durduğunda oksijen değerlerinin ve kalp hızının nasıl etkilendiği ve derin uykuya dalınıp dalınmadığı gibi birçok veriye bakılabilir.
Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır: Uyku apnesi, alınacak basit önemler sayesinde önlenebilir. Hastalık için değiştirilebilir risk faktörlerinden en önemlisi obezitedir. Uyku apnesi kilo verilerek %50 oranında azaltılabilir. Ayrıca, alkol ve uyku ilaçlarından kaçınmak, sigarayı bırakmak ve sırt üstü yatmamak da rahatsızlığı azaltır.
Uyku apnesi tedavisinde ilk yapılması gereken obezite söz konusu ise bu durumun aşılmasıdır. Eğer üst solunum yollarında belirgin anatomik darlıklar var ise hastanın Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından cerrahi girişim yönünden değerlendirilmesi gerekir.
İleri derecede uyku apnesi tedavisinde ise pozitif hava basıncı (CPAP) tedavisi uygulanmalıdır. Tedavi etkisine ve hastanın tercihine göre otomatik ayarlarda düzenleme yapılarak ya da sabit basınçlı cihaza geçilerek hasta takibe alınmalıdır. CPAP cihazı kullanmakta güçlük çeken ya da hafif derece vakalarda ağız içi aparey ile alt çene öne alınarak dilin geriye düşüp üst solunum yolunu tıkaması önlenebilir.
Uyku apnesinin özgün tedavisi, hava yolunu devamlı açık tutacak şekilde basınçlı hava veren cihazların kullanımıyla sağlanmaktadır. PAP (pozitif havayolu basıncı) cihazları üst hava yollarının uyku sırasında açık kalmasını sağlayarak uyku apnesini önlemektedir.
Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir: Kilo kontrolüne dikkat edilmesi, alkol ve sigara gibi alışkanlıklardan uzak durulması önerilmektedir. Tedavi için cihaz önerilen hastalarda cihazın düzenli doktor kontrolleri eşliğinde uygun kullanımı gerekmektedir.