Uyku apnesi olanlar ehliyet almasın!
Güncelleme Tarihi:
Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Hikmet Fırat, “Tedavi edilmemiş uyku apnesi olanların ehliyetleri alınmalı” dedi. 2016’da yürürlüğe giren sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık koşullarıyla ilgili yönetmeliğe göre, vücut kitle indeksi 33 kg/m2 ve üzerinde olanlardan şikayetine bakılmaksızın tüm gece polisomnografi (uyku testi) isteniyor. Tanıklı apne (solunum durması)ve gündüz uyuklama hali olan kişilerin de vücut kitle indeksine bakmaksızın aynı testi yaptırması gerekiyor.
Yine yönetmeliğe göre uykuda tıkayıcı solunum durması olarak bilinen obstrüktif uyku apne sendromu hastalığı tespit edilen şoför adayları, tedavi sonucu uyku sırasındaki saatteki solunum bozukluğu (nefesin 10 saniye ve üzerinde kısmi ve tam olarak durması) indekslerinin 15’in altına indirilmesi halinde ehliyet alabiliyor. Aynı yönetmelik aksi taktirde 2’nci grup ağır ve ticari araç sürücülerine (eski gruplandırmaya göre D ve E grubu sürücü adayları) ‘sürücü olur’ raporu verilmeyeceği, verilmiş olanların ise belgelerinin geri alınacağını hükme bağlıyor.
85 UZUNYOL ŞOFÖRÜNE TEST
Doç. Dr. Hikmet Fırat, bu zorunlu hükümlerin pratikte uygulanmadığını belirterek, şunları söyledi: “Yönetmelik çok açık. Ancak hiçbir şekilde bu kurallar uygulanmıyor. Oysa dünyadaki en büyük kazaların uykusuzluk / uyku bozuklukları (uyku apnesi vs.) nedenli olduğu biliniyor. Uzun yol şoförlerinde uyku apne hastalığı olması durumunda sadece kendilerini değil, trafikte seyreden diğer sürücüleri ve taşıdıkları onlarca canı da tehlikeye atmaları bir çeşit ‘canlı bomba’ etkisi yaratıyor.”
Doç. Dr. Fırat ve ekibinin Dışkapı Yıldırım Beyazıd Araştırma ve Eğitim Hastanesi Uyku Bozuklukları Tanı ve Tedavi Merkezi’nde yaptığı bir araştırma sorunun boyutunu ortaya koyuyor. Rastlantısal seçilmiş 85 uzun yol şoförüne uykusuz geçen bir gecenin ardından laboratuvar ortamında uyku testi ve anketler uygulandı. Bu şoförlerin yüzde 54.1’inde uyku apnesi sendromu saptandı.
ALKOL GİBİ ETKİLİYOR
6 saatten az uyumak, trafik kazası riskini 3 kat artırıyor. Trafik kazalarının beşte birinden gündüz uykululuk hali sorumlu. Ege Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özen Kaçmaz Başoğlu, uykululuğun alkole bağlı performans azalmasına benzer etki yaptığını ve kaza riskini belirgin oranda artırdığını söyledi. Uykuyu etkileyerek gündüz uykululuğa neden olan ve trafik kazalarına yol açan nedenlerin başında tıkayıcı (obstrüktif) uyku apne sendromunun geldiğini belirten Prof. Dr. Başoğlu, sorunun erişkin erkeklerin yüzde 10’unda görüldüğünü söyledi. Gece boyunca yineleyen üst solunum yolu tıkanmalarının, uyku bölünmesi ve sonuçta hastanın yorgun uyanması ve gündüz uykululuğa neden olduğunu anlatan Prof. Dr. Başoğlu, “Ayrıca uyku apne hastalarında sık görülen obezite ile kalp damar, beyin damar ve metabolik hastalıkların da gündüz yorgunluk ve uykululuk nedeni. Nitekim araştırmaların meta-analizlerine göre bu tıkayıcı uyku apne sendromu hastalarında kaza riski 2-3 kat daha yüksek” dedi.