Uygur tercümanın zor anları

İzmir'le kardeş kent olan Çin'in Tianjin kenti arasındaki ikili ilişkiler son bir yıl içinde hızlandı. Karşılıklı heyet ziyaretlerinin sayısı arttı. Son olarak ekonomik ilişkileri geliştirmek, yatırım olanaklarını değerlendirmek üzere Tianjin Belediyesi Genel Ofis Müdürü Li Peishang başkanlığında beş kişilik heyet, İzmir'e geldi. Çin Heyeti'nin tercümanlığını yapması için İzmir'de çalışan Çince ve Türkçe bilenler arasından Arzu adlı bir Uygur Türkü görevlendirildi.

İzmir Ticaret Odası Başkan Vekili Akın Kazançoğlu'nu ziyaret eden heyetin görüşmelerini Uygur Türkü Arzu başarıyla çevirdi. Ancak, basın mensupları görüşmelerin sonunda Çin Heyeti başkanına Çin'in Sincan (Doğu Türkistan) Özerk Bölgesi'nde yaşanan şiddet olaylarının Türkiye-Çin arasındaki ilişkileri etkileyip etkilemeyeceğini sordu. Çin Heyeti Başkanı Li Peishang, soruya önce dolaylı bir yanıt verdi. “Türkiye vatandaşları da Çin vatandaşları da, herkes kendi memleketini, vatanını çok sever. Kendi memleketinin sorunlarıyla yakından ilgilenir. Herkes kendi halkının sağlığıyla yakından ilgilenir” dedi. Ancak, bu sözleri Uygur Türkü Arzu çeviremedi. İTO yetkilileri ve basın mensupları bir anda durağanlaşan, konuşmakta zorlanan Arzu'nun Türkçe'ye iyi hakim olamadığını düşündü. Ancak, türcüman Arzu, Sincan'da yaşayan ailesi aklına geldiği için duygusallaşarak, Çin Heyeti Başkanı'nın dolaylı sözlerin yeraldığı yanıtını çeviremedi. Devreye Çince ve İngilizce bilen bir başka Çinli girdi. İngilizce'ye çevrilen yanıt, daha sonra Türkçe olarak açıklandı. Çin Heyeti Başkanı Peishang, Sincan'da yaşanan olaylarla, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Çin ve Sincan ziyaretinin ayrı ayrı olaylar olduğunu, Tianjin'in Türkiye ile olan ticari ilişkilerini etkilemeyeceğini söyledi.

Uygur Türkü Arzu, ziyaretin ardından DHA muhabirine, “İzmir'de bir firmada çalışıyorum. Ailem Sincan'da yaşıyor. Haber almakta zorlanıyorum. Son günlerde sürekli ailemle ilgili tedirginim. Kaygılarım var. Çin Heyeti'nin tercümanlığını yaparken aslında zorlanmadım. Ancak, Sincan'la ilgili soruya verilen yanıtı çevirirken, duygularım ön plana çıktı. Bu nedenle Sincan'la ilgili cümleleri çeviremedim” dedi.

İTO Başkan Vekili Akın Kazançoğlu, ikili görüşmelerde Türkiye ile Çin ticari ilişkilerinin 1998 yılında başladığını, İTO'nun da 1999 yılında İzmirli işadamlarını yatırım olanakları incelemesi için Çin'e gönderdiklerini söyledi. Son 11 yılda 26 Çin heyetini İzmir'de ağırladıklarını belirten Kazançoğlu, 26 Mart 2009'da Tianjin'den Çinli işadamlarının İzmir'e geldiklerini belirtti. Tianjin'den madencilik ve mobilya sektöründü işbirliği önerisi aldıklarını belirten Kazançoğlu, “Türkiye'den Çin'e 1.5 milyar Dolar ihracat yapılıyor. Türkiye ise Çin'den 15.6 milyor dolar ithalat yapıyor. Dengesizlik var. Dengenin sağlanması için iki ülke de çaba harcamalı. Ege'den de çoğu demir, çelik, mermer olmak üzere 58,2 milyon dolarlık bir ihracat Çin'e yapılıyor. Türkiye'de iş yapan 282 Çin firmasından 5'i İzmir'de. İkili ilişkiler artarsa Çin, Türkiye üzerinde Avrupa'ya açılabilir” dedi.

Çin Heyeti Başkanı Li Peisheng ise Ekim ayında Tianjin'de yapılacak fuara İzmirli işadamları ve yatırımcıları davet etti. Her iki kentin ortak yanları olduğunu belirten Peisheng, “İki kent de liman ve tarihi önemi olan kentler. Sanayi bölgeleri gelişmiş. Tianjin olarak İzmir üzerinden Avrupa'ya satış yapma şansımız var. Bu nedenle ilişkileri geliştirmek istiyoruz” dedi.