Uyarı levhaları dekor oldu

Kamu kuruluşlarında sigara içilmesini yasaklayan kanun kağıt üstünde kaldı. Uyarı levhaları dekoratif unsura dönüşürken görevliler prosedürden habersiz.

Son birkaç yıldır kamu binalarında gözümüzün alıştığı bir yasak uyarısı var: ‘‘Burada sigara içilmez, cezası 10 milyon’’

Yasağa uyuluyor mu?, uymayanlara ne gibi ceza uygulanıyor?, cezayı kim kesiyor? Bunları cevaplarını arayalım dedik, karşımıza çok ilginç şeyler çıktı:

Yasaya uyup uymamak vatandaşın vicdanına bırakılmış durumda. Yasa yürürlüğe girdiği yıl kamu binalarına cezayı ihlal edenin bilgilerini doldurmak üzere bir tutanak fişi dağıtılmıştı. Şimdi bu fişten çoğu yerde yok.

Sigara içen kişiyi ihbar etmek için kimlik bilgilerine ihtiyaç var. Kimlik bilgileri illerde valiliğe, ilçelerde kaymakamlığa bildirildikten sonra para cezası kesilebiliyor. Örneğin bugüne dek Beyoğlu Kaymakamlığı'na hiçbir ihbar gelmemiş.

Çoğu kamu kurum ve kuruluşunda çalışanlar yasayı kendilerine göre değiştirmiş. Kapalı mekanlarda sigara içilmesi istenmiyorsa, özel bir yer saptanmasını talep ediyorlar.

Levhalar görülmüyor

Yasaya göre, bu uyarılar asgari 10 santimetrelik puntolarla herkes tarafından görülebilir yerlere asılmalı ve yazılmalı. Bazı binalarda eski afişler çıkartılıp yerine daha ufak ebatta bilgisayar çıktısı ya da basılı yeni bir uyarı afişi asılmış.

Çoğu yerde yasağı uygulamakla yükümlü kişiler bile ceza prosedürünü bilmiyor. Çoğunluk vergi dairelerince ceza uygulandığını sanıyor.

Sigara içme cezasının tarifesi neredeyse her yerde ayrı. Kanun çıktığında ceza 10 milyon lira idi. Ama 1 Ağustos 1999'da yürürlüğe giren 4421 numaralı ‘‘Türk Ceza Kanunu ile Cezaların İnfazı Hakkında Kanun'da Değişiklik Yapılmasına Dair’’ kanuna göre yasada sözü geçen cezalar 8 kat arttırıldı. Bugün ceza 80 milyon lira.

Ardından 3506 sayılı yasaya göre idari nitelikli para cezaları artırıldı. Cezalar memurun maaş kat sayısına bağlandı. Buna göre yasak yerlerde sigara içmenin cezası 125 milyon lira.

Ceza, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulu Kanunu'na göre tahsil ediliyor. Ceza prosedürü tümüyle uygulansa sigara içen ve cezasını ödemeyenin evine haciz bile gelebilir.

UYGULAMA FARKI

Beyoğlu Belediyesi: Uyarı levhası yok. Belediye çok negatif bulduğundan daha ılımlı levhalar hazırlatmış. Yakında görünen yerlere asılacak.

Beyoğlu Vergi Dairesi: Uyarı levhası yok. Memurlar masa başında sigara içebiliyorlar.

Beyoğlu Kaymakamlığı: Kaymakamlığın olduğu binada sigara içme cezası farklı farklı. Yasak levhalarının altında bile sigara içiliyor.

Aksaray Metrosu: Levhalar amaca uygun şekilde hazırlanıp en uygun yerlere yerleştirilmiş. Yasak uygulanıyor.

İstanbul Adliyesi: Girişe dev bir levha asılmış. Oldukça caydırıcı. Kapıdaki güvenlik görevlileri sigarayla gireni uyarıyor. Ceza 125 milyon lira.

Türk Telekom Karaköy: Levhada cezanın 80 milyon lira olduğu belirtiliyor.

BEYOĞLU HÜKÜMET KONAĞI

Her katta ayrı tarife

Giriş katı: Çay ocağı: 80 milyon, 1. Kat: Tapu, Sicil ve Kadastro Müdürlüğü: 10 milyon, 2. Kat: Nüfus Müdürlüğü: 10 milyon, 3. Kat: Sağlık Grup Başkanlığı Merkez Sağlık Ocağı: 80 milyon, 4. Kat: Milli Eğitim Müdürlüğü: 10 milyon 5. Kat: Valilik: 80 milyon

İŞTE KANUN

1996'da kişileri tütün ve tütün mamullerinin zararlarından korumak için hazırlanmış 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunu'nun hükümleri şöyle:

Madde 1: Sağlık, eğitim-öğretim ve kültür hizmeti veren yerler ile kapalı spor salonlarında ve toplu taşımacılık yapılan her türlü nakil vasıtaları ve bunların bekleme salonlarında, kamu hizmeti yapan kurum ve kuruluşlardan beş veya beşten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekanlarda sigara içilmesi yasak.

Madde 4: Sigara içilmesinin yasaklandığı yerlerde sigara içenlere, ilgili yerin yetkilisi veya amiri durumundaki kişi tarafından yazılı uyarı gösterilmek suretiyle yasağa uyması, aksi taktirde o yeri terk etmesi gerektiği bildirilir.

Madde 6: Kanunu ihlal edip sigara içilmesinin yasak olduğu yerde sigara içene, oranın memur olmayan yetkilisi veya amiri tarafından 10 milyon lira para cezası verilir. Cezayı uygulamayan yetkili ve amirden de aynı ceza tahsil edilir.

Madde 8: Para cezaları o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Ceza mahallin en büyük mal memurluğunca tahsil edilir.