Uyan artık!
Güncelleme Tarihi:
Ayşe AYDIN
Oluşturulma Tarihi: Eylül 11, 2001 22:26
Dünyanın her yerinde aynı işi yapsalar da erkekler kadınlardan daha fazla maaş alıyor. Kadınlar sınırları zorlasa da 'evlenmek, çocuk, ev sorumluluğu ve toplumsal değerler' yalnızca onların önünü tıkıyor. Kadın, başarılı olmak için evindeki ve işindeki erkekleri 'eğitmek' zorunda. Bilişim '01 kapsamında düzenlenen 'Bilişim Sektöründe Kadın' panelinde konuşan Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Zeynep Aycan 'Cam Tavan Sendromu' başlıklı araştırmasıyla 'çalışan kadının' durumunu ortaya koydu. Sonuç sürpriz değil: Tabular devam ediyor.
Türkiye'de 'çalışan nüfus sayısı' yaklaşık 22 milyon. Bunun yüzde 25'i 12 yaş ve üzerindeki kadınlardan oluşuyor.
Türkiye'de ev ve çocuk bakımının hala 'kadınların sorumluluğu' olarak görülmesi ve 'toplumsal baskı' kadınların işgücüne katılım hızını azaltıyor. İşgücündeki kadın-erkek eşitsizliği en çok üst düzey yöneticilik poziyonunda görülüyor. Dünya Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 1997'de yapılan araştırmaya göre Türkiye'de üst düzey yöneticilerin yalnızca yüzde 4'ü kadın. Üst düzey yöneticilik alanında yaşanan bu dengesizlik maaşlara da yansıyor. Birleşmiş Milletler'in Türkiye Raporu'na göre Türkiye'de yönetici kadınlar aynı pozisyondaki erkeklerin maaşlarının yüzde 80'i kadar maaş alıyorlar.
BİR ŞEY YAPMALI
Hürriyet İK Gazetesi ve yenibir.com sponsorluğunda, Bilişim '01 Etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen 'Bilişim Sektöründe Kadın' panelinde kadınların iş dünyasındaki konumu yakın plana alındı. Panele, Romar Genel Müdürü Ufuk Yıldıztekin, IBM İnsan Kaynakları Bölüm Müdürü Aysun Barın ve Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yr. Doç. Dr. Zeynep Aycan ve Hürriyet İK Gazetesi ve yenibir.com Editörü Mine Kılıç katıldı.
Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeynep Aycan, toplam 900 çalışanı kapsayan 'Cam Tavan Sendromu' (Kadınların üst düzey yönetime gelirken engellerle karşılaşması) adlı araştırmasının sonuçlarını aktardı.
Araştırmaya göre kadınlar, iş yaşamında ve aile ortamında eşlerine erkeklerden daha fazla destek oluyor. Kadınlar eşlerine verdikleri desteğin karşılığını tam anlamıyla alamıyor.
Zeynep Aycan, erkeklerin eşlerine verdikleri desteğin kadınlara oranla daha az olduğunu doğruluyor. Ancak erkeklerin bu konuda eskiye göre daha bilinçli olduklarını vurguluyor.
Erkekler kadın yöneticilerin heyecanlarını ve duygularını kontrol etme anlamında hálá erkeklerin bir adım gerisinde olduklarını düşünüyor. Buna karşın kadınlar iş dünyasında erkeklerden farklı davrandıklarını düşünmüyor.
Kadınlar bundan birkaç yıl sonra iş dünyasında kilit noktalara gelecekleri konusunda kararlılar.
Erkekler, kadınları yöneticilik konusunda yeterli bulmasalar da iş dünyasındaki kadınları hırslı ve iddialı görüyorlar.
Araştırmaya göre kadınlar erkeklere göre daha özverili çalışıyor. Örneklem içinde yer alan kadın yöneticiler 'başarınızın sırrını neye borçlusunuz' sorusuna 'zeká, kendine güven, çalışkanlık, azim, iyi ilişkiler kurmak, sabırlı olmak ve özverili çalışmak' cevabını veriyor. Araştırma kapsamında yer alan erkekler kadınlarla hemen hemen aynı yanıtları veriyor. Ancak erkekler 'özverili ve sabırlı olmak' kriterini kadınlara göre daha az önemli buluyorlar.
Aycan bu durumu kadınların 'doğasına' bağlıyor: ‘‘Kadınlar aile içindeki özverili ve sabırlı tutumlarını iş ortamına da yansıtıyorlar. Bu durum onlara çok büyük avantajlar sağlıyor. İş dünyasında asabi tavırlar sergilemek hata yapma riskini artırıyor. Kadınlar bu anlamda erkeklere göre daha şanslılar.‘‘
Araştırmaya göre evlenmek, çocuk sahibi olmak ve toplumsal baskılar kadınların iş hayatlarında karşılaştıkları en büyük engeller. Bir erkeğin evlenmesi toplum tarafından, 'düzenli bir özel hayat yaşayacağı' anlamına geldiği için erkekler kadınların aksine evlenmek ve çocuk sahibi olmayı iş yaşamında daha başarılı olmalarını sağlayacak etkenler olarak sıralıyorlar.
Araştırmaya göre kadınlar iş dünyasında ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar çocuklarına karşı daima suçluluk duygusu hissediyorlar. Erkekler bu konuda daha rahatlar. Erkekler kadınlara oranla ebeveynliklerinden daha çok tatmin oluyorlar. Bu konuda herhangi bir eksiklikleri olduğunu düşünmüyorlar.
IBM KADIN LİDER YETİŞTİRİYOR
IBM, ırk, cinsiyet gibi her türlü ayrımcılığa karşı savaş açan şirketlerin başında geliyor. Bu özelliği nedeniyle Business Ethics Dergisi tarafından dünyanın en iyi şirketi seçildi. IBM İnsan Kaynakları Bölüm Müdürü Aysun Barın, IBM'in dünya genelinde faaliyet gösteren tüm ofislerinde aynı titizliği gösterdiğini belirtiyor: ‘‘IBM Türk'te her ay düzenli olarak 'Kadın Konseyi' toplanır. Bu toplantılarda kadınlar iş dünyasındaki deneyimlerini paylaşma fırsatı bulurlar. Bu sistem yılda bir kez dünya çapında uygulanır. 'World Conference' adı verilen toplantılarda üst yönetim tarafından geleceğin lideri olarak görülen kadın çalışanlarla çalışma grupları oluşturulur. Bu gruplarda onlara liderlik eğitimi verilir.‘‘
IBM, kadın çalışanlarına yönelik çocuk bakımı uygulamaları da yürütüyor. Şirket kadın çalışanlarına yönelik çocuk bakımı eğitimleri ya da yuva imkanları sunuyor. Bu uygulamaya bugüne kadar toplam 50 milyon dolarlık bir yatırım yapıldı.
TEKNİK KONULAR BİZİ BEKLİYOR
Romar Genel Müdürü Ufuk Yıldıztekin iş dünyasında kadınların teknik alanlarda başarılı olamadığı gibi bir ön yargı olduğunu belirtiyor:
‘‘Teknik konularda erkeklerden çok daha başarılı kadın çalışanlarımız var. Bazı kadınlar teknik alanlarda başarısız olduklarını düşünerek bu alanlarda eğitim görmekten kaçıyorlar. Onlara önerim bu alanlara yönelmeleri.‘‘
Yıldıztekin kadınların iş dünyasındaki en önemli avantajlarının duygusal zekáları olduğunu düşünüyor: ‘‘Yükselen sektörler arasında yer alan bilişim, halkla ilişkiler ve pazarlama iletişimi gibi alanlarda başarılı olmak için iyi insan ilişkileri ve duygusal zeká çok önemli. Kadınlar her iki konuda da erkeklerden daha iyiler. Bu açıdan onları daha şanslı buluyorum‘‘.
Yıldıztekin kadın çalışanların iş dünyasında karşılaştıkları engellerin başında özel yaşam-kariyer çelişkisi, özgüven eksikliği ve toplumsal baskıların geldiğini söylüyor.
Türkiye'de ev ve çocuk bakımının hala 'kadınların sorumluluğu' olarak görülmesi ve 'toplumsal baskı' kadınların işgücüne katılım hızını azaltıyor. İşgücündeki kadın-erkek eşitsizliği en çok üst düzey yöneticilik poziyonunda görülüyor. Dünya Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 1997'de yapılan araştırmaya göre Türkiye'de üst düzey yöneticilerin yalnızca yüzde 4'ü kadın. Üst düzey yöneticilik alanında yaşanan bu dengesizlik maaşlara da yansıyor. Birleşmiş Milletler'in Türkiye Raporu'na göre Türkiye'de yönetici kadınlar aynı pozisyondaki erkeklerin maaşlarının yüzde 80'i kadar maaş alıyorlar.
BİR ŞEY YAPMALI
Hürriyet İK Gazetesi ve yenibir.com sponsorluğunda, Bilişim '01 Etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen 'Bilişim Sektöründe Kadın' panelinde kadınların iş dünyasındaki konumu yakın plana alındı. Panele, Romar Genel Müdürü Ufuk Yıldıztekin, IBM İnsan Kaynakları Bölüm Müdürü Aysun Barın ve Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yr. Doç. Dr. Zeynep Aycan ve Hürriyet İK Gazetesi ve yenibir.com Editörü Mine Kılıç katıldı.
Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeynep Aycan, toplam 900 çalışanı kapsayan 'Cam Tavan Sendromu' (Kadınların üst düzey yönetime gelirken engellerle karşılaşması) adlı araştırmasının sonuçlarını aktardı.
Araştırmaya göre kadınlar, iş yaşamında ve aile ortamında eşlerine erkeklerden daha fazla destek oluyor. Kadınlar eşlerine verdikleri desteğin karşılığını tam anlamıyla alamıyor.
Zeynep Aycan, erkeklerin eşlerine verdikleri desteğin kadınlara oranla daha az olduğunu doğruluyor. Ancak erkeklerin bu konuda eskiye göre daha bilinçli olduklarını vurguluyor.
Erkekler kadın yöneticilerin heyecanlarını ve duygularını kontrol etme anlamında hálá erkeklerin bir adım gerisinde olduklarını düşünüyor. Buna karşın kadınlar iş dünyasında erkeklerden farklı davrandıklarını düşünmüyor.
Kadınlar bundan birkaç yıl sonra iş dünyasında kilit noktalara gelecekleri konusunda kararlılar.
Erkekler, kadınları yöneticilik konusunda yeterli bulmasalar da iş dünyasındaki kadınları hırslı ve iddialı görüyorlar.
Araştırmaya göre kadınlar erkeklere göre daha özverili çalışıyor. Örneklem içinde yer alan kadın yöneticiler 'başarınızın sırrını neye borçlusunuz' sorusuna 'zeká, kendine güven, çalışkanlık, azim, iyi ilişkiler kurmak, sabırlı olmak ve özverili çalışmak' cevabını veriyor. Araştırma kapsamında yer alan erkekler kadınlarla hemen hemen aynı yanıtları veriyor. Ancak erkekler 'özverili ve sabırlı olmak' kriterini kadınlara göre daha az önemli buluyorlar.
Aycan bu durumu kadınların 'doğasına' bağlıyor: ‘‘Kadınlar aile içindeki özverili ve sabırlı tutumlarını iş ortamına da yansıtıyorlar. Bu durum onlara çok büyük avantajlar sağlıyor. İş dünyasında asabi tavırlar sergilemek hata yapma riskini artırıyor. Kadınlar bu anlamda erkeklere göre daha şanslılar.‘‘
Araştırmaya göre evlenmek, çocuk sahibi olmak ve toplumsal baskılar kadınların iş hayatlarında karşılaştıkları en büyük engeller. Bir erkeğin evlenmesi toplum tarafından, 'düzenli bir özel hayat yaşayacağı' anlamına geldiği için erkekler kadınların aksine evlenmek ve çocuk sahibi olmayı iş yaşamında daha başarılı olmalarını sağlayacak etkenler olarak sıralıyorlar.
Araştırmaya göre kadınlar iş dünyasında ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar çocuklarına karşı daima suçluluk duygusu hissediyorlar. Erkekler bu konuda daha rahatlar. Erkekler kadınlara oranla ebeveynliklerinden daha çok tatmin oluyorlar. Bu konuda herhangi bir eksiklikleri olduğunu düşünmüyorlar.
IBM KADIN LİDER YETİŞTİRİYOR
IBM, ırk, cinsiyet gibi her türlü ayrımcılığa karşı savaş açan şirketlerin başında geliyor. Bu özelliği nedeniyle Business Ethics Dergisi tarafından dünyanın en iyi şirketi seçildi. IBM İnsan Kaynakları Bölüm Müdürü Aysun Barın, IBM'in dünya genelinde faaliyet gösteren tüm ofislerinde aynı titizliği gösterdiğini belirtiyor: ‘‘IBM Türk'te her ay düzenli olarak 'Kadın Konseyi' toplanır. Bu toplantılarda kadınlar iş dünyasındaki deneyimlerini paylaşma fırsatı bulurlar. Bu sistem yılda bir kez dünya çapında uygulanır. 'World Conference' adı verilen toplantılarda üst yönetim tarafından geleceğin lideri olarak görülen kadın çalışanlarla çalışma grupları oluşturulur. Bu gruplarda onlara liderlik eğitimi verilir.‘‘
IBM, kadın çalışanlarına yönelik çocuk bakımı uygulamaları da yürütüyor. Şirket kadın çalışanlarına yönelik çocuk bakımı eğitimleri ya da yuva imkanları sunuyor. Bu uygulamaya bugüne kadar toplam 50 milyon dolarlık bir yatırım yapıldı.
TEKNİK KONULAR BİZİ BEKLİYOR
Romar Genel Müdürü Ufuk Yıldıztekin iş dünyasında kadınların teknik alanlarda başarılı olamadığı gibi bir ön yargı olduğunu belirtiyor:
‘‘Teknik konularda erkeklerden çok daha başarılı kadın çalışanlarımız var. Bazı kadınlar teknik alanlarda başarısız olduklarını düşünerek bu alanlarda eğitim görmekten kaçıyorlar. Onlara önerim bu alanlara yönelmeleri.‘‘
Yıldıztekin kadınların iş dünyasındaki en önemli avantajlarının duygusal zekáları olduğunu düşünüyor: ‘‘Yükselen sektörler arasında yer alan bilişim, halkla ilişkiler ve pazarlama iletişimi gibi alanlarda başarılı olmak için iyi insan ilişkileri ve duygusal zeká çok önemli. Kadınlar her iki konuda da erkeklerden daha iyiler. Bu açıdan onları daha şanslı buluyorum‘‘.
Yıldıztekin kadın çalışanların iş dünyasında karşılaştıkları engellerin başında özel yaşam-kariyer çelişkisi, özgüven eksikliği ve toplumsal baskıların geldiğini söylüyor.