Üstün zekâlı çocuk uzay meraklısı

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Özel Yetenekliler Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Yürümezoğlu danışmanlığında öğrencisi Elif Canbay tarafından yapılan çalışmada Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) eğitim alan, “üstün zeka” tanısı almış 402 öğrenci ile merak konusu incelendi. Araştırmaya göre merak konusu, sosyal, estetetik, algısal, bilimsel bilgiye dayanan (epistemik) ve varoluşsal (egzistansiyel) olarak 5 farklı alanda araştırıldı.
9,10 ve 11 yaş düzeyindeki öğrenciler üzerinde yapılan araştırmanın sonucuna göre öğrenciler en çok bilimsel bigiye dayanan konuları merak ediyor. Bilgi ve keşfe dayanan merak türü üç yaş grubunda da en yüksek seviyede yer alıyor. Buna karşılık estetik konuları ise öğrenciler tarafından pek merak edilmiyor.

11 YAŞ GRUBU UZAYI MERAK EDİYOR
Araştırmada öğrencilere en çok merak ettiği konular soruldu. 9 ve 10 yaşındaki öğrenciler en çok fen ve doğa bilimlerini, 11 yaş grubu ise uzayı merak ettiğini dile getirdi. Teknoloji ise üç yaş grubunun da en çok merak ettiği konu oldu. Merakınızı arttıran etkenler neler sorusuna 9 yaş grubundaki öğrenciler doğada yeni bir şey keşfetmek yanıtını verirken, 10 yaş grubu aynı soruyu b yeni bir yeri ziyaret etmek ve daha önce alışık olmadığım bir şeyle karşılaşmak şeklinde yanıtladı., 11 yaş grubu ise çok sevdiği bir kitabı okumanın merak duygusunu arttırdığını söyledi.

MERAK OKUL DIŞINDA ARTIYOR
Araştırmada öğrencilere “en çok nerede merak edersin” sorusu da soruldu. 3 yaş grubunun da ortak noktası hayatın her alanında merak etmeleri oldu. Ancak merakın en düşük olduğu yer okul ve sınıf içi olarak belirtildi.

Diğer yandan öğrencilerin merak ettiği konuları öğrenmek için destek aldığı kaynaklar da farklılık gösteriyor. 9 ve 10 yaş grubu katılımcıların en büyük kaynak desteği sırasıyla ebevynleri ve öğretmenleri oldu. Ancak 11 yaş grubunda bu kaynak yerini internete bıraktı. Kaynak olarak kitap kullananlar ise en çok 9 yaş grubu öğrenciler oldu.

BİLİMSEL MERAKIN YÜKSEK OLMASI UMUT VERİCİ
Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren Prof. Dr. Kemal Yürümezoğlu şunları söyledi: “Bu çalışmayı üstün zekalı çocuklarla yaptık. Aynı soruları önümüzdeki dönemde üstün zeka tanısı olmayan çocuklarla da yapıp sonuçları karşılaştıracağız. Tabii ki burada çocukların epistemik yani bilimsel merakının yüksek olması hala yapılacak çok şey olduğunu göstermesi açısından çok umut verici. Diğer yandan çocuklar bulundukları yerde hiçbir şeyi estetik olarak algılamıyorlar. Biz bu merakın çok yüksek olmasını beklemiyorduk ancak bu kadar düşük olacağını düşünmemiştik. İlkokul dördüncü sınıfta çocukların merak düzeyi düşmeye başlıyor. Bu yüzden biz 9,10 ve 11 yaşlarındaki öğrencilerle çalıştık. Çünkü sonraki yaşlarda teknoloji gibi dış faktörle birlikte merak da azalıyor. Peki anaokuluna cıvıl cıvıl bıraktığımız çocuklara ne oluyor da merak düzeyleri azalıyor? Bence çocukların düşünce sistemine göre hareket etmediğimiz için merak düzeyi düşüyor. Çocukların çevreye baktığında ilgi duymasını devam ettirecek programları onlara sunmak çok önemli.”

ÇOCUKLAR BU SORULARI MERAK EDİYOR
EPİSTEMİK MERAK
9 Yaş: Dünya nasıl oluştu?
10 Yaş: Eğer matematik olmasaydı ne olurdu?
11 Yaş: Atom bombası nasıl yapıldı?

ALGISAL MERAK
9 Yaş: Jimnastik yarışmasını kazanacak mıyım?
10 Yaş: İleride hangi liseye gideceğim?
11 Yaş: İnsanlar neden hayvanlardan daha zeki?

SOSYAL MERAK
9 Yaş: Sevdiğim oyunların yenisi ne zaman çıkacak?
10 Yaş: Kendimi nasıl daha mutlu edebilirim?
11 Yaş: Messi neden Dünya Kupası’nı kazandı?

ESTETİK MERAK
9 Yaş: Sanat ne için yapılır?
10 Yaş: Gitar çalmayı öğrenebilecek miyim?
11 Yaş: Müzik nasıl ortaya çıktı?

EGZİSTANSİYEL MERAK
9 Yaş: Cennet nasıl bir yer?
10 Yaş: Neden insanlar yaratılmış?
11 Yaş: Biz neden varız?