Urfalı Adalet'in Urfa'dan New York'a büyük yolculuÄŸu

Adalet Budak, 1973 Åžanlıurfa doÄŸumlu. Babası BaÄŸkur emeklisi. BeÅŸ kardeÅŸin en büyüğü. Liseyi bitirdikten sonra Halk EÄŸitim Merkezi'nin kurslarında öğreticilik yaptıktan sonra GüneydoÄŸu Anadolu Projesi (GAP)'nin kurduÄŸu Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM)'nde elsanatları öğreticisi oldu. Åžanlıurfa'nın SaÄŸlık Köyü ve Yakubiye Mahallesi'ndeki ÇATOM'larda çalıştı. Üç yıl boyunca 14-50 yaÅŸ arasındaki çok çocuklu, kamu hizmetlerinden yararlanamayan, okuma yazma bilmeyen kadınlarla yakından ilgilendi, sorunlarına birlikte çözüm aradı. Bu arada AÖF Ä°ktisat Bölümü’nü dışarıdan bitirdi. Çalışkanlığı ve baÅŸarısıyla dikkat çekti ve ABD'de bir yıllık Ä°ngilizce ve bilgisayar bursu kazandı. 29 Kasım 2000'de gittiÄŸi New York'tan 10 gün önce döndü. Ä°steseydi ABD'de kalabilirdi. Ama Adalet yine ÇATOM'da çalışacak ve bilgisini, tecrübesini Åžanlıurfalı kadınlar için kullanacak.Adalet, ‘‘ÇATOM'un amaçlarından biri de erkeÄŸe bağımlı olmadan, kadının sorunlarına kendi başına çözüm üretmesi, kamu hizmetlerinden yararlanması’’ diyor. Åžanlıurfalı kadınların nüfusa kaydolması, yeÅŸil kart alması için çalıştı. Devlet dairelerindeki bu iÅŸlemler için uzayan kuyruklara onlarla birlikte girdi. Kadınlar Adalet'i çok sevdi. Çünkü Adalet onlarla aynı hayattan, aynı gelenekten çıkıp gelmiÅŸti. Onlar için örnek oldu. Adalet baÅŸarmıştı, kendilerinin baÅŸarmaması için de hiçbir neden yoktu. ‘‘Geleneksel yapı ve deÄŸer yargıları, onları toplumsal alanlardan men ediyordu. Namus, töre cinayetlerinin sıkça görüldüğü Urfa'da toplam 100 kadının ÇATOM'da çalışması gerçekten mucize.’’İşler her zaman yolunda gitmedi. Aileler kızlarının okuma yazma kursuna katılmasına karşı çıktılar. SaÄŸlık dersine katılan kadının doÄŸum kontrol yöntemlerini uygulayamaması, çok istedikleri halde eÅŸlerinin, aÄŸabeylerinin ve babalarının izin vermemesi sonucu ÇATOM'a gelememeleri Adalet'i bazen yıldırdı, bazen mücadele azmini artırdı. Adalet, bu sırada GAP bölgesindeki kadınların kalkınmasına yönelik çalışmalar yapan Ana Kültür DerneÄŸi'yle tanıştı. Dernek, onun azmine, çalışkanlığına, performansına tanık oldu. Adalet'e ‘‘ABD'de bir yıl yabancı dil ve bilgisayar eÄŸitimi için burs vermek istiyoruz’’ dediler. Bu teklif çok ürkütücü geldi. ‘‘Urfa'da kadınlar kendi baÅŸlarına çarşıya gidemezken ben baÅŸka ülkeye gidecektim. Hem de okyanusun öteki ucundaki yeni dünyaya.’’ Bir ay düşündü, ailesiyle küçük mücadeleleri oldu. Sonunda kararını verdi ve gitti.CHRISTINA VE HUANITA29 Kasım 2000'de büyük yolculuk baÅŸlıyor. Tek başına 11 saat boyunca uçuyor. ‘‘Uçağın kapıları kapandığı an, bilmediÄŸim bir güç olsa da uçaktan insem’’ diyor. Bilinmeze gittiÄŸini, tek kelimesini bile bilmediÄŸi Ä°ngilizce'yi nasıl öğreneceÄŸini düşünüyor kara kara. Uçaktaki Türk yolcularla sohbetle rahatlıyor. JFK Havaalanında Adalet'i, dernek aracılığıyla burs veren Türk iÅŸkadını Aylin Emeksiz karşılıyor. Önceden tutulup hazırlanmış evine, Manhattan'a gidiyor. Orta ve UzakdoÄŸu'dan, Güney Amerika'dan, Avrupa'dan gelen yüzlerce öğrencinin dil eÄŸitimi gördüğü uluslararası Cambridge Language School'da dil eÄŸitimine baÅŸlıyor. Adalet, Ä°ngilizce'yle birlikte bilgisayar kullanım kursuna da katılıyor. ABD'de en çok neyi yadırgadığını, en çok neye ÅŸaşırdığını düşünüyor, düşünüyor ve diyor ki ‘‘Aslında hiçbir ÅŸeyi yadırgamadım. Her kültürün ve dinin çok özel olduÄŸunu, saygı duyulması gerektiÄŸinin bilincindeydim. Hıristiyanlığı yaymaya çalışan üç misyoner arkadaşım vardı ve çok anlaşıyorduk. Birbirimizi etkilemeye çalışmadık çünkü.’’ Okulda Türk arkadaÅŸları, Brezilyalı içmimar Christina, Meksikalı Rahibe Huanita, en iyi arkadaÅŸları oluyor. Adalet, Christina'nın bu yaz Åžanlıurfa'ya geleceÄŸini söylüyor. GÃœNEYDOÄžU İÇİN Adalet, sadece dil ve bilgisayar eÄŸitimi almakla yetinmedi. New york'ta BirleÅŸmiÅŸ Milletler Kadının Statüsüyle Ä°lgili 45. Oturumu'na, Ana Kültür DerneÄŸi'nin temsilcisi olarak, 180 ülkeden gelen kadın temsilcilerle birlikte katıldı. New York Rotary Kulübü'nün ekim ayında düzenlediÄŸi toplantıda da ÇATOM projesi hakkında konuÅŸma yaptı. Adalet Amerika günlerinde evini, ailesini çok özledi. Bir yılın hiç bitmeyeceÄŸini düşündü. ‘‘Benim için çok uzun, çok kısa bir yıldı. Bana güvenip bursu verdiler. EÄŸitimi yarıda bırakıp dönmeyi hiç düşünmedim. Kendime söz vermiÅŸtim. Dil öğreneceÄŸim ve dönüp GAP'ın ÇATOM projesinde çalışma talebinde bulunacağım. ’’ Nitekim ayağının tozuyla GAP Ä°daresi'ne gidiyor, iÅŸ istiyor ve hemen ‘‘Evet’’ cevabını alıyor. Adalet Amerika günlerinde, internetten dünyanın birçok yerindeki kadın hareketlerini izlemiÅŸ. Geri bırakılmış ülkelerdeki kadınların iletiÅŸim teknolojisiyle bilgilendiklerine, güçlendiklerine tanık olmuÅŸ. ‘‘New York'ta, kadın çalışmalarıyla ilgili bir NGO'nun Uganda'da okuma yazma bilmeyen kadınlar için bilgisayar programları hazırladıklarını, Uganda'da bilgisayar laboratuvarı kurduklarını, bu kadınların bilgisayar kullanarak para kazandıklarını, iÅŸ kurarken nereden kredi alabileceklerini, ürettikleri mallar için nasıl pazar bulabileceklerini öğrendim. Böyle bir teknoloji GüneydoÄŸu'da neden olmasın?’’ Adalet ÅŸimdi heyecanla iÅŸe baÅŸlayacağı günü bekliyor. ‘‘ÇATOM projesinin en olumlu göster -gelerinden biri benim. GAP ve ÇATOM'la tanıştım, ufkum geniÅŸledi. BaÅŸka bir ülkeye gidip kendi başıma yaÅŸama özgüvenini kazandım. Åžimdi, bilgimi, benimle aynı ÅŸansta olmayan bölge kadınları için kullanmak, onlar için çalışmak istiyorum.’’Â