Neyse ki büyük bir kayma yok! Bugüne kadar kariyer seçimi moda eğilimlerle, geçici heveslerle, özenmelerle, el yordamıyla yapılmaktaydı. Önümüzdeki hafta başlayacak olan kariyer planlaması programının proje yöneticisi Bahçeşehir Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ruhi Kaykayoğlu, Türkiye'de bilimsel bir metot uygulanmadığı için insanlarımızın yeteneklerine aykırı kariyer seçimi yaptığını, bu yüzden başarısız olduğunu söylüyor.
ABD’DE UYGULANIYORÇok yakın bir gelecekte ülkenin işgücünü oluşturacak ilköğretim, lise ve üniversite öğrencilerini yönlendirmek, bilinçlendirmek ve çağdaş kariyer planlamasında onlara bilimsel bir kılavuz sunmak için iki eğitim kurumunun ortaklaşa kurduğu Kariyer Merkezi uygulayacak Kariyer Eğilim Testi (KET)'ni. KET, dünyada kariyer seçimi ile ilgili en bilimsel metodlardan biri olan RIASEC modeline göre yapılıyor. ABD'de silahlı kuvvetler, ilköğretim, lise ve üniversitelerde (Florida, Missouri, İndiana gibi) kullanılıyor. Aynı zamanda iş arayanlara, mesleğini değiştirmek isteyenlere ve iş yerinde başka bir pozisyona geçmek isteyenlere uygulanıyor.
Kariyer Merkezi'nde mesleki yönlendirme ilköğretim 8. sınıftan başlatılıyor, sonuca göre öğrenciye seçmesi gereken lise türü tavsiye ediliyor. Lise birinci sınıf öğrencileri aynı testten alan seçiminde, lise 2 ve 3. sınıf öğrencileri ise meslek ve fakülte seçiminde kullanabiliyor.
HERKESİN KİŞİLİĞİ FARKLIProf. Dr. Ruhi Kaykayoğlu, izledikleri stratejiyi şöyle açıkladı: ‘‘Eğitim sistemimizde, eğitim gören her bir kaynağı ulusal stratejilerimiz için en etkin kullanabileceğimiz alana yönlendirmemiz gerekiyor. Bugünkü duruma bakarsak, ortaöğrenimdeki 15 milyon öğrencinin, geleceğin Türkiye'sinde hangi alanlarda bilgiye hükmedeceğini planlamamız lazım. Bunun için çocuklarımızın hangi mesleklere eğilimli olduğunu saptayacağız. Her insan kariyer planını kendi yapar. Her insanın kişilik yapıları farklıdır. Bu doğrultuda ilgi, istek, amaç, tutum ve yeteneklerdeki farklılık ölçüsünde mesleki seçimlerin yapılması gerekiyor. KET, altı temel kişilik tipini tanımlıyor ve her bir tipin hangi mesleğe eğilimli olduğunu gösteriyor. Bu test dünyada 25 milyon insan üstünde denenmiş ve güvenilirliği ispat edilmiş.’’
Dr. John L. Holland'ın geliştirdiği Kariyer Eğilim TestiBu 6 tipten birisinizRealistik (gerçekçi): Elişlerine yatkın, mekanik ustalıkları ön planda olan kişiler. Çevrelerindeki cisimlerle ve makinalarla çalışmayı severler. Endüstri ve makina mühendisi, elektrik, doğalgaz, klima teknisyeni, teknik lise öğretmeni, ahçı, halı, marley, parke ustası, ilk yardım uzmanı gibi meslekler seçebilirler.
Investigative (araştırmacı): Gözlem yapmayı, öğrenmeyi, araştırmayı, analiz yapmayı, değerlendirmeyi ve problem çözmeyi seven kişilerdir. Kimya ve gıda mühendisi, bilgisayar mühendisi, teknik ressam ve grafiker, doktor, veteriner hekim, mucit olabilirler.
Artistic (artistik): Yaratıcı ve sezgi yetenekleri yüksek, dağınık ortamları seven, hayal gücünü kullanarak çalışan ve başaran kişilerdir. Reklam yönetmeni, mimar, ressam, yazar, İngilizce öğretmeni,
film editörü, iç dekoratör, müzisyen, fotoğrafçı olabilirler.
Social (sosyal): İnsanlarla birebir çalışan, onlara yön vermeyi, eğitmeyi, yardımcı olmayı seven kişilerdir. İlkokul öğretmeni, hemşire, idari işler amiri, polis, bekçi, güvenlik görevlisi, politikacı olabilirler.
Enterprising (girişimci): İnsanlarla çalışarak onları etkileyen, ikna kabiliyeti yüksek, başkalarını yönlendiren, yöneten ve organize eden kişilerdir. Hakim, avukat, yönetici adayı, proje yöneticisi, satış sorumlusu, şehir planlamacı olabilirler.
Conventional (geleneksel): Verilerle çalışmayı seven, asistanlık ve yardımcılık işlerinden hoşlanan, her işi detaylarıyla yapan kişilerdir. Mali müşavir, hesap uzmanı, yapı ve malzeme eksperi, asistan editör, yatırım ve kredi uzmanı, websitesi sorumlusu olabilirler.
186 soruluk testte neler var?Hazırlık yaparak, topluluk önünde konuşmaktan
Anılarım için hatıra defteri tutmaktan
Okuldaki konser ve tiyatro oyunları için dekorları hazırlamaktan
Ayrıntılara önem veren, dikkatli ve düzenli bir insan olmaktan
Arkadaş grubumun her zaman benim dediklerimi yapmasından
Olayları açıklamak için diğer insanlarla konuşmaktan
Özürlü insanlara yolumu değiştirmek pahasına, yardım etmekten
Faks makinesi, fotokopi makinesi gibi ofis makineleri kullanmaktan
Bir radyonun nasıl çalıştığını anlamak için sökmekten
Bulutsuz gecelerde ay ve diğer gök cisimlerini gözlemlemekten
Otomobilin bozulan silindir kapağını tamir etmeye çalışmaktan
Bir müzik aletini iyi çalabilmek için çaba sarf etmekten
Sorulara hoşlanırım ya da hoşlanmam diye yanıt veriyorsunuz.