Üniversite-sanayi buluşması

İTÜ, Boğaziçi ve Yıldız Teknik Üniversiteleri'ndeki Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER), üzerinde hep tartışılan bir sorunu çözdü ve üniversite ortamının özel sektörle buluşmasını sağladı.

Kısa adı KOSGEB olan Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi, 1990'da Sanayi Bakanlığı'na bağlı olarak kuruldu. Amacı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri (KOBİ) desteklemekti.

Akaryakıttan aldığı destekle büyük bütçeler sağlayan kuruluş, 1994 kriziyle birlikte bütçesi ilk kısılan kuruluşların başında yer aldı. Ancak yine de KOSGEB'in başardığı önemli işler var. Belki de en önemlisi, kuruluşun üniversitelerle işbirliğine girerek açtığı teknoloji geliştirme merkezleri (TEKMER).

TEKMER'lerin amacı, katma değeri yüksek teknolojik ürün ve üretim sistemi geliştirmeyi ve yenilik yapmayı hedefleyen genç girişimcileri desteklemek.

Altı TEKMER var. İlki 1991'de İstanbul Teknik Üniversitesi'nde kurulan TEKMER'ler daha sonra ODTÜ, Ankara Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'ne sıçradı.

Şimdi Dokuz Eylül ve İstanbul Üniversiteleri'nde de kurulacak.

Nasıl çalışırlar?

TEKMER'ler projeye bağlı olarak fikri olan ama parası olmayan girişimcilere destek için kurulan birimler. TEKMER bünyesinde kurulan seçici kurula sunduğunuz projeniz destek görmeye değer bulursa, TEKMER İcra Kurulu size ofis, ekipman desteği sağlıyor ve danışmanlık yapıyor.

Bu destek karşılığında şirketinizin cirosuna göre ödemeniz gereken bir katkı payı belirleniyor. Laboratuvar, atölye ve enformasyon desteği projeniz bitene kadar sürüyor. Her projenin bir gerçekleşme süresi bulunuyor. Aldığınız desteği TEKMER'e geri ödemek zorunda da değilsiniz.

TEKMER'lerde faaliyet gösteren şirketler

KOSGEB'in TEKMER'ler aracılığıyla desteklediği proje sayısı 177. Sağladığı parasal destek 800 bin dolar.

İTÜ 9

ODTÜ 27

Ankara Üniversitesi 14

Karadeniz Teknik Üniversitesi 6

Yıldız Teknik Üniversitesi 8

Boğaziçi Üniversitesi 12

İTÜ’nün laboratuvarı

İTÜ TEKMER içerisinde en faal çalışan kuruluşlardan biri KOSGEB’çe desteklenen ETA Vakfı. İTÜ öğretim üyelerince idare edilen araştırma geliştirme birimi, Beko, Vestel, Netaş, Aselsan gibi firmalarca da destekleniyor. Mikrochip teknolojisi üzerine çalışan merkezde tasarımlar yapılıyor. İTÜ'de doktora ve lisanüstü eğitim programlarına kayıtlı 7 öğrencinin bir öğretim üyesi yönetiminde çalıştığı birimin ortaya koyduğu buluşlar daha sonra kuruluşu destekleyen firmaların kullanımına sunuluyor.

Ters bir örnek

İTÜ TEKMER'de bulunan firmalardan biri UCA İletişim AŞ. Şirketin sahibi Ertürk Tanrısever 6 senedir KOSGEB'ten destek aldığını söylüyor. Tıp teknolojisi üzerine araştırmalar yapan Tanrısever bu iş için iki danışmandan destek alıyor. Danışmanlarından ilkinin maaşının yüzde seksenini, ikincisininkinin ise yüzde ellisini KOSGEB'in karşıladığını belirten Tanrısever, maalesef üzerine çalıştığı alanda Türkiye'de bir onay mercii olmadığını ve bu yüzden buluşu tamamlandığında ürünüyle birlikte ABD'ye gideceğini söylüyor. Tanrısever ayrıca, altı yıl boyunca KOSGEB'den aldığı mali desteğin, benzin parasını bile karşılamayacak düzeyde olduğunu ifade ediyor. İTÜ TEKMER'de rastladığımız bu durum ise KOSGEB'in kuruluş ve bu tür firmalara destek verme amacına ters düşen bir örnek olarak notlarımıza giriyor. KOSGEB verdiği destekten bir kár elde etmediği gibi buluş bittiğinde ABD'ye götürüleceğinden bundan ülke ekonomisi de faydalanamıyor.

En büyük sorunumuz tanıtım

KOSGEB'in Genel Müdürü Bayram Çamkerten ile TEKMER'leri konuştuk.

Yeterince tanınıyor musunuz?

En büyük sorunumuz tanıtım. Anadolu'nun dört bir yanında kuruluşumuzu tanıtan organizasyonlar düzenliyoruz.

Yaptığınız işi anlatmada bir problem yaşıyor musunuz?

Genç nesil yenilikleri anlamakta bizden çok daha ileri zaten. Ama KOBİ'ler bünyesinde çalıştığımız zaman bazen güçlük çekiyoruz. Çoğu zaman bizi vergi memuru zannettikleri için bilgi vermekten kaçınıyorlar, ya da ‘‘Abi kaç para vereceksin’’ diyorlar.

Bu desteği artırmayı düşünüyor musunuz?

Tabii, ama bu bizim ödeneğimizle ilgili. Başka bir projemiz kendi bünyemizde bir risk sermayesi şirketi kurmak. KOSGEB'in bir kár amacı yok ama, bu şirketin olacak. Bu tür şirketlerde riskini üstlendiğiniz projelerin yüzde 20'si başarıya ulaştığında kára geçiyorsunuz.

Bütçeniz ne kadar?

Bu seneki bütçemizin 14 trilyonu bulması bekleniyor. Bu paranın 6 trilyonu KOBİ'lere ve TEKMER'lere destek amaçlı kullanılıyor.

Şimdiye kadar destek verdiğiniz kuruluşlardan büyüyenler var mı?

Olmaz mı! Mesela Ankara'da ODTÜ TEKMER'de Gate Elektronik adlı bir şirket vardı. Bize projeleriyle geldiklerinde 2 kişilerdi. 3 sene içerisinde 200 işçi çalıştıran dev bir elektronik şirketi haline geldiler.

Girişimcilere verdiğiniz desteğin karşılığında ülkeye sağladığınız katkı ne kadar?

200'e yakın projeye destek verdik. Örneğin İTÜ TEKMER'de Türkiye'nin ilk robotu yapıldı. KOSGEB'in bu projeye katkısı 200 bin dolar civarındaydı. Bu buluşun Türkiye'ye katma değeri 20 milyon dolar civarında.