‘Uçan Kale’nin ‘gövdesi’ne girdik
Güncelleme Tarihi:
- Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ), uçak ve helikopter ana gövdelerinin yapıldığı birim olan Yapısal Grup’un kapılarını ilk kez Hürriyet’e açtı. Yapısal Grup, şu anda başta ‘Uçan Kale’ diye adlandırılan askeri nakliye uçağı Airbus A400M olmak üzere birçok hava aracının parçalarının üretimini sürdürüyor. A400M Program Müdürü Aydın Şenol, sorularımızı yanıtladı.
- Türkiye’nin de ortağı olduğu A400M programının 1 milyar dolarlık ihracat getirisi olacağını belirten Şenol, “Tasarımdan imalata bütün sürecin sahibiyiz. F-16’dan sonra kendi uçağımızı yapma yolunda ilerlerken çok önemli bir atlama basamağı bizim için” dedi. Şenol, Yapısal Grup ve ‘Uçan Kale’ olarak da bilinen A400M Programı’yla ilgili şunları söyledi:
AKLIMIZDA UÇAĞIMIZ VAR
“Ben, o zamanki adıyla TAI’de mühendis olarak başladım. 23 yıl çalıştıktan sonra program yönetimi tarafına geçtim. 30 yıla yaklaşan tecrübem var Yapısal Grup içerisinde. TAI ilk kurulurken, F-16 projesini yürütmek için kurulmuştu. Ben de F-16’da yetiştim. F-16 projesinden kazandığımız o kadar çok şey var ki; kanat, orta gövde, detay parçalarını üretmek, çok hassas bir şekilde bunları 9 G’ye dayanan bir savaş uçağı haline getirmek apayrı bir teknoloji.
O zaman bizi sadece montaj yapan bir tesis olarak görüyorlardı. Ama bu uçağın yapısal parçalarının yüzde 85-90’ına yakını TAI ve yardımcı sanayilerinde yapılıyordu. Oralardan başlayan bir yolculuk var. Biz bu teknolojileri öğrenirken o zamanın idealist mühendisleri olarak hep aklımızın bir köşesinde ‘TAI, acaba gerçekten savaş uçağını yapabilir mi?’ diye bir düşünce vardı. Artık bugün, hızla sonuca doğru yaklaşan somut görüntüsüne kavuşmak üzereyiz. İleri teknolojiye sahip uçan ürünler ancak sağlam ve kaliteli yapısal gövdelerle başarılı sonuçlar verebiliyor. 3 binin üzerinde arkadaşımızın yer aldığı devasa bir takımdan oluşan Yapısal Grup, geçen yıl 530 milyon dolar civarında ihracat yaptı. İhracat hedefimiz 2 milyar dolara ulaşmak.
Yapısal Grup’ta şu an Airbus A400M uçağı gövdeleri, yeni nesil A350 uçaklarının kompozit aileronları, A320 serisi uçaklarının Section-18 ve 19 gövdeleri, A330 uçaklarının kompozit rudderları, Boeing 787 ve 737 uçaklarının elevatörleri, B787 uçağı Cargo Barrieri, Cougar ve Agusta helikopterlerinin ana gövdeleri, Sikorsky helikopterlerinin kuyruk ana gövdeleri, A220 uçağı fix trailing edge gövdesi, JSF/F-35 uçağının orta gövde imalatı ve milli ürünlerin yapısal gövdeleri üretiliyor.
TUSAŞ tesislerinde üretimi tamamlanan A400M gövde ve alt gövdeleri, Airbus Beluga nakliye uçaklarıyla gönderiliyor. Ağırlıklı olarak Bremen tesislerine doğru yola çıkan gövdeler, 3’erli gruplar halinde uçağa yükleniyor.
HAVA KUVVETLERİ KULLANIYOR
Askeri bir nakliye uçağı olarak üretilen ve ortakları arasında Türkiye ile birlikte Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İspanya ve Lüksemburg’un bulunduğu A400M programının TUSAŞ’a çok fazla kazanımı oldu. Hava Kuvvetlerimiz bu uçağımızı birçok görevde çok etkili bir şekilde kullanıyor. Bu uçaktan edinmek isteyen üçüncü dünya ülkeleri var. Suudi Arabistan, Kazakistan ve uzak doğudaki bazı ülkeler. Bunlarla ilgili pazarlama çalışmaları merkez program yönetimi tarafından devam ediyor. Uçağın maliyeti, kabul edebilecekleri sınıra çekildikten sonra satış an meselesi. Bir ara ABD Hava Kuvvetleri’nin acil ihtiyacı vardı. 100 adet A400M alma ihtimali bile belirdi.”
ÖNEMLİ ATLAMA BASAMAĞI
“Bu programla birçok ilki tesis edebildik. Bu projenin, tasarımla birlikte üretim sorumluluğunu resmen üstlendiğimiz ilk program olmasından dolayı da ayrı bir önemi var. İlk başta bizim böyle bir yeteneğimiz yoktu ancak Airbus’la ilk fazda ortaklaşa çalışarak nasıl yapılabileceğini öğrendik. Tasarım ve imalat yetkileri Airbus tasarım otoritesinden alındı ve kendi tasarım ve üretimini yapabilen mühendisler yetişti. Kendi tasarımımızı yaptık, uçağın başındaki faaliyetlere yetişmiş olduk. F-16 programından sonra kendi uçağımızı yapma yolunda ilerlerken çok önemli bir atlama basamağı bizim için. Bugün geldiğimiz noktada ‘Ben uçağın uçuş kontrol yüzeylerini, kompozit parçalarını, devasa gövdesini yapıyorum’ demek çok önemli bir kazanım.”