Uçak yolcularını bekleyen tehlikeler

Tıp, uzun uçak yolculuklarını mercek altına aldı. Uzmanlar, saatler süren kıtalar arası uçak yolculukların yaratabileceği ölümcül tehlikeler konusunda başlayan tartışmada, yetkilileri ve yolcu adaylarını uyardı.

KONU, geçen yıl bir pazar günü evinde tembel tembel oturan Liz Gibson adlı İngilizin aniden rahatsızlanmasıyla gündeme geldi. Göğsünün sol tarafına ani ve şiddetli bir sancı saplanan 48 yaşındaki Liz, önce bunun bir adele ağrısı olduğunu sandı. Ancak aldığı ilaçlara karşın, ağrının geçmesini bırakın, bir de solunum zorluğu çekmeye başladı. Liz Gibson, durumunun vahim olduğunu anladı ve derhal hastaneye kaldırılarak yoğun bakıma alındı.

KALP KRİZİ DEĞİL

Kalp krizi geçirdiği sanıldı. Testler yapıldı. Doktorlardan biri, ‘‘Son zamanlarda uzun uçak yolculuğu yaptınız mı’’ diye sorunca, gerçek ortaya çıktı. Liz Gibson, beş gün önce, New Orleans'tan İngiltere'ye 11 saat süren bir yolculuk yapmıştı. Bu ifade üzerine, doktorlar hemen teşhisi koydu: ‘‘Ekonomik sınıf sendromu.’’

KAN PIHTILAŞMASI

Bu hastalık, kan pıhtılaşmasına bağlı, akciğer embolisi olarak tanımlanabilir. Bu öldürücü rahatsızlık, uzun süre hareketsiz kalındığında ortaya çıkabiliyor. Birkaç gün hastanede kalan ve kendisine pıhtı çözücü ilaçlar verilen Liz, ‘‘yaşadığım için şanslıyım. Havayolu şirketleri, kafalarını devekuşu gibi kuma gömemezler. Yolcuları, uzun yolculukların tehlikesi konusunda uyarmaları gerekir’’ dedi.

20'DE 1 GÖRÜLÜYOR

Bu olaydan sonra ortaya çıkan birkaç vakanın ardından havayolu şirketleri, sendikalar, tüketici grupları ve yolcular arasında giderek kızışan bir tartışma başladı. Tartışmaya doktorlar da katıldı. Tıp uzmanları, her 20 yolcudan birinin damar tıkanıklığı riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyorlar. Tehlike, sadece damar tıkanıklığıyla da sınırlı değil. Uzmanlara göre, uzun uçak yolculuklarında yolcuları şu tehlikeler bekliyor:

DİĞER TEHLİKELER

Yüksek radyasyon: Özellikle kutuplar üzerindeki yolculuk sırasında, radyasyon oranı tehlikeli bir biçimde yükselerek yolcuları tehdit ediyor. Uçak yolcuları havada, yerdekinden 265 misli daha fazla radyasyona maruz kalıyorlar. Sonuçta çeşitli kanser türleri ortaya çıkabilir.

Kabindeki hava: Saatler süren yolculuklarda kabindeki hava, giderek kalitesini yitirerek yolcuları rahatsız etmeye başlıyor. Özellikle havanın kuruması, yolcular arasında rahatsızlanmalara neden oluyor. Havanın nemlendirilmesi ise teknik açıdan uçak için tehlikeli.

Mikroplar: Kalabalık bir kabinde uzun bir yolculuk, mikropların kolaylıkla yayılması için çok uygun bir ortam yaratıyor.

Dar ve rahatsız oturma: Uçakların özellikle ekonomik sınıf kabini, çok yolcu alınabilmesi için dizayn edilmiş ve bu yüzden oturma alanları çok dar. Bu da yolcularda kramp, sıkıntı, uyuma zorluğu ve sonuçta bunalıma yol açıyor.

Giderek artan eleştirilere karşın havayolu şirketleri, kalabalık uçak kabinlerinde yolculuk etmenin, kalabalık bir otobüste yolculuk etmekten daha riskli olmadığını savunuyorlar. Air France sözcüsü Veronique Brachet'in eleştirilere karşı, ‘‘Ortaya atılan risk iddilarını küçümsemek veya hasır altı etmek niyetinde değiliz. Zaten bizim amacımız, yolcuları sağlıklı ve mutlu bir şekilde gidecekleri yere ulaştırmak’’ şeklindeki sözleri, şüpheleri gidermeye yetmiyor.

Yılda 15 yolcu ölüyor

Ölümle sonuçlanan olaylar, yolcuların dehşete kapılması için yeterli oluyor. Örneğin geçtiğimiz ekim ayında, 28 yaşındaki İngiliz yolcu Emma Christofferson, Avustralya'dan İngiltere'ye uçtuktan kısa bir süre sonra öldü. Londra'daki Heathrow Havaalanı'nda görevli sağlık uzmanı John Belstead, kötü yolculuk koşulları yüzünden, İngiltere'de yılda 2 bin kişinin rahatsızlandığını ve bunlardan 15'inin yaşamını yitirdiğini belirtiyor. Tıp uzmanları, ‘‘Halk, uzun yolculukların taşıdığı riskler konusunda daha iyi bilgilendirilmeli. Ve bu, uçak yolculuğundan önce yapılmalı, yolculuk sırasında değil’’ diye uyarıyorlar.

Ailenizde varsa dikkat edin

YOLCULUK sırasında, hareketsizlikten kaynaklanan kan pıhtılaşması sonucu ortaya çıkan ‘‘ekonomik sınıf sendromu’’, genelde aileden gelen bir rahatsızlık. Bu rahatsızlığı geçirenlerin ailelerinde bir veya birkaç kişinin aynı rahatsızlıktan müzdarip oldukları belirtiliyor. Doktorlar, yaşın da önemli bir unsur olduğu görüşünde hemfikirler. Doktorlar, ailesinde bu rahatsızlık bulunan risk altındaki kişilerin, uzun uçak yolculuğundan 24 saat önce, kan inceltici ilaçlar almalarını tavsiye ediyorlar.

Havada çabuk öfkeleniyoruz

SIKIŞIK koltuklar, kuru hava, uykusuzluk... Uzun yolculuklar sırasındaki bu olumsuz şartlar, yolcuları fazlasıyla rahatsız eder. Peki tüm bunlar yolcuyu çıldırtmak için yeterli mi? Uçak yolcuları arasında yapılan bir anket, yanıtın ‘‘evet’’ olduğunu ortaya koyuyor. Havada öfkenin, 1990 yılından itibaren uzun uçak yolculukları sırasında yüzde 500 oranında artığı ifade ediliyor. Son iki yıl içinde, yolcu kabininde çıkan şiddet olaylarında üç kişi öldü.