Oluşturulma Tarihi: Kasım 28, 2004 00:00
Büyük kentlerde, özellikle Ä°stanbul’da kapkaçın önlenemeyen yükseliÅŸi, her olay olduÄŸunda yeniden gündeme geliyor. Peki kim bu kapkaç, nereden geliyor, nasıl yaÅŸayıp nasıl çalışıyor? Bir kapkaç çetesine girmek için hangi aÅŸamalardan geçmek gerekiyor?Çete kanunu, hiyerarÅŸisi nasıl iÅŸliyor? AsayiÅŸten Sorumlu Ä°stanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Tayfur Erdal Ceren ile kapkaççı operasyonlarına katılan AsayiÅŸ ve Organize Suçlarla Mücadele Åžubesi polislerinin verdiÄŸi bilgilere, Emniyet’in elindeki verilere bakarak bu soruların cevabını bulmaya çalıştık.Ä°stanbul’daki kapkaççıların üçte ikisi DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu’dan geliyor. YaÅŸları 15-17 arasında deÄŸiÅŸiyor. Ä°lkokul mezunu ya da ortaokuldan terk. Köyündeki ailesi iÅŸsiz, yoksul ve eÄŸitimsiz. ÇocuÄŸunun Ä°stanbul’da normal bir iÅŸte çalıştığını sanıyor. Memleketinden ‘büyük kente gidip kapkaç çetesine gireceÄŸim’ diye gelen çok az. Ama ÅŸehre geldiklerinde kapkaççı hemÅŸeri ya da akrabaları baÄŸlantı kuruyor ve bu yolla çetenin eline düşüyor. Çeteler, 18 yaşından küçükleri tercih ediyor. Çünkü yakalandıklarında mahkemece serbest bırakılıyorlar. Emniyet çocukları ailelelerine teslim etse de tekrar kapkaça dönüyorlar. Aralarında çok az kız çocuÄŸu var.Meslek inceliklerini kıdemliler öğretiyor. Bir haftalık eÄŸitimle kapkaç nasıl yapılır, hızlı davranma, maÄŸduru etkisiz hale getirme, kaçma yolları, kapkaça uygun cadde ve sokaklar öğretiliyor.Sanılanın aksine tiner kullanmıyorlar ama ‘iÅŸe’ çıkmadan önce Dolapdere ve Tarlabaşı’nda yasadışı yollarla satılan yeÅŸil reçeteli haplardan alıyorlar. Çete mensubu kapkaççı, eÄŸlenmek için türküevine gidiyor. Kendi aralarında bol bol kumar oynuyorlar. Şık giyinmek için Puma marka spor ayakkabı yetiyor. GüneydoÄŸu kökenli ise mutlaka altın zincir alıyor. Gömlek düğmelerini açmayı seviyor. Bekar odalarında yaşıyor. 2 odalı izbe bir evde 15-20 kiÅŸi barınıyorlar. Duvarlarda Yılmaz Güney, Ahmet Kaya, DoÄŸuÅŸ ve bazen de Che Guavera’nın posterleri asılı. Ama siyasi olay ve fikirlere ilgi duymuyor. Çaldığı parayı biriktirip yatırım yapmak gibi mefhumu yok. Gelecekten tamamen umutsuz. Üç noktalı (görmedim, duymadım, bilmiyorum) dövme yaptırmak kapkaççılar arasında moda. Sıradan kapkaççı ile elebaşı arasındaki ortak özellik ikisinin de vücutlarındaki jilet izleri. ‘Psikopatım’ mesajı vererek karşısındakini korkutmak için kendilerini jiletliyorlar.Nereden geliyorlarDiyarbakırBingölSiirtMuÅŸMardinBingölAdıyamanMalatyaÇETE NASIL ÇALIÅžIYOR?n DAYANIÅžMA Grup içi iliÅŸkide ‘Hırsızsın, sabıkan var. GeleceÄŸin bu iÅŸte. Memleketinde kalsaydın ÅŸimdi daÄŸa çıkmıştın’ inancı telkin ediliyor. Çete elemanı dışlanmaktan korkuyor, çünkü kendi grubundan bağımsız ‘iş’ yapması imkansız. Tüm kapkaççılarda çıkar birliÄŸi ve kár-zarar psikolojisi hakim. Çete Anayasası’nın birinci maddesi mutlak itaat. Ödülü ise para getiremediÄŸi günlerde karnının doyurulması, hapse girdiÄŸinde bakımının üstlenilmesi. Aralarındaki dayanışma çok güçlü. ‘Bugün bana, yarın sana’ sözleÅŸmesine herkes uyuyor. Hapse girenin her türlü masrafı mutlaka karşılanıyor. n SÄ°LAH ZORUYLA TRANSFER Ä°stanbul’un birçok semti çeteler arasında paylaşıldığından hiçbir kapkaççı, baÅŸka çetenin semtinde icraatta bulunmuyor. Kapkaç ÅŸebekeleri ‘kaliteli’ yani gözükara, bacağı saÄŸlam ve iyi kaçan eleman transfer ediyor. Ancak bu transferin ücreti yok. Silah zoru ve tehditle bir baÅŸka çeteden kapkaççı alınıyor.n SIKI BÄ°R HÄ°YERARŞİ Çete lideri kapkaççıya, o gün çalıp getirdiÄŸi miktar üzerinden para veriyor. Polis operasyonuna karşı geliÅŸtirdikleri tedbir uyarınca sıradan eleman, en tepedeki yöneticiyi tanımıyor, en çok iki kademe üstündekini biliyor. Örgüt hiyerarÅŸisinde aÅŸağıya doÄŸru inildikçe elemanın fiili suçları artıyor. Yükseldikçe fiili suçları bırakıyor. Lider, iÅŸleri büyüttükçe, silaha sadece namının hiçe sayıldığı durumlarda baÅŸvuruyor. Örgüt; en tepede lider, altında kurmayları ve en altta elemanlardan oluÅŸuyor. Liderin sahiplenmesi ne kadar fazlaysa sadakat o kadar fazla oluyor. Deli Fırat’ın yarış atları vardı koruması bir polisti Akın ÅžimÅŸek, Rus sevgilisine milyarlar harcadıİstanbul Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Åžubesi, 4422 Sayılı Organize Suçlarla Mücadele Yasası uyarınca iki büyük kapkaç çetesine operasyon düzenledi. Fatih Küçük Pazar ve Aksaray’da faaliyet gösteren Siirtli Naci Yılmaz ve 300 elemanı 6 Kasım 2003’te, BeyoÄŸlu’nda kapkaç terörü estiren çetenin lideri Fırat DelibaÅŸ (lakabı Deli Fırat) ve 150 adamı da 28 Ekim 2003’te yakalandı. DelibaÅŸ ve Yılmaz, ÅŸimdi Kandıra F Tipi Cezaevi’nde yatıyor. Delibaş’ın 41, Yılmaz’ın 38 adamı çeÅŸitli hapis cezalarına mahkum edildi.Deli Fırat, 1971 Diyarbakır-Hazro doÄŸumlu. On yıl önce Aksaray’da sıradan bir hırsızdı, Aksaray Karakolu’na sık sık düşerdi. Zamanla GüneydoÄŸu’dan 300 civarında çocuk getirerek kapkaç örgütünün kurucusu ve lideri oldu. Yasal yollara deÄŸil, Delibaş’a baÅŸvuranların sayısı arttı. Evlenen ya da iÅŸleri kötü giden esnafa maddi yardım ve arabuluculuk yapmaya baÅŸladı. Robin Hood rolünü iyice benimsedi. At yarışlarına olan tutkusu arttı, yarış atı satın aldı. Deli Fırat zenginleÅŸtikçe Ä°stanbul gecelerinde boy gösterdi, sahnelerin tanınmış yüzleriyle dostluk kurdu. Bir yanda legal görünen bir hayat sürerken kurduÄŸu yankesicilik, evden hırsızlık, kapkaç, kasa hırsızlığı ekipleri BeyoÄŸlu civarında son sürat iÅŸe çıkıyordu. Polis operasyonunda ‘askeri kanat’ kurduÄŸu da ortaya çıktı. Kapkaç çetesi yöneticilerinin servetleri hakkında kesin rakam yok. Ancak polis ve adliye kayıtlarına geçen bazı ifadeler, ipucu niteliÄŸinde. Hepsi bonkör ve gece kulüplerinde büyük paralar harcıyor. Rus sevgili, tercih sebebi. Kapkaç çetesi lideri Akın ÅžimÅŸek yakalandığında Rus sevgilisine 900 milyar lira harcadığı da ortaya çıktı. Fırat DelibaÅŸ Çetesi mensubu olmaktan yargılanan M. Åžerif Güren ise Delibaş’ın 300 bin dolara Talimhane’de 14 dükkanlı pasaj satın almak için anlaÅŸtığını anlattı. DelibaÅŸ, yakalandığı günlerde müzik dünyasına girme hazırlığındaydı. Bestecisi de daha sonra kendisine yataklık etmek suçundan hapis yatan Cengiz Ä°mren’di. Evinde ve BeyoÄŸlu’nda ortağı olduÄŸu barda, türkü kayıtları da ele geçti. Delibaş’ın yakın koruması ise açığa alınan bir polis memuru çıktı. Devlet lakaplı polis Efraim Yücel aracılığıyla rüşvet verdiÄŸi beÅŸ polis memuru da adliyeye sevk edildi.TAYFUR ERDAL CEREN (AsayiÅŸten Sorumlu Ä°stanbul Emniyet Müdür Yardımcısı)Ä°hbar mekanizması çalışmalı, insanlar tanıklık yapmalıBazı önlemler alıyoruz. Devlet Demiryolları kamera sistemleri kuracak. Polis memurlarının trende ücretsiz yolculuk yapması için karar alınacak. Ayrıca Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE) ile Ä°stanbul’un deÄŸiÅŸik noktalarını 500 kamerayla denetleyeceÄŸiz. Özel sigortanın yaygınlaÅŸması da kapkaç ve gaspın azalmasında etkili rol oynayacak. Suçu kolaylaÅŸtıran karanlık sokakları aydınlatma görevi de belediyelere düşüyor.VatandaÅŸ duyarlı olsun, ihbar mekanizması çalışsın, tanıklık yapsın. Avustralya Sydney’de tanık olduÄŸum bir gasp olayını örnek göstereyim: Sokakta yürüyen 16 yaşındaki kız çocuÄŸunun bıçakla 20 doları gasp ediliyor. Çocuk aÄŸlayarak gidiyor. 75-80 yaÅŸlarında bir kadın yanına yaklaşıp nereye gittiÄŸini soruyor. Kız çocuÄŸu, ‘eve’ diyor. ‘Başına ne geldiÄŸini gördüm. Eve gitmiyorsun. Ä°kimiz birlikte karakola gidiyoruz. Tanıklık yapacağım.’ Kızı ikna ediyor. Karakolda albümlerdeki fotoÄŸraflardan gaspçıyı teÅŸhis edip yakalanmasını saÄŸlıyorlar. KeÅŸke bizde de böyle olsa.Kapkaç mı, gasp mı?Kapkaç iki türlü yapılıyor. Birincisi, otomobilden uzanarak ya da yaya olarak yürümekte olan birinin çantasını almak. Her ÅŸey çok hızlı olup bittiÄŸinden sanığın teÅŸhis edilmesi güç oluyor. Kapkaç, zor kullanma ve maÄŸdurun yaralanması durumunda gasp haline dönüşüyor. Kapkaççılar kısa süre öncesine kadar TCK’nın 313. Maddesi’ne göre yani ‘Cürüm iÅŸlemek için teÅŸekkül oluÅŸturmaktan’ altı aydan bir yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanıyorlardı. Altı ayı aÅŸmayan cezalar paraya çevrildiÄŸinden kapkaççı serbest kalıyordu. Kapkaç çetelerinin fütursuzca cinayet iÅŸlemesi, kamuoyunun tepkisi savcıları da harekete geçirdi. Yakalanan kapkaççılar, 313. Madde yerine 4422 Sayılı Kanun’a göre yargılanıyor. Yani, organize suç iÅŸledikleri için 20 yıldan baÅŸlayan ceza istemiyle haklarında dava açılıyor.Â
button