Üç dönem sınırına üç formül

2015 yılı genel seçimlerinde uygulanacak olan ‘üç dönem sınırı’ Ak Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile bakanlar başta olmak üzere milletvekilleri, MYK üyeleri ile il başkanlarını ilgilendiriyor. 2015 seçimlerinde Erdoğan dahil 73 milletvekilinin aday olamaması anlamına geliyor.

ERDOĞAN, 3 DÖNEM TAVRINI YUMUŞATTI MI?

Parti içinden yıllardır gelen ‘sınır kaldırılsın’ talepleri, 17 Aralık operasyonuna kadar Erdoğan’ın kararlı ve sert tavrıyla karşılaşıyordu.

“BİZ KOLTUKTA YAŞLANANLARDAN OLMAYACAĞIZ”

Bu tavrın en net örneği Erdoğan partisinin 30 Eylül 2012 tarihinde yapılan 4.Olağan Kongresi’nde ortaya koşmuştu. Erdoğan, kongrede yaptığı konuşmada şöyle demişti; “AK Parti’yi kurarken, milletimize bir söz verdik; özellikle genç kardeşlerimize bir söz verdik. Biz, bizden öncekiler gibi koltuğa yapışıp kalanlardan olmayacağız. Biz koltukta yaşlananlardan olmayacağız, dedik. Biz, gençlerin önünü kapatanlardan, gençlere fırsat tanımayanlardan olmayacağız dedik… İşte bugün, burada, bu Büyük Kongre’de bu sözümüzün gereğini yerine getiriyoruz… Şunu söylemek durumundayım… Bu bir veda değil… Bu, bir ES’tir, bir DURAK’tır, bitmeyen şarkının notaları arasında bir moladır. Bu, yorgunluğun molası değil, bir ilkenin, bir sözün, bir vaadin yerine getirilmesidir” .

"BEN GETİRMEM AMA..."

Ancak 17 Aralık operasyonu sonrasında ortaya çıkan gelişmeler sonrasında Erdoğan, bu sınırın kaldırılabileceğine dair ilk kez sinyal verdi. Erdoğan, El Cezire Televizyonu söyleşisinde “Bu kararı değiştirebilecek merci kongremizdir. Ben kendim böyle bir teklifi asla getirmem” dedi.
Erdoğan, dün de yerel medya temsilcileriyle yaptığı toplantıda, üç dönem sonunda devam etmeyi düşünüyor musunuz sorusuna, “Benim böyle bir talebim yok. Ancak parti isterse kongreye giderim. Benim dileğim üç dönem çalışma bir dönem dinlenme. Sonra tekrar göreve devam” yanıtını verdi.

BİRİNCİ FORMÜL TÜZÜK KONGRESİ

AK Parti'deki üç dönem sınırlaması, parti tüzüğünde de yer aldığından, bunun kaldırılması için üç yöntem olabileceği konuşuluyor; İlk yöntem, AK Parti'nin sınırlamayı kaldırmak için tüzüğünü değiştirmesi. Erdoğan bu yöntemle ilgili olarak, “Bu kararı değiştirebilecek merci kongremizdir. Ben kendim böyle bir teklifi asla getirmem… Ancak parti isterse kongreye giderim” dedi.

İKİNCİSİ ‘TOBB FORMÜLÜ’

AK Parti'de 3 dönem sınırının kaldırılması için üçüncü hukuki yöntem Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru; Anayasa Mahkemesi Ocak 2013’te Odalar ve Borsalar Kanunu’nun “Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler” hükmünü "Seçme ve seçilme hakkının ihlali" gerekçesiyle iptal etmişti.

Bu iptal gerekçesinin AK Parti tüzüğü için de geçerli olduğu savunulmuş, Adalet eski Bakanı Prof. Hikmet Sami Türk, “Bu kararı emsal göstererek Ak Partili vekiller, belediye başkanları ya da örgüt yöneticileri tüzükteki 3 dönem kısıtlamasının iptali için mahkemeye gidebilirler. Yüce mahkeme seçme ve seçilme hakkını mutlak üstünlük olarak tanıyor. Dolayısıyla Ak Parti'den 3. döneme takılan vekiller, başkanlar ya da yöneticiler kendi tüzüklerindeki hükmü yargıya taşıyabilirler'' demişti.

Türk, Böyle bir davanın açılması halinde ya ilgili mahkemenin Anayasa Mahkemesi kararını esas alarak karar verebileceğini ya da konuyu doğrudan Anayasa Mahkemesi'ne taşıyabileceğini vurgulamıştı.

Yani 3 dönem sınırlamasının kaldırılması için, bu sınırlamaya takılan bir kişinin Anayasa Mahkemesi'ne gitmesi, yolu açabilecek.

Bu konudaki bir başka yöntem ise, sınırlamaya takılan bir kişinin, Danıştay'a AK Parti tüzüğünün ilgili maddesinin iptali için başvuruda bulunması. İptale gerekçe olarak da Anayasa Mahkemesi'nin aldığı TOBB kararını gerekçe olarak göstermesi.

YAZICI FORMÜLÜ

Ak Parti kurucularından ve hukukçu Bakanlardan Hayati Yazıcı ise süre sınırının kaldırılması için kongreye gitmeye gerek olmadığını savunmuştu. Yazıcı, bir gazeteye verdiği söyleşisinde, “Bu tüzüğü yazan kişi benim. Başbakanımızın bu konuda hassasiyeti var. Ona rağmen farklı bir düzenleme olmaz. Ama değiştirilmek istenirse de; her uzun metinde sınırlamaları çözecek anahtar düzenlemeler vardır. Burada da 152'nci madde anahtar olabilir” diyerek yol göstermişti.
Ak Parti Tüzüğünün 152. Maddesi “Parti organ veya makamları, kanunun devrine olur vermedikleri dışında kalan, bütün konulardaki yetki ve görevlerini, belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde geçici veya sürekli olarak alt kademe organ veya makamlarına devredebilir. Yetkili organ veya makamın, alt bir organ veya makama görev vermiş olması, o görevi yapmak için gerekli olan yetkinin de devri anlamına gelir.

ÜÇ DÖNEM SINIRINA TAKILAN İSİMLER KİMLER

Üç dönem sınırı kalkmaz ise Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Başbakan Yardımcıları Beşir Atalay, Bülent Arınç, Ali Babacan, Enerji Bakanı Taner Yıldız, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Tarım Bakanı Mehdi Eker ile AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, eski Bakanlardan Binali Yıldırım, Sadullah Ergin, Egemen Bağış, Recep Akdağ gibi isimler bulunuyor.