Tüzmen: Zamanında yapın, bağımsızlığa halel gelmesin

Merkez Bankası'nın döviz kuru konusunda ‘zamanında tedbir almamakla’ eleÅŸtiren Devlet Bakanı KürÅŸad Tüzmen, ‘‘Zamanında düzenleme yapıp bağımsızlıklarına halel getirmesinler’’ dedi. Tüzmen, faizlerdeki üç puanlık indirim için de ‘‘Bu ne perhiz, bu ne lahana turÅŸusu’’ yorumunu yaptı.Devlet Bakanı KürÅŸad Tüzmen, döviz kurundaki düşüşü deÄŸerlendirirken, Merkez Bankası'na yüklendi. ‘‘Biz bunu tehlikeyi 1.5 ay evvel haber verdik’’ diyen Tüzmen, ‘‘Kura müdahalenin, faize müdahalenin, faiz oranlarını aÅŸağı çekmenin, ihracatçı için biraz daha Merkez Bankası'nın döviz alması gerektiÄŸinin hep altını çizdik. Bunlar o zaman küçük rötuÅŸlarla yapılabilecek ÅŸeylerdi’’ diye konuÅŸtu. Merkez Bankası'nın son faiz indirimi için ‘‘Bu ne perhiz bu ne lahana turÅŸusu, ne oldu’’ yorumunu yapan Bakan Tüzmen, ‘‘Sonuçta enflasyon rakamı önceden bilinmiyor muydu, biliniyordu. HerÅŸey önceden biliniyordu, önceden hareket etmek lazımdı’’ diye konuÅŸtu. Sonradan bu tip müdahaleler yapılsa dahi istenilen sonucun alınamadığını vurgulayan Tüzmen, ‘‘Zamanlamayı kaçırdık’’ dedi. Eximbank'ı örnek gösteren Tüzmen, ‘‘Bakın biz Eximbank olarak bunun geldiÄŸini gördük, baktık Merkez Bankası gerekli düzenlemeyi yapmıyor, 'biz proaktif olalım' dedik, iki seferde yaptığımız düzenleme ile Mayıs ayında faizlerimizi 8 puan aÅŸağı indirdik. Merkez Bankası gibi bir göstergenin bu iÅŸi yapması lazım’’ diye konuÅŸtu.ÖZERKLÄ°K PÄ°YASADADoÄŸru zamanlamanın kaçırılmasına karşın düzenleme için halen çok geç olmadığını kaydeden Tüzmen, kiÅŸi ve kurumlarla her hangi bir sıkıntısı olmadığını dile getirerek, şöyle konuÅŸtu:‘‘Kendilerini baskı altına sokma durumu falan sözkonusu deÄŸil. Biz sadece prensipleri söyledik ve dedik ki, ‘Bunların yapılması gerekir', ‘Merkez Bankası bağımsız, özerk bir kuruluÅŸtur', peki. Üç puan faizi indirdi, Merkez Bankası ÅŸu anda bağımsızlığını kaybetmiÅŸ midir? Merkez Bankası ÅŸu anda özerkliÄŸini kaybetti mi? Hayır, asıl özerklik, asıl bağımsızlık sizin etrafta bu tip konuÅŸmalara izin vermeden kendi kendinize bağımsızlığını, özerkliÄŸinizi hiçbir ÅŸekilde halel getirmeden, bu düzenlemeleri son derece usta manevralarla, piyasanın isteklerine cevap verecek ÅŸekilde yerine getirmenizdir. Piyasayı dinlemenizdir. Merkez Bankası piyasayla hareket eder. Yani özerklik aslında piyasada, kimsede deÄŸil. Piyasaya göre hareket ettiÄŸiniz zaman özerkliÄŸinizi devam ettirebilirsiniz.’’Piyasaların ihtiyaçlarına cevap vermeyenlerin eleÅŸtirileceÄŸini ve yıpranacağını ifade eden Tüzmen, ‘‘İhtiyaçlara cevap vermezseniz bu hale gelirsiniz. Kimsenin Merkez Bankası'nı yıpratmaya hakkı yok’’ dedi.Bu arada ‘‘Kuru ne zaman 1.700 yapacaksınız’’, ‘‘Son bir ayda mı, iki ayda mı yapılacak’’ diye sorduÄŸunu da hatırlatan Tüzmen, bu sorularına yanıt veren olmadığını da kaydetti. Tüzmen, ‘‘Böylesine büyük çalkantılara da bu ÅŸekilde büyük dalgalanmalara da kimsenin sebep vermemesi lazım. Bence artık Türk Lirası'nın da bu kadar cazip olmaması lazım’’ diye konuÅŸtu.‘‘Piyasanın çaÄŸrılarına, ihracatçının çaÄŸrılarını duymazdan gelirsek, daha sonra birtakım radikal deÄŸiÅŸiklikler yapmak zorunda kalabiliriz’’ diyen Tüzmen, ‘‘O radikal deÄŸiÅŸikler, o tip büyük dalgalanmalar da her zaman bize zarar verir’’ diye konuÅŸtu. Tüzmen, ‘‘Yani sonuçta nihai yer, aynı noktada belki buluÅŸur, ama ben piyasa ÅŸartlarına uygun bir ÅŸekilde azar azar yapılacak birtakım ufak ayarlamalarla bugünleri geçeceÄŸimize inanıyorum’’ dedi. Bakan Tüzmen'in, ‘Merkezcilere Maestro'yu okusunlar' tavsiyesiÖrnek merkez bankası baÅŸkanı olarak ABD Merkez Bankası (FED) BaÅŸkanı Alan Greenspan'i gösteren Bakan Tüzmen, ‘‘Greenspan'in Maestro kitabını okumalarını öneriyorum’’ dedi ve şöyle konuÅŸtu:‘‘Bağımsız, özerk bir federal bankanın başındaki adamın ülkesinin politikalarıyla ne kadar uyumlu bir ÅŸekilde bağımsızlığını koruduÄŸunu görmesi lazım. O, bu kadar tartışmaya neden olmadan 0.75 indirir, 0.25 çeker faizi... Piyasayla beraber hareket ettiÄŸi için o kadar yaÅŸlı bir adamı 18 sene öyle bir baÅŸkanlıkta tutarsınız. Çünkü adam önceden hareket ediyor, proaktif, refleks iyi. Bizim merkez bankamızda maalesef yok; refleks olsun, proaktif olsun diyoruz.’’İhracatçıların durumu benim de karnımı aÄŸrıtıyor Devlet Bakanı Tüzmen, ‘‘Hem rekor kırıyorlar, hem de aÄŸlıyorlar’’ yorumlarına karşı ihracatçıları ‘‘durumları vahim’’ diye savundu. ‘‘İhracatçının sıkıntılarını içimde hissediyorum. Benim de karnım aÄŸrıyor ve bu karın aÄŸrısını bir ÅŸekilde halletmemiz lazım’’ diyen Tüzmen, ÅŸu anda kırılan rekonların 5-7 ay önce alınan sipariÅŸlerin yerine getirilmesinden kaynaklandığını söyledi. Tüzmen, mevcut durumu şöyle açıkladı: ‘‘İhracatçı ÅŸu anda sipariÅŸ alamıyor. SipariÅŸ gelmediÄŸi için deÄŸil, sipariÅŸler geliyor, bir de üstüne üstlük SARS hastalığı nedeniyle kayan sipariÅŸler var, bunlara da ihracatçı 'kusura bakmayın alamam' diyor. Yaz sezonu ve Eylül ayı bizim esas sipariÅŸ aldığımız dönemdir ihracatta. 5-6 ay sonrasının sipariÅŸlerini ÅŸimdiden alırız. SipariÅŸler ÅŸu anda alınmıyor, bu çok tehlikeli bir gidiÅŸ.’’Öneriler iyi de sıcak bakmazlarÄ°hracatçıdan gelen ‘‘taban kur’’ ve ‘‘kur sigortası’’ gibi önerileri ‘‘tarşılabilir’’ diyen Devlet Bakanı KürÅŸad Tüzmen, ancak, ‘‘Artık dalgalı kuru seçmiÅŸ, kendisine ÅŸiar edinmiÅŸ para piyasalarının, Merkez Bankası’nın bu tip önerilere çok sıcak bakacağını zannetmediÄŸini de’’ dile getirdi. Bakan Tüzmen, kendi bakış açısını ise şöyle anlattı:‘‘Ayakları yere basan öneriler bunlar aslında, çalışıldığı zaman dünyanın çeÅŸitli yerlerinde zamanında uygulanmış ÅŸeyler. Ancak ÅŸu anda Türkiye artık rejimi deÄŸiÅŸtirdi. Bu rejimin içerisinde dalgalı kurun çok yüksek dalgalanmalarına müsaade etmemesi bence önemlidir. Yani doların bu kadar düşmesi bizim hesapladığımız birÅŸey deÄŸildi. Demek ki arızi bir durum sözkonusu, gelin bu arızi durumu düzeltin. Yani Merkez Bankası'nın sene sonu kuru 1.800'lerde programda. Åžu anda 1.700'lerde olması lazımdı kurun.’’Â