Tütünü yakmıyor ama nikotini aynı

TBMM’ye sunulan 130 maddelik torba kanun tasarısında dumansız sigaraya izin çıkması sigaraya karşı mücadele eden kurumların tepkisine yol açtı. Tasarıya göre, piyasaya girecek ‘yeni ürünler’in, farklı bir vergi değerlendirmesine tabi olabileceğini hatırlatan Sağlığa Evet Derneği Başkanı ve çocuk göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı “Bu ürünlerin sahibi firma, sigaraya göre zararı azaltıldığı iddiasıyla başka ülkelerde de vergilendirme farklılığı talep ediyor. Bağımlılık yapıcı tütün ürünlerinin hepsi aynı şekilde vergilendirilmeli” dedi.

Kulislerde dolaşan haberlere göre sigara firmaları Ankara’da lobi faaliyetini hiç bırakmadı. Büyük firmalardan birinin ciddi yatırım yaparak, dumansız sigara fabrikası kurma sözü verdiği de iddialar arasında. Söz konusu torba yasa tasarısında da ilk kez “sigara ve diğer tütün mamulleri kategorisine girmeyen yeni tütün mamulleri” ibaresi yer aldı. Yeni tütün mamullerinin hem Türkiye’de üretilmesi hem de bu ürünü üretenlerin yurtdışından ithalat yapmasına izin verildi. Tütün Yasası’na “sigara ve diğer tütün mamulleri kategorisine girmeyen yeni tütün mamulleri” ifadesiyle giren bu ürün, dünyada ‘dumansız sigara’ olarak biliniyor.

‘ZARARI AZALTILMIŞ’ İDDİASI

Endüstri de bu yeni ürünleri endüstri “zararı azaltılmış” şeklinde sınıflandırıyor ve tütünün yakılmadan ısıtılmasının daha az öldürücü olduğunu iddia ediyor. Görünümü sigaraya benzeyen ürün, kapsülündeki tütünü yakmadan 350 derecede ısıtıyor. Bu yüzden duman vermiyor. Ancak içen nikotini alıyor. Bu ürünün sağlığa zararı olmadığına dair herhangi bir kanıt ise bulunmuyor. Prof. Dr. Dağlı şunları söyledi:
“Nikotinin güvenli dozu bulunmadığından güvenli ‘yeni ürün’ de olmaz. Temel tıbbi ve etik yaklaşım, kesin olarak zararsız olduğu tarafsız bilim kurumları tarafından ispatlanana kadar, herhangi bir ürünün zararlı olabileceğinin kabul edilmesidir. Keza yeni ürünlerin zararsız olmadığı, ‘zararın azaltıldığı’ iddiasından da rahatlıkla anlaşılıyor. Zararı olan bir ürün daha az vergilendirilmemeli. Halka arz edilmemeli.”

BAĞIMLILIĞIN ESAS MADDESİ NİKOTİN

Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Başkanı Dr. Çağla Uyanusta da “sigara ve diğer tütün mamulleri” kategorisine girmediği iddia edilen ancak tütün türevi olan ve bağımlılığın esas maddesi nikotini içeren bu ürünlerle halk sağlığının tehdit altında olacağını söyledi. Türkiye’nin imzaladığı uluslararası sözleşmeler gereği tedavisi gereken bir hastalık olan nikotin bağımlılığıyla ilgili önlemler almakla yükümlü olduğunu hatırlatan Dr. Uyanusta, “Tütün ve nikotinin güvenli dozu yok. Nikotin hangi dozda olursa olsun bağımlılık yapar. Nikotinin ısıtılarak veya yanarak alınması bağımlılık yapıcı etkisini ortadan kaldırmaz. Halkımızın sağlığı için bu ürünlere vergi kolaylığı sağlanmamalı ve arzının önüne geçilmeli” dedi.