Tutuklu vekiller konusunda flaş gelişme

Anayasa'ya konulacak geçici bir madde ile de, hali hazırda cezaları Yargıtay tarafından onanmış MHP'li Engin Alan ile, BDP'li Sabahat Tuncel'in milletvekilliklerinin düşürülmesi de yine dönem sonuna bırakılacak. Uzlaşmaya, TBMM'de AK Parti'den Mustafa Şentop, CHP'den Atilla Kart ve BDP'den Hasip Kaplan'ın oluşturduğu komisyonda varıldı. MHP Komisyona üye vermeyi reddetmişti. Kaplan Hürriyet'e yaptığı açıklamada uzlaşma unsurlarını şöyle anlattı;

Anayasa'nın 83 ve 84. maddelei değişiyor. Değişiklikle sadece adam öldürmeye suç üstü gibi suçlar dışında, milletvekillerinin yargılanması Meclis izninine bağlanıyor.
Vekillerin yargılanması için Meclis izni de basit çoğunluk ile değil, nitelikli çoğunluk ile verilebiliyor.
Kabul edilecek bir geçici madde ile de cezaları onanmış vekillerin infazları dönem sonuna bırakılıyor.

UZLAŞMA LİDERLERİN ONAYINA GİDECEK

Edinilen bilgiye göre, komisyonda varılan bu uzlaşma Başbakan Erdoğan ve CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun onayına sunulacak. BDP'li Kaplan'ın ise komisyon çalışmalarına katılırken partisinin eş başkanlarından ön onayı aldığı için, ikinci kez onaya gerek olmadığığnı söylediği belirtildi. Üç partinin milletvekili sayısı TBMM'de Anayasa değişikliği yapmaya yeerli çoğunlukta.

BAKAN FEZLEKELERİNİ DE ETKİLEYECEK

TBMM'de üç partinin vardığı "tutuklu vekiller" mutabakatı, 17 Aralık rüşvet veyolsuzluk operasyonunun ardından Savcılar tarafından yazılan fezlekeleri de etkileyecek.

Varılan mutabakat çerçevesinde, vekiller hakkında seçildikten önce ya da sonra işledikleri suçlar hakkında soruşturma ya da argılama yapılabilmesi için Meclis'in "nitelikli.çoğunlukla" izin vermesi hükmü Anayasa'ya giriyor.
Bunun anlamı şu; Bakanlar hakkındaki fezlekeler Meclis'e gelirse ve o ürede Anayasa'da bu ilgili değişiklik de yapılmış olursa, yargılanmaları için Meclis'in "nitelikli çoğunluğunun" onay vermesi gerekecek.
Nitelikli çoğunluk konusunda uzlaşan AK Parti, CHP ve BDP, bunun oranını ise henüz kesinleştirmedi. CHP'li Atilla Kart, Meclis üye tam sayısının "2/3'ü ya da 3/5'i olabileceğini, 3/5 seçeneğinin daha ağır bastığını söyledi.

FEZLEKELER İÇİN İKİ SENARYO

Anayasa değişikliğinin geçmesi halinde, Meclis'e gelecek Bakanlar Kurulu üyelerinin yargılanmaları konusunda iki senaryo var. Bu senaryolar, suçın niteliğine göre değişiyor:

SUÇ İSNADI ADİ SUÇLARLA İLGİLİYSE

Hükümet üyeleri konusunda fezleke TBMM'ye ulaştığında, Adalet ve Anayasa Karma komisyonu fezlekeyi incelemeye alır. Eğer suçun kişisel veya adi suç kapsmına girdiğine karar verirse, konu Anayasa'nın milletvekili dokunulmazlığına ilişkin 83. maddesi kapsamında Genel Kurul'a iner. TBMM Genel Kurulu'nda nitelikli çoğunluk ile o Hükümet üyesinin dokunulmazlığının kaldırılıp kaldırılmaması oylanır. Genel kurulda nitelikli çoğunluk onay verirse, hükümet üyesi ilgili mahkemede yargılanır.

SUÇ İSNADI GÖREV SUÇUYSA

karma Komisyon Hükümet üyesine yönelik fezlekede yer alan iddialar "görev suçudur" derse, bu kez de Anayasa'nın 100. Maddesi çalıştırılır. Bu kapsamda hükümet üyesi hakkında Meclis soruşturmasından, Yüce Divan'da yargılanmasına kadar varabilecek seçenekler sözkonusu olur.

CHP'Lİ KART; RÜŞVET VE YOLSUZLUK BAKANLAR AÇISINDAN GÖREV SUÇUDUR

3 partinin uzlaşmaya vardığı komisyonda yer alan CHP'li Atilla Kart, 17 Aralık operasyonunun ardından Bakanlar hakkında yazılan fezlekelerde yer alan iddiaların "görev suçu kapsamında" yer alacağını söyledi. Kart, "her ne kadar rüşvet adi suç gibi görünse de, mevcut durumda Bakanlara görevleri gereği verilmiştir. Dolayısıyla Bakanlar hakkındakiler görev suçudur" dedi.

ADALET BAKANI'NA SERT ELEŞTİRİ

Kart, bakanlar hakkındaki fezlekeleri TBMM'ye sevk etmek yerine, geri gönderen Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ı da sert şekilde eleştirerek, "Adalet Bakanı, Meclis'in yetkisini gasp etmiştir" dedi.

Adalet Bakanlığı'nın fezlekelere sadece 'usül açısından, doğru yazılıp yazılmadığına bakma yetkisi olduğuna" dikkat çeken Kart, "fezlekelerin içeriğini incelemek Meclis'teki Adalet-Anayasa Karma Komisyonu'nun görevidir" dedi.

Kart şöyle konuştu;
"Adalet Bakanlığı, o fezlekelerde görev suçu mu, kişisel, adi suç mu, inceleyemez. Sadece usüle uygun yazılıp yazılmadığını inceler. O da 1-2 günde biter. Oysa inceleme 30-35 gündür sürüyor. Adalet Bakanlığı içeriğe ilişkin yaptığı bu inceleme ile içeriğe müdahale etmiştir. Fezlekeleri iade ederek de, kanunsuz talimatları yerine getirmiştir. Meclis Başkanı'nın, Meclis'in yetkisine yönelik Adalet Bakanı'nın Meclis'in yetkisini gasp etmesine müdahale etmesi gerekir."

DEĞİŞİKLİK YAPILACAK MADDELER ŞÖYLE;

MADDE 14- (Değişik: 3.10.2001-4709/3 Md.)

Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.
Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mumkün kılacak şekilde yorumlanamaz.
Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir.

4. Yasama dokunulmazlığı

MADDE 83-

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suç üstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış¸ olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş¸ bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik süresince zamanaşımı işlemez.
Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki siyasi parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.

5. Milletvekilliğinin düşmesi (*)

MADDE 84- (Degˆis¸ik: 23/7/1995- 4121/9 md.)

İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi, istifanın geçerli olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanınca tespit edildikten sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca kararlaştırılır.
Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur.
82 nci maddeye göre milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel Kurul gizli oyla karar verir.

Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş¸ birleşiim günü¨ katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluguunun oyuyla karar verilebilir.