Türlerin yok olmasının nedeni ozon deliÄŸi

Dünyanın 4,5 milyar yıllık yaşı boyunca yeryüzünde yaÅŸayan canlıların büyük bölümü, beÅŸ ayrı dönemde ve bu dönemlerin her birinde topluca yok oldu. Canlı türlerinin üçte ikisinin yok olduÄŸu birinci dönemdeki yokoluÅŸun sorumlusunun, ozon tabakasındaki delinme olduÄŸu sanılıyor. Amerikalı bilimadamlarının yaptığı araÅŸtırmalara göre, dünyadan 10 bin ışık yılı uzaklıktaki bir süpernovanın 440 milyon yıl önce patlaması sonucunda dünya atmosferi gama ışını bombardımanına tutuldu ve bu da ozon tabakasını deldi.  O dönemde yaÅŸam, ilkel canlı yaratıklar biçiminde yalnızca suda veilkel bitkiler biçiminde karada vardı. Sudaki yaratıkların özellikle yüzeye yakın yaÅŸayanları neredeyse tümüyle yok oldu. Böylece yeryüzündeki tüm canlı türlerinin üçte ikisi, ozon tabakasının delinmesi sonucu yok oldu.  AP'nin bugünkü haberine göre araÅŸtırmayı yapan ekibin baÅŸkanı Kansas Ãœniversitesi'nden astronom Adrian L. Melott, türlerin topluca yok olduÄŸu "Ordovician" adlı bu dönemin, o çaÄŸdaki buzul devrinin de baÅŸlangıcı olduÄŸuna, bunun nedeninin de aynı süpernova patlaması olabileceÄŸine dikkati çekti.   Melott, dünyanın 4,5 milyar yıl boyunca bir çok kez gama ışını bombardımanına maruz kaldığını belirterek, "Her birkaç yüz milyon yılboyunca gama bombardımanı oluyor. Bu bombardıman bugün de yeniden baÅŸlayabilir, bundan birkaç milyon yıl sonra da" görüşünü savundu. Ancak bilim adamları, günümüzde böyle bir felakete yol açabilecek olan, dünyaya yakın bir süpernova bulunmadığını belirtiyorlar.  Türlerin üçte ikisinin yokolduÄŸu Ordovician dönemini 360 milyon yıl önceki Devonian izledi. Bu dönemde türlerin yüzde 60'ı yok oldu.  250 milyon yıl önceki Permian-Triassic döneminde ise türlerin yüzde 90'ı yok oldu.  220 milyon yıl önceki Triassic döneminde ise türlerin yarısı yok olurken, 65 milyon yıl önceki Cretacious-Tertiary döneminde, dinozorlar dahil, yeryüzündeki türlerin yarısı ortadan kalktı. Bu son yokoluÅŸa, yeryüzüne düşen bir dev göktaşının yol açtığı görüşü ağır basıyor.       SÃœPERNOVA NEDÄ°R? Süpernova, biimadamlarınca şöyle ifade ediliyor: "Yıldızlar yakıtlarını tükettikten sonra, kendi yerçekimlerine karşı koyacak bir kuvvetten yoksun kaldıklarından dolayı kendi içlerine çökmeye baÅŸlıyorlar. Bu çöküş sonucunda, yıldızın cinsi ve kütlesine baÄŸlı olarak, evrende görülebilecek en güçlü patlama olan Süpernova patlamaları oluÅŸuyor."     Â