Türkler bıyığa elveda diyor
Güncelleme Tarihi:
Ayda KAYAR / İSTANBUL
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 30, 2001 01:53
Bıyık, daha düne kadar Türklerin ‘‘alemeti farikası’’ydı. Bıyıksız bir Türk düşünmek, tüysüz kuş düşünmek gibi bir şeydi. Ama PIAR TN-Sofres Şirketi'nin yaptığı bir anket, gerçeğin başka türlü olduğunu, Türklerin yavaş yavaş bıyıklarını kestiğini ortaya koydu.
Türkiye'de 1990'lı yılların başında başlayan bıyıksızlaşma eğilimi, 2000'li yılların başında büyük bir ivme kazandı. İlk kez olarak bıyıksızların sayısı, bıyıklıları geçti.
Eğilimi Ertuğrul Özkök başlattı
Hürriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök, 15 Haziran 1993 tarihinde yazdığı yazıda, Tansu Çiller'in genel başkan seçildiği DYP Kongresi'nde ‘‘bıyıksız insanların sayısında gözle görülür bir artış görüldüğünü’’ belirterek Türkiye'deki eğilime işaret eden ilk isim oldu. Aynı yazıda, Hürriyet'te de her gün biriki kişinin bıyığını kestiğini vurgulayan Özkök, bu yeni simaların yeni zihniyet iklimlerini temsil ettiğini ifade etmişti. Özkök, bununla da kalmamış, ertesi gün, köşesindeki bıyıklı resmi bıyıksız resmiyle değiştirerek, teorisini yaptığı düşünceyi pratiğe de dökmüştü.
Özkök'ün yazısından sonra başta DYP olmak üzere siyasi kademelerde bir bıyık kesme furyası başlamıştı. Ancak hemen hiç kimse bu trendin geniş bir yaygınlık kazanacağını tahmin etmiyordu.
En bıyıksız parti DSP
2001 Yılı Türkiye Profili başlığını taşıyan araştırmanın ortaya koyduğu rakamlar, Türk erkeklerinin her türlü yeniliğe karşı olduğunu söyleyenlerin heveslerini kursaklarında bırakacak gibi görünüyor. 1993'te yüzde 23 olan bıyıksız erkek sayısının 2001 yılında yüzde 54'e ulaşması, bunun en somut göstergesi. Ne var ki, TBMM bu konuda da toplumun gerisinde görünüyor. Çünkü, Genel Kurul Salonu'nda oturan 540 milletvekilinin yalnızca 170'i bıyıksız. Üstelik bu rakama kadın milletvekilleri dahil değil! Yani tam 358 milletvekili bıyıklı. Bıyıklı Başbakan Bülent Ecevit'in partisi DSP ise Meclis'teki en çok bıyıksıza sahip olan parti.
Bıyıksız ülkücü BAHÇELİ
MHP lideri ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, partisinin saflarına ‘‘bıyıksız ülkücü’’ olarak girdi ve bu sıfatı koruyarak da genel başkanlığa kadar yükseldi. Ancak MHP'yi ‘‘bıyık tarlası’’ konumundan kurtarmak için pek fazla çaba sarfetmedi. MHP yönetiminde bıyıklılar ağırlıkta bulunuyor. DYPve ANAP yönetiminde ise bıyızsız politikacalar hakim. Saadet Partisi’nin Genel Başkanı Recai Kutan da bıyıklılardan.
BIYIKTA RET CEPHESİ
OKTAY EKŞİ
50 yıldır bıyıklıyım
Bıyıksızlık trendini Hürriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök başlattığı halde, gazetenin Başyazarı Oktay Ekşi bu trende direnmeyi sürdürüyor. Yaklaşık 50 yıldır taşıdığı bıyıklarından vazgeçmeyi düşünmediğini belirten Ekşi, nasıl ve neden bıyık bıraktığını şöyle anlatıyor:
‘‘Benim yüzümde çok belirgin çizgi yok. Benim yüzüme karakteristik bir çizgi veriyor diye bıyıklarımı kesmiyorum. Ama aslında ilk bıyık bıraktığım zaman böyle bir değerlendirme yapmış değildim. O tarihte, gazeteciliğe genç yaşta başlamış biri olarak, bıyığın beni olduğumdan daha yaşlı göstereceğini, böylece muhabir sıfatı ile görüşmeye gittiğim kişilerin beni daha ciddiye alacaklarını düşünüp, bıyık bırakmaya ihtiyaç duymuştum.’’
MURAT BARDAKÇI
Türk hep bıyıklıydı
Bıyıklarının yanısıra sakallarından da vazgeçmeyen bir başka Hürriyet yazarı ise Murat Bardakçı. Bıyıkla Türkler arasındaki yaşanan derin ilişkiye tarihsel bir boyut getiren Bardakçı, şunları söyledi:
‘‘Türklerde bıyık erkeklik alametiydi ve çeşitli modelleri vardı. Kaytan bıyık, pos bıyık, pis bıyık, yastık bıyık (devletin resmi bıyık şekli, yeniçeriler de bu tür bıyık bırakırdı), pala bıyık, karanfil bıyık, Bektaşi bıyığı, kırpık bıyık, ter bıyık gibi. Son moda, 1950'lerden sonra Douglas bıyık olarak ortaya çıktı. Türklerde bıyık hep vardı. Hatta bıyığı çıkmayan çocuklar büyüklerine özenir ve çeşitli yollarla bıyıklarının çıkmasına çalışırlardı. Bıyık, moda diye bırakılırdı, ancak sakal dinen sünnet olduğu için bırakılırdı. Sakalın çıkması dini merasimle kutlanırdı. Osmanlı'da sakallı olmayıp bıyıklı olan sadece iki padişah var. Biri Yavuz Sultan Selim, diğeri de Sultan Vahidettin.’’
LEVENT KIRCA
Bıyıkla güzelim
Türk tiyatrosunun ünlü ismi Levent Kırca ‘‘Bıyıkla daha güzelim’’ deyip kestirip atıyor. Bıyığın yüzünün bir parçası olduğunu söyleyen Kırca, ‘‘Çağdaş ve ilerici bir insanım. Ama bıyıksız kötü oluyorum’’ dedi.
Her zaman bıyıksızlar
Doğal olarak, bugüne kadar hiçbir zaman bıyıklı görmediğimiz isimler de mevcut. İlk akla gelenler arasında iki cumhurbaşkanı yer alıyor. İlki, 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ikincisi ise KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş.
Muhtemelen bıyıksızlardan oluşacak yeni bir partinin hazırlıklarını sürdüren Prof. Dr. Erdal İnönü de bıyıksızlardan.
Kesmeyi deneyecek
Orhan Gencebay, ‘‘Bu bir modadır. Bıyık kesilir de, bırakılır da‘‘ diyor. Askerden sonra bıyık bıraktığını ve bir daha da kesmediğini söyleyen sanatçı, ‘‘Bıyığım kişiliğimle bütünleşti. Ama kesmeyi düşünüyorum, en azından denemek istiyorum’’ dedi.
Eğilimi Ertuğrul Özkök başlattı
Hürriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök, 15 Haziran 1993 tarihinde yazdığı yazıda, Tansu Çiller'in genel başkan seçildiği DYP Kongresi'nde ‘‘bıyıksız insanların sayısında gözle görülür bir artış görüldüğünü’’ belirterek Türkiye'deki eğilime işaret eden ilk isim oldu. Aynı yazıda, Hürriyet'te de her gün biriki kişinin bıyığını kestiğini vurgulayan Özkök, bu yeni simaların yeni zihniyet iklimlerini temsil ettiğini ifade etmişti. Özkök, bununla da kalmamış, ertesi gün, köşesindeki bıyıklı resmi bıyıksız resmiyle değiştirerek, teorisini yaptığı düşünceyi pratiğe de dökmüştü.
Özkök'ün yazısından sonra başta DYP olmak üzere siyasi kademelerde bir bıyık kesme furyası başlamıştı. Ancak hemen hiç kimse bu trendin geniş bir yaygınlık kazanacağını tahmin etmiyordu.
En bıyıksız parti DSP
2001 Yılı Türkiye Profili başlığını taşıyan araştırmanın ortaya koyduğu rakamlar, Türk erkeklerinin her türlü yeniliğe karşı olduğunu söyleyenlerin heveslerini kursaklarında bırakacak gibi görünüyor. 1993'te yüzde 23 olan bıyıksız erkek sayısının 2001 yılında yüzde 54'e ulaşması, bunun en somut göstergesi. Ne var ki, TBMM bu konuda da toplumun gerisinde görünüyor. Çünkü, Genel Kurul Salonu'nda oturan 540 milletvekilinin yalnızca 170'i bıyıksız. Üstelik bu rakama kadın milletvekilleri dahil değil! Yani tam 358 milletvekili bıyıklı. Bıyıklı Başbakan Bülent Ecevit'in partisi DSP ise Meclis'teki en çok bıyıksıza sahip olan parti.
Bıyıksız ülkücü BAHÇELİ
MHP lideri ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, partisinin saflarına ‘‘bıyıksız ülkücü’’ olarak girdi ve bu sıfatı koruyarak da genel başkanlığa kadar yükseldi. Ancak MHP'yi ‘‘bıyık tarlası’’ konumundan kurtarmak için pek fazla çaba sarfetmedi. MHP yönetiminde bıyıklılar ağırlıkta bulunuyor. DYPve ANAP yönetiminde ise bıyızsız politikacalar hakim. Saadet Partisi’nin Genel Başkanı Recai Kutan da bıyıklılardan.
BIYIKTA RET CEPHESİ
OKTAY EKŞİ
50 yıldır bıyıklıyım
Bıyıksızlık trendini Hürriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök başlattığı halde, gazetenin Başyazarı Oktay Ekşi bu trende direnmeyi sürdürüyor. Yaklaşık 50 yıldır taşıdığı bıyıklarından vazgeçmeyi düşünmediğini belirten Ekşi, nasıl ve neden bıyık bıraktığını şöyle anlatıyor:
‘‘Benim yüzümde çok belirgin çizgi yok. Benim yüzüme karakteristik bir çizgi veriyor diye bıyıklarımı kesmiyorum. Ama aslında ilk bıyık bıraktığım zaman böyle bir değerlendirme yapmış değildim. O tarihte, gazeteciliğe genç yaşta başlamış biri olarak, bıyığın beni olduğumdan daha yaşlı göstereceğini, böylece muhabir sıfatı ile görüşmeye gittiğim kişilerin beni daha ciddiye alacaklarını düşünüp, bıyık bırakmaya ihtiyaç duymuştum.’’
MURAT BARDAKÇI
Türk hep bıyıklıydı
Bıyıklarının yanısıra sakallarından da vazgeçmeyen bir başka Hürriyet yazarı ise Murat Bardakçı. Bıyıkla Türkler arasındaki yaşanan derin ilişkiye tarihsel bir boyut getiren Bardakçı, şunları söyledi:
‘‘Türklerde bıyık erkeklik alametiydi ve çeşitli modelleri vardı. Kaytan bıyık, pos bıyık, pis bıyık, yastık bıyık (devletin resmi bıyık şekli, yeniçeriler de bu tür bıyık bırakırdı), pala bıyık, karanfil bıyık, Bektaşi bıyığı, kırpık bıyık, ter bıyık gibi. Son moda, 1950'lerden sonra Douglas bıyık olarak ortaya çıktı. Türklerde bıyık hep vardı. Hatta bıyığı çıkmayan çocuklar büyüklerine özenir ve çeşitli yollarla bıyıklarının çıkmasına çalışırlardı. Bıyık, moda diye bırakılırdı, ancak sakal dinen sünnet olduğu için bırakılırdı. Sakalın çıkması dini merasimle kutlanırdı. Osmanlı'da sakallı olmayıp bıyıklı olan sadece iki padişah var. Biri Yavuz Sultan Selim, diğeri de Sultan Vahidettin.’’
LEVENT KIRCA
Bıyıkla güzelim
Türk tiyatrosunun ünlü ismi Levent Kırca ‘‘Bıyıkla daha güzelim’’ deyip kestirip atıyor. Bıyığın yüzünün bir parçası olduğunu söyleyen Kırca, ‘‘Çağdaş ve ilerici bir insanım. Ama bıyıksız kötü oluyorum’’ dedi.
Her zaman bıyıksızlar
Doğal olarak, bugüne kadar hiçbir zaman bıyıklı görmediğimiz isimler de mevcut. İlk akla gelenler arasında iki cumhurbaşkanı yer alıyor. İlki, 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ikincisi ise KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş.
Muhtemelen bıyıksızlardan oluşacak yeni bir partinin hazırlıklarını sürdüren Prof. Dr. Erdal İnönü de bıyıksızlardan.
Kesmeyi deneyecek
Orhan Gencebay, ‘‘Bu bir modadır. Bıyık kesilir de, bırakılır da‘‘ diyor. Askerden sonra bıyık bıraktığını ve bir daha da kesmediğini söyleyen sanatçı, ‘‘Bıyığım kişiliğimle bütünleşti. Ama kesmeyi düşünüyorum, en azından denemek istiyorum’’ dedi.