Türkiye'ye destek pahalıya patladı

Yunanistan'ın ilk kadın parti lideri Maria Damanaki: "10 yıl önce Türkiye'nin AB üyeliÄŸini desteklediÄŸim için parti liderliÄŸini kaybettim."Maria Damanaki, Yunan solunun yaramaz kızı. Cuntaya karşı verilen savaÅŸta, komünistlerin genç liderlerindendi. Ä°ÅŸkence gördü, cezaevinde yattı. Yunan Parlamentosu'na giren en genç milletvekili ve ilk kadın parti lideri oldu. Damanaki'nin çıkışı, Türkiye'nin AB üyeliÄŸini desteklemesiyle durdu. Bu destek parti liderliÄŸini bırakmasına neden oldu.Yunan siyasetinde kadının iÅŸi zorYunan parlamentosunda da kadın milletvekili sayısı az. Kadın neden siyasette zorlanıyor ? Çünkü kadın sadece siyasetle uÄŸraÅŸmıyor. Yunan toplumunda da kadına özel bir yer biçilmiÅŸ durumda. Kadın aileden sorumlu olarak görülüyor. Bu yüzden kariyerle aile arasında denge kurması gerekiyor.Siz 30 yıldır siyasettesiniz. Nasıl denge kurup lider oldunuz ?O dengeyi tam kurduÄŸuma emin deÄŸilim (gülerek). Çoçuklarım büyüdüğü zaman onlarla bu sorunu tartışacağım. Ama ÅŸu an farklı bakıyorlar. Ä°ki kızım ve bir oÄŸluma nasılsınız demek için bile bir öğleden sonraya ihtiyacım var.Düşüncelerinizi kabul ettirmekte erkek siyasetçilere göre daha mı zorlandınız? Kesinlikle. Devrimci sayılan sol partide bile zor. Erkek, geride kalan ya da eÅŸit olan kadını kabul ediyor da kadın kendinden üstün olunca kabul edemiyor. Bir erkek milletvekilinin yeterli olması kafi ama kadın milletvekilinin çok daha iyi olması ve kendisini ispatlaması gerekiyor.YUNANÄ°STAN’I DEĞİŞTÄ°RDÄ°KSiyasete ilk girdiÄŸiniz zaman tablo farklı mıydı ?Özgürlüğümüz için ortak ve büyük mücadele verdik. Hayatımın çok zor ama çok da güzel bir dönemiydi. Yunanistan'ı ve hatta dünyayı deÄŸiÅŸtirebileceÄŸimizi düşünüyorduk ve deÄŸiÅŸtirdik de. Yalnız olmadığınız duygusu çok deÄŸerli bir duygudur.Sol Yunanistan'da neden hep güçlü oldu?Çünkü Yunan halkın büyük çoÄŸunluÄŸu fakirdi. Diktatörlük döneminde, direniÅŸi gösteren sol olduÄŸu için mücadele etmek isteyenler solda birleÅŸtiler.iÅŸkence de gördümYa hapis ve iÅŸkence ?Hapse de girdim. Ä°ÅŸkence de gördüm. Åžu anda bile o zor günlerimle ilgili konuÅŸmaya baÅŸlayınca kendimi rahatsız hissediyorum. Diktatörlük devrildiÄŸi zaman neler hissettiniz ?O gece Girit'teydim. 17 Kasım 1973'teki olaylardan sonra ben ve birçok arkadaşım saklanmak zorunda kaldık. O sırada Girit'te gizleniyordum. Ä°nanamadım. Sonra ilk uçaÄŸa atlayıp Atina'ya döndüm. AB’YE KARÅžIYDIK25 yaşında parlamentoya girmek nasıl bir duyguydu ?Yunanistan'ı hemen deÄŸiÅŸtirebileceÄŸimizi hayal ettik. Tabii dünyayı da deÄŸiÅŸtirmeyi hayal ediyordum. Ama bunun hiç de kolay olmadığını gördüm (gülerek). Genç bir kadın bir yere ulaşınca söyleyecek bir ÅŸeyleri olduÄŸunu da ispatlaması gerekiyor. Çok çalıştım.Sizin hayal ettiÄŸiniz bazı deÄŸiÅŸiklikleri sağın lideri Konstantin Karamanlis'i yapmasını kabul etmek kolay oldu mu ?O zaman Karamanlis'i pek takdir etmiyordum doÄŸrusu. Daha fazlasını istiyordum ve yapılan deÄŸiÅŸiklikleri tam olarak anlayamıyordum. Halbuki Komünist Parti yasallaÅŸmış, Yunanistan AB'ye girmiÅŸti.AB üyeliÄŸine karşıydınız Evet, Yunan kimliÄŸimizi kaybedeceÄŸimizi düşünmüştüm (gülerek). Aslında sadece ben deÄŸil, büyük bir çoÄŸunluk AB üyeliÄŸine karşıydı.Türkler AB'ye girmeli dedim, koltuktan oldumTürkiye'nin AB üyeliÄŸini ilk destekleyen siz oldunuz ? 10 yıl önce zor olmadı mı?Oldu. Bunun faturasını da parti liderliÄŸini kaybederek ödedim. Bana karşı çıkmalarının baÅŸlıca nedenlerinden biri buydu. Ama ben hálá aynı inancı savunuyorum. Barış içinde birlikte yaÅŸayabiliriz. EÄŸer iÅŸbirliÄŸi yaparsak iki ülkenin geleceÄŸi de parlak olur. Tabii ki bazı sorunlarımız var ama hükümetin Türkiye'yle adım adım yaklaÅŸma politikasını destekliyorum. 10 yıl öncesine göre, Yunanistan'da atmosfer çok deÄŸiÅŸti.Yunan Komünist Partisi sanki bu dünyada yaÅŸamıyor gibi. Peki nasıl hálá yüzde 5-6 oy alabiliyorlar ?Tarihi nedenleri var. İç savaÅŸ yaÅŸandı. Birçok aile hálá duygusal ve tarihi nedenlerle oy veriyor. Ayrıca Yunanlıların çoÄŸu hálá AB'ye sempatiyle bakmıyor. Fakirler de Komünist Parti'ye oy veriyor.AB üyeliÄŸi halkın yaÅŸam düzeyini yükseltmedi mi? Bu bir çeliÅŸki deÄŸil mi ?Evet katılıyorum. Yunanistan AB'ye girmeseydi, bugünkü durumda olmazdı. Ama bu insanlar fakirliklerini ve çektikleri acıları AB'ye baÄŸlıyorlar. Yunanistan'daki deÄŸiÅŸimi göremiyorlar. Son seçimlerde Komünist Partisi'nde aşırı dindar ve milliyetçilerin ittifak kurması benim için büyük bir sürpriz oldu.Ya Amerika aleyhtarlığı nereden kaynaklanıyor?Askeri cunta sırasında direnişçilere çevrilen silahlar Amerikan silahlarıydı. Yunanlıların bunu unutması kolay deÄŸil..Sol, dünyayı deÄŸiÅŸtirmek istiyor ama kendisi deÄŸiÅŸmiyorYunan solu yeniden canlanacak mı ? ÖrneÄŸin Blair'in yaptığı deÄŸiÅŸimi destekliyor musunuz ?Evet bence gelecek yine solun elinde olacak. Ama solun problemi ÅŸu: Sol bütün dünyayı deÄŸiÅŸtirmek istiyor ama kendisini deÄŸiÅŸtiremiyor. DeÄŸiÅŸtirmek istemiyor.Sol nasıl deÄŸiÅŸmeli ?Biz de serbest ekonomiye inanıyoruz ama biz daha fazla sosyal adalet istiyoruz. Sola bu açıdan bakarsak bence yeniden canlanabilir. Ama sosyal demokratlar, sosyalist ve sol partiler hepsi bir çatı altında birleÅŸmeli. Gerçek demokrasiyi sol partiler uygulayabilir. Serbest piyasa ekonomisine gerektiÄŸi zaman müdahale ederek sosyal adaleti saÄŸlayabiliriz. Hálá bazı hayallerim var. Yunan halkı deÄŸiÅŸti ama hálá fakir insanlar var. Bundan sonraki hedefim de Pasok'la Sinaspismos ve oy vermeyen yüzde 4'lük sol oyları birleÅŸtirmek. Tek bir partiden deÄŸil solun güçlenmesinden söz ediyorum. Oyunu ancak böyle kazanabiliriz.Komünizm büyük hayal kırıklığıydıNasıl deÄŸiÅŸtiniz ? Türk solcuları evrim geçirdik diyorlar. Siz? Dürüst olmalıyım. DeÄŸiÅŸtim. Çok deÄŸiÅŸtim. 1980'lerden itibaren Komünizmin düşündüğüm gibi olmadığını anlayınca deÄŸiÅŸmeye baÅŸladım. Bu benim için büyük bir sorun oldu. Sovyetler BirliÄŸi, Macaristan, DoÄŸu Almanya ve Bulgaristan'ı gördüm. Büyük bir hayal kırıklığı yaÅŸadım. O ülkelerdeki gerçeklerle bizim hayal ettiklerimizin arasında büyük fark olduÄŸunu anladım. Komünist olduÄŸum dönemde yaÅŸadığım büyük zorlukları hatırladığım zaman kendimi çok kötü hissediyorum. Çünkü hayallerimiz, rüyalarımız yanlıştı. Åžu anda bunu anlıyorum. Ama tutkumuz gerçekti. Bu yıllar beni daha iyi bir insan yaptı. DeÄŸiÅŸtim. 1980'lerde bu geçmiÅŸimle artık bağım olmasını istemediÄŸime karar verdim. GeçmiÅŸte birçok kara leke var.Yani hata yaptım diyorsunuz ?Evet, dürüstçe itiraf ediyorum ki yanlış yaptım. Sadece ‘Evrim geçirdim’ diyerek bu hataların affedilebileceÄŸini düşünmüyorum. Bazı hatalar vardı. Bu hatalarımı durdurdum ve deÄŸiÅŸtim. Bu nedenle Komünist Parti'den ayrıldım. Bu nedenle ÅŸu anda sol bir partideyim ama komünist deÄŸilim. Benim gibi birçok arkadaşımla birlikte Berlin Duvarı yıkıldıktan sonra çok acı veren bir tecrübe yaÅŸadık. Ä°nançlarımızın birçoÄŸunun boÅŸ olduÄŸunu anlamamız çok acı verdi.Komünist partiden ayrıldıktan sonra sol ittifak partisinin liderlik koltuÄŸuna oturdunuz ? Ä°lk kadın lider olmak nasıl bir duyguydu?Biraz korktum doÄŸrusu. Partideki sorunları biliyordum. LiderliÄŸi bir kadına verdiler çünkü o zaman kimse istemiyordu (gülerek). Ben bunu bir fırsat olarak gördüm. Ama ilk andan itibaren parti liderliÄŸinde uzun bir geleceÄŸim olmayacağını da biliyordum.Â