Türkiye'den İran'a Azerbaycan notası
Güncelleme Tarihi:
Uğur ERGAN
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 13, 2001 01:28
Azerbaycan'ın 9 milyar dolarlık ikinci büyük petrol ve doğal gaz yatağının kendisine ait olduğunu iddia eden İran'a Ankara nota verdi. İran savaş uçakları ve savaş gemileri, Azeri araştırma gemisini taciz etmişti.
İran, Azerbaycan'ın 9 milyar dolarlık rezerve sahip ikinci petrol ve doğal gaz yatağı ‘Araz-Alov-Sharg’ bölgesinin kendisine ait olduğunu iddia edip, savaş uçaklarını bölgede inceleme yapan Azeri gemilerinin üzerine gönderince; Ankara, çok sert bir tavır gösterdi.
BM ŞARTI HATIRLATILDI
Türkiye, Hazar Denizi'nde yer alan zengin petrol bölgesinden kaynaklanan gerginlikte ‘‘dost ve kardeş ülke’’ Azerbaycan'ın yanında yer aldığını son derece net ifadelerle ortaya koyan görüşünü, Ankara'daki İran Büyükelçisi Hüseyin Lavasani'ye bir notayla iletti. Tahran yönetimine iletilen notada, uluslararası hukukun ve Birleşmiş Milletler'in temel prensibi olan ‘‘Kuvvet kullanmama ve kuvvet kullanma tehditine başvurmama’’ hatırlatıldı.
Notada, İran ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin ulasalararası hukuk ve BM Şartı'nın temel prensibi olan ‘‘Kuvvet kullanmama ve kuvvet kullanma tehdidine başvurmama’’ çerçevesinde sürdürülmesi istendi. Ankara, Hazar Denizi'nin statüsünün tüm kıyıdaş ülkelerin katılımıyla bir hukuki zemine oturtulmasından yana olduğunu da bildirdi.
ABD ve İSRAİL DE İZLEMEDE
Bu arada Hazar Denizi'ndeki zengin petrol yatakları nedeniyle başgösteren gelişmeyi, Türkiye'nin yanı sıra ABD ve İsrail'in de dikkatle izlemeye aldığı öğrenildi.
İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un geçen hafta Ankara'ya yaptığı ziyarette, Başbakan Bülent Ecevit'le yaptığı basın toplantısında Türkiye ile birlikte eski Sovyet cumhuriyetlerinden birisiyle yakın işbirliğini düşündüklerini açıklamasıyla, Azerbaycan'ı kastettiği ortaya çıktı.
İRAN NÜKLEER GÜÇ OLABİLİR
İran'ın elindeki Şahab-3 füzelerine dikkat çeken ve bu ülkenin 2005 yılına kadar bir nükleer güç olabileceğini belirten İsrail'in, İran'ın Azerbaycan'a saldırması halinde, Türkiye ile işbirliğine giderek Bakü'ye yardıma hazır olduğu bildirildi.
Öte yandan, İran’ın Azerbaycan ulusal egemenliğini tehdit eden davranışlarını artırması halinde, ABD'nin müdahaleden kaçınmayacağı belirtildi. Bu çerçevede Türkiye, ABD ve İsrail'in Hazar Denizi'ndeki gerginliğine ilişkin görüş-alış verişinde bulundukları ileri sürüldü.
Saddam’ın Kuveyt’e yaptığını Bakü’ye yaptırtmayız
Ankara'nın İran'a verdiği nota, diplomatik kulislerde, ‘‘İran, Azerbaycan'a saldırdığı takdirde, doğrudan karşısında Türkiye'yi bulur. Türkiye, Irak lideri Saddam Hüseyin'in Kuveyt'te yaptığını, İran'a yaptırtmaz’’ diye yorumlandı. Tahran'a verilen notada, Hazar Denizi'nden kaynaklanan gerginliğin ‘‘Tek taraflı değerlendirmeden’’ kaynaklandığı özellikle vurgulandı ve Hazar'ın statüsünün henüz belirlenmemiş olmasına dikkat çekildi. Ankara'nın bu kapsamda Azerbaycan ve İran arasında son zamanlarda yaşanmakta olan sıkıntıları dikkatle ve yakından izlediği belirtildi.
İran, Azeri araştırma gemisini taciz etmişti
Bakü-Ceyhan Projesi'ni de tehlikeye sokma ihtimali bulunan Azerbaycan ile İran arasındaki gerginlik, Hazar Denizi'nde 9 milyar dolar değerinde petrol ve doğal gaz yatağına sahip olan ‘‘Araz-Alov-Sharg’’ bölgesinden kaynaklanıyor.
İran, Azerbaycan'ın ikinci büyük petrol yatağı olan ve Bakü'nün 90 mil güneydoğusunda Neftçala Burnu yakınlarındaki bu bölgenin kendisine ait olduğunu iddia ediyor. İran, kısa bir süre önce bölgede çalışan iki Azeri araştırma gemisinin üzerine savaş uçağı gönderdi. Azeri gemileri bölgeye daha sonradan gelen bir İran savaş gemisi tarafından uzaklaştırıldı. İran Devlet Radyosu, bu olayı çarpıtarak, ‘‘İran karasularını ihlal eden bir Azerbaycan savaş gemisi, İran savaş uçağı tarafından karasularımızdan kovuldu’’ diye duyurdu. Olay sonrası İran'ın Bakü Büyükelçiliği önünde dev bir gösteri yapıldı.
Bu arada iki ülke arasındaki gerginliği görüşmek üzere Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev'in birkaç hafta sonrası için Tahran'a gitmeyi planlandığı ileri sürüldü.
Azerbeycan: Türkiye yanımızda
Azerbaycan tarafı da, İran'la yaşanan gerginlikte Türkiye'nin Bakü'nün yanında yer aldığını doğruladı. Ankara'daki Azerbaycan Büyükelçiliği'nden bir yetkili, ‘‘Dost ve kardeş ülke Türkiye ile ilişkilerimiz her zamankinden daha iyi durumda. Bakü-Ceyhan'ın yanısıra birçok alanda stratejik ortaklığımız olan Türkiye'nin, İran'ın saldırgan tutumuna karşı Azerbaycan'ın yanında tavır almasından daha doğal bir şey olamaz’’ dedi.
BM ŞARTI HATIRLATILDI
Türkiye, Hazar Denizi'nde yer alan zengin petrol bölgesinden kaynaklanan gerginlikte ‘‘dost ve kardeş ülke’’ Azerbaycan'ın yanında yer aldığını son derece net ifadelerle ortaya koyan görüşünü, Ankara'daki İran Büyükelçisi Hüseyin Lavasani'ye bir notayla iletti. Tahran yönetimine iletilen notada, uluslararası hukukun ve Birleşmiş Milletler'in temel prensibi olan ‘‘Kuvvet kullanmama ve kuvvet kullanma tehditine başvurmama’’ hatırlatıldı.
Notada, İran ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin ulasalararası hukuk ve BM Şartı'nın temel prensibi olan ‘‘Kuvvet kullanmama ve kuvvet kullanma tehdidine başvurmama’’ çerçevesinde sürdürülmesi istendi. Ankara, Hazar Denizi'nin statüsünün tüm kıyıdaş ülkelerin katılımıyla bir hukuki zemine oturtulmasından yana olduğunu da bildirdi.
ABD ve İSRAİL DE İZLEMEDE
Bu arada Hazar Denizi'ndeki zengin petrol yatakları nedeniyle başgösteren gelişmeyi, Türkiye'nin yanı sıra ABD ve İsrail'in de dikkatle izlemeye aldığı öğrenildi.
İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un geçen hafta Ankara'ya yaptığı ziyarette, Başbakan Bülent Ecevit'le yaptığı basın toplantısında Türkiye ile birlikte eski Sovyet cumhuriyetlerinden birisiyle yakın işbirliğini düşündüklerini açıklamasıyla, Azerbaycan'ı kastettiği ortaya çıktı.
İRAN NÜKLEER GÜÇ OLABİLİR
İran'ın elindeki Şahab-3 füzelerine dikkat çeken ve bu ülkenin 2005 yılına kadar bir nükleer güç olabileceğini belirten İsrail'in, İran'ın Azerbaycan'a saldırması halinde, Türkiye ile işbirliğine giderek Bakü'ye yardıma hazır olduğu bildirildi.
Öte yandan, İran’ın Azerbaycan ulusal egemenliğini tehdit eden davranışlarını artırması halinde, ABD'nin müdahaleden kaçınmayacağı belirtildi. Bu çerçevede Türkiye, ABD ve İsrail'in Hazar Denizi'ndeki gerginliğine ilişkin görüş-alış verişinde bulundukları ileri sürüldü.
Saddam’ın Kuveyt’e yaptığını Bakü’ye yaptırtmayız
Ankara'nın İran'a verdiği nota, diplomatik kulislerde, ‘‘İran, Azerbaycan'a saldırdığı takdirde, doğrudan karşısında Türkiye'yi bulur. Türkiye, Irak lideri Saddam Hüseyin'in Kuveyt'te yaptığını, İran'a yaptırtmaz’’ diye yorumlandı. Tahran'a verilen notada, Hazar Denizi'nden kaynaklanan gerginliğin ‘‘Tek taraflı değerlendirmeden’’ kaynaklandığı özellikle vurgulandı ve Hazar'ın statüsünün henüz belirlenmemiş olmasına dikkat çekildi. Ankara'nın bu kapsamda Azerbaycan ve İran arasında son zamanlarda yaşanmakta olan sıkıntıları dikkatle ve yakından izlediği belirtildi.
İran, Azeri araştırma gemisini taciz etmişti
Bakü-Ceyhan Projesi'ni de tehlikeye sokma ihtimali bulunan Azerbaycan ile İran arasındaki gerginlik, Hazar Denizi'nde 9 milyar dolar değerinde petrol ve doğal gaz yatağına sahip olan ‘‘Araz-Alov-Sharg’’ bölgesinden kaynaklanıyor.
İran, Azerbaycan'ın ikinci büyük petrol yatağı olan ve Bakü'nün 90 mil güneydoğusunda Neftçala Burnu yakınlarındaki bu bölgenin kendisine ait olduğunu iddia ediyor. İran, kısa bir süre önce bölgede çalışan iki Azeri araştırma gemisinin üzerine savaş uçağı gönderdi. Azeri gemileri bölgeye daha sonradan gelen bir İran savaş gemisi tarafından uzaklaştırıldı. İran Devlet Radyosu, bu olayı çarpıtarak, ‘‘İran karasularını ihlal eden bir Azerbaycan savaş gemisi, İran savaş uçağı tarafından karasularımızdan kovuldu’’ diye duyurdu. Olay sonrası İran'ın Bakü Büyükelçiliği önünde dev bir gösteri yapıldı.
Bu arada iki ülke arasındaki gerginliği görüşmek üzere Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev'in birkaç hafta sonrası için Tahran'a gitmeyi planlandığı ileri sürüldü.
Azerbeycan: Türkiye yanımızda
Azerbaycan tarafı da, İran'la yaşanan gerginlikte Türkiye'nin Bakü'nün yanında yer aldığını doğruladı. Ankara'daki Azerbaycan Büyükelçiliği'nden bir yetkili, ‘‘Dost ve kardeş ülke Türkiye ile ilişkilerimiz her zamankinden daha iyi durumda. Bakü-Ceyhan'ın yanısıra birçok alanda stratejik ortaklığımız olan Türkiye'nin, İran'ın saldırgan tutumuna karşı Azerbaycan'ın yanında tavır almasından daha doğal bir şey olamaz’’ dedi.