Türkiye’den British Museum’a hırsızlık sorusu: Bizden kaçırdığınız eserler de çalındı mı

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Londra’daki British Museum’un 16 Ağustos'ta, müze depolarındaki 2 bin kadar tarihi eserin 30 yıllık süreçte çalındığını, kaybolduğunu veya zarar gördüğünü ve eserlerden sorumlu 1 kişinin işten çıkarıldığını bildirmesi üzerine harekete geçti. Bakanlık müzede bulunan Anadolu kökenli eserlerin durumu hakkında bilgi almak amacıyla Londra’ya Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla resmi bir mektup göndererek eserlerin iadesini istedi.

‘BÜYÜK BİR ŞOK OLDU’

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, British Museum’da yaşanan hırsızlık olayının kabul edilemeyeceğini belirterek şunları söyledi: "British Museum'da yaşanan bu hırsızlık olayı hepimiz için büyük bir şok oldu. British Museum'un da içerisinde olduğu birçok Avrupa müzesi, eserleri ne kadar iyi korudukları ile alakalı oldukça büyük iddia sahibi kurumlar. Yıllar boyunca, Türkiye’nin de içerisinde olduğu eser iadesi talep eden köken ülkelere, 'Biz çok iyi koruyoruz. Tüm dünya için koruyoruz' diye cevap verdiler. Böyle bir iddia sahibi müzede böyle bir hırsızlık olayının yaşanmasını beklemiyorsunuz.

‘ESERLERİMİZİ İADE EDİN’

Anadolu kökenli eserlerin de British Museum'da bulunuyor olmasından dolayı endişe hissettik ve müzeyle irtibata geçerek eserlerimizin akıbetini sorduk. Eserleri kendilerinin ifade ettiği kadar iyi koruyamadıklarını ve bunun bir gerekçe olmayacağını belirterek, eserlerin asıl evleri olan Türkiye'ye iadesini talep ettik. British Museum'dan henüz bir yanıt almadık. Görece yeni bir girişim diyebiliriz. Ancak talebimizde kararlıyız. Müzeden eserlerimizin akıbetine yönelik bir açıklama gelmedi. Fakat anladığımız kadarıyla çalınan eserler farklı bir koleksiyona ait. Tabii bu bir öngörü. Bu sorunun cevabını en net şekilde alabilmek için Dışişleri Bakanlığı’mız kanalıyla ilettiğimiz mektupta bu sorulara da cevap bulmak istediğimizi belirttik."

‘ÇOK ÖNEMLİ ESERLER VAR’

Başkan Boz, Anadolu’dan koparılarak farklı ülkelere kaçırılan tüm eserlerin Türkiye’nin kültür hazinesi açısından oldukça mühim olduğunu, British Museum’da da Anadolu kökenli çok önemli eserler bulunduğunu söyledi: “Tabii ki tüm Türkiye’ye mal olmuş; Knidos Aslanı, Nereidler Anıtı, Adıyaman Samsat Steli ve adı kültür varlığı kaçakçılığı ile sıklıkla anılan Robert Hecht tarafından British Museum’a satılan 3 gümüş kap gibi pek çok eserimizle ilgili görüşmek istiyoruz. Uzun yıllardır pek çok sefer eser iade taleplerimizle ilgili British Museum’la görüştük. Ancak bir çözüme ulaşmak mümkün olmadı. British Museum’un eser iadesi konusunda daha işbirlikçi yaklaşmasını bekliyoruz.”

1966 YILINDA KAÇIRILMIŞTI
‘BİR KADININ PORTRESİ’ EVE DÖNÜYOR

ABD, yaklaşık 60 yıldır Worcester Sanat Müzesi’nde sergilenen ve çalıntı olduğu ortaya çıkan bronz bir büstü, Türkiye’ye iade edecek. Worcester Sanat Müzesi tarafından 1966 yılında satın alınan ‘Bir Kadının Portresi’ adlı büst, Türkiye’ye gönderilmesi için New York Bölge Savcılığı’na teslim edildi. 16. Roma İmparatoru Marcus Aurelius ya da 21. Roma İmparatoru Septimus Severus’un kızına ait olduğu düşünülen büste 5 milyon dolar değer biçiliyor. Müze tarafından yapılan açıklamada, “Bize sağlanan yeni bilgiler için çok müteşekkiriz. Müzeler için geçerli olan etik standartlar 1960’lardan bu yana çok değişti ve müze, koleksiyonunu modern etik standartlara uygun olarak yönetmeye kararlıdır” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, eserin Ekim 1966’da satın alındığı, satıcının eseri Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulduğunu söylediği aktarıldı. Ağustos ayında da Ohio’daki Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilenen Marcus Aurelius’a ait olduğu düşünülen bir heykele aynı sebepten el konulmuştu.