Türkiye'deki uzay macerasının tarihi

Türkiye, uzay çalışmalarına sıfırdan başladı ve idealist çabalar sonucu bugün 3 uyduya sahip bir ülke haline geldi. TÜBİTAK'ın yayımladığı Bilim ve Teknik Dergisi'nin kasım 2000 sayısında Türkiye'nin havacılık ve uzay çalışmaları kronolojik bir sırayla yayımlandı.

1925: Kayseri'de ‘‘Tayyare ve Motor Türk AŞ’’ (TOMTAŞ) adıyla havacılık sanayi ile ilgili bir şirket kuruldu, ancak şirket 1928'de kapatıldı ve bir devlet kuruluşu olarak ‘‘Kayseri Uçak Fabrikası’’ adı altında faaliyetlerine başladı.

PLANÖR FABRİKASI

1925: Ankara'da THK planör fabrikası kurdu.

1926: Eskişehir'de uçak bakımı için bir tesis kuruldu.

1933: İstanbul Üniversitesi'nde Astronomi Enstitüsü kuruldu. Enstitü halen Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü olarak faaliyetlerini sürdürmekte.

1939: Kayseri Uçak Fabrikası, Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi haline dönüştürüldü. Bu tesislerde İkinci Dünya Savaşı öncesi 112 adet uçak imal edildi.

THK UÇAK FABRİKASI

1942: Ankara Etimesgut'ta THK tarafından bir uçak fabrikası kuruldu. 1956'ya kadar uçak üretimi devam eden fabrikada, 1962'de uçakla ilgili faaliyetler durdu ve fabrika 1989'da MKEK tekstil fabrikasına dönüştürüldü.

1950: Ankara Hava Tüneli (AHT) açıldı. Günümüzde TÜBİTAK-SAGE tarafından işletilmekte.

1973: Türk Uçak Sanayi Anonim Şirketi (TUSAŞ) kuruldu ve 1976'da faaliyete geçti.

ASELSAN KURULDU

1975: Ankara'da ‘‘Avionik’’ alanında faaliyet göstermek üzere Askeri Elektronik Sanayii (ASELSAN) kuruldu.

1982: Ankara'da ODTÜ Havacılık Mühendisliği Bölümü ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi'nde Sivil Havacılık Yüksekokulu açıldı.

1983: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) kuruldu.

1984: Ankara'da Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI) ve Eskişehir'de uçaklara jet motoru üretmek için Türk Motor Sanayi TEI tesisleri kuruldu.

1988: Ankara'da ulusal roket ve füze programlarında öncü rol almak görevi ile ROKETSAN (Roket Sanayi ve Ticaret AŞ) kuruldu.

1990: DPT'nin önerisi ile TÜBİTAK bünyesinde, Ankara'da Uzay Bilim ve Teknolojileri Komitesi (UBİTEK) kuruldu.

1993: Başbakanlık genelgesi ile ‘‘Türksat-Offset’’ Antlaşması kapsamında Türkiye'de bir ‘‘uzay ajansı’’ kurulması konusu gündeme alındı.

1993: Eskişehir Anadolu Üniversitesi Uydu ve Uzay Bilimleri Araştırma Enstitüsü faaliyete geçti.

1993: Türkiye ilk defa Uluslararası bir uzay bilim, astrofizik (Specktrum X-Gamma) projesinde taraf olarak yer aldı.

İLK UYDU FIRLATILDI

1994: TÜRKSAT 1B Haberleşme uydusu Fransız Aerospatiale firması tarafından yörüngesine yerleştirildi.

1996: TÜRKSAT IC haberleşme uydusu Fransız Aerospatiale firması tarafından yörüngesine yerleştirildi.

1996: TÜBİTAK-MAM'da Ukrayna Hükümeti işbirliği ve yardımıyla bir radyo teleskop kuruldu.

1996: Astronomi ve uzay bilimlerinde uluslararası çalışmalarda kullanılmak üzere Türkiye'nin ilk ulusal gözlemevi TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) Antalya'da kuruldu.

1997: TÜBİTAK tarafından Türkiye ile Avrupa Uzay Ajansı (ESA) arasında uzay alanında muhtemel bir işbirliği antlaşması yapmak amacıyla ilk resmi temaslar başlatıldı.

1998: İTÜ Uydu Yer İstasyonu ihalesi yapıldı, 2000 yılı içinde faaliyete geçmesi planlandı.

1999: TÜBİTAK bünyesinde ‘‘ulusal uzay bilim ve teknolojileri politikası ve stratejilerini’’ belirlemek üzere çalışmalara başlandı.

1999: TÜBİTAK-BİLTEN, 2002 yılında faaliyete geçirilmesi planlanan Mini Uydu için ihaleye çıktı.

2000: Türkiye, TÜBİTAK vasıtasıyla Avrupa Uzay Ajansı ile bir işbirliği antlaşması yapmak için resmi başvuruda bulundu.