Türkiye'de nanoteknoloji çalışmaları

TÄ°CARETE DÖNÜŞTÃœREN ŞİRKETLERNormtest Liseyi TÃœBÄ°TAK bursuyla okuyan Mehmet Türken üniversitede ODTÃœ Elektronik bölümünü bitirdi. 1973’te Normtest ÅŸirketini kurdu. Normtest, ağırlıklı olarak fizik, elektrik-elektronik, metalurji ve malzeme mühendisliÄŸi, kimya, biyoloji ve biyoteknoloji alanlarındaki nanoteknoloji ürünlerini Türkiye pazarına sunuyor. Bunlar stenik mikroskoplar, ince filmler, malzemelerin optik özelliklerini ölçen spektrometreler. Normtest, nanoteknoloji araÅŸtırmalarında kullanılan cihazların ithalatında piyasada tekel konumunda.Arçelik Nanoteknoloji konusunda yapılan çalışmalar özellikle ‘polimer’ ve ‘yüzey iÅŸlemleri’ konularına odaklandı. Ä°lk kez 2003’ün Eylül ayında koku filtreli hijyen uygulaması ile nanoteknoloji ürünü buzdolabını ürettiler ve son olarak 2004 yılı Temmuz ayında yine nanoteknoloji ürünü olan tam koruma üçgenli multihijyen buzdolabını pazara sundular. Åžirket, yıllık cirosunun yüzde 1-1,5’unu (yaklaşık 35 milyon dolar) ar-ge çalışmalarına aktarıyor, nanoteknoloji çalışmaları da bunun içinde.YaÅŸar Holding YaÅŸar Grubu’nun boya markası DYO, bir yıl süren nanoteknoloji araÅŸtırmalarının sonunda solmaya, kirlenmeye dirençli kendini temizleyen nanoteknolojiye sahip akıllı boya üretti. YaÅŸar Holding, nanoteknoloji ar-ge’sine 200 bin euro ayırıyor.YeÅŸim Tekstil Önce Amerikan giyim firması GAP Inc.’in tesislerinde nano kumaÅŸ üretmeye baÅŸladı. Daha sonra bu çalışmaları kendi laboratuvarlarına taşıdı. ÃœrettiÄŸi akıllı kumaÅŸlar kolay ütüleniyor, çabuk kuruyor ve leke tutmuyor.Zorlu Enerji Yakın zamanda nanoteknoloji alanında büyük bir atılım yaptı. Evlerde elektriÄŸinizi kendinizin üretebileceÄŸi bir aletin prototipini geliÅŸtirdi.DOÇ. ALÄ° ATA (Gebze Yüksek Tek. Ens. Nanoteknoloji Merkezi Sorumlusu)Türkiye’deki ÅŸirketler nano devrimi anlamıyorNanoteknoloji araÅŸtırmalarından iki tür yaklaşım var. Birincisi yukarıdan aÅŸağıya yaklaşım. Yani bir malzemeyi küçülterek nano boyuta getirmek. Ä°kincisi ise aÅŸağıdan yukarıya yaklaşım. Yani atomları bilinçli bir ÅŸekilde dizerek nano ölçekli bir malzeme geliÅŸtirmek. Biz birinci yaklaşımı uyguluyoruz. Zaten atomları dizerek nano malzeme geliÅŸtirmek dünyada da çok az uygulanabiliyor. Biz Gebze’de nanoteknoloji ile ilgili olarak enerji alanında araÅŸtırmalar yapıyoruz. GüneÅŸ enerjisini elektrik enerjisine çeviren filmler, güneÅŸ enerjisini ısı enerjisine çeviren kolektör sistemleri ve kaplamalar yapıyoruz. Bunların hepsi nano ölçekli kaplamalar. Bir de ÅŸu aralar çok popüler olan hidrojen enerjisinden elektrik elde etme amaçlı katalizör tabakaları üretiyoruz. Bizim iÅŸimiz bir ürün elde etmek deÄŸil. AraÅŸtırma yapıyoruz, sonra ÅŸirketler bunları ticari forma sokuyor. Ya da ÅŸirketler bize geliyor ve onların sponsorluÄŸunda ve istekleri doÄŸrultusunda araÅŸtırmalar yapıyoruz. Mesela hidrojen konusunda büyük bir konsorsiyum kuruldu. Ford Otosan, Aygaz, BirleÅŸik Oto Sanayi gibi ÅŸirketler var. Fakat Türkiye’deki ÅŸirketler kesinlikle nanoteknoloji olayının ciddiyetini anlayabilmiÅŸ deÄŸiller. Bir elin 5 parmağını geçmeyecek kadar azdır buna para yatıran ÅŸirket sayısı. ÖrneÄŸin, holding patronları bizi davet ediyor ve nanoteknoloji nedir anlat, diyorlar. Anlatıyoruz ama o tarafta bir kopukluk var. Aslında bir ÅŸeyler yapmak istiyorlar ama para yatırma riskini de alamıyorlar. Ne yazık ki Türkiye’de bu iÅŸi bilen bilimadamı da yok. Öyle ÅŸeyler yapılıyor ki, nano alanında ÅŸu anda Türkiye’de buna kıyısından köşesinden bulaÅŸmış adam yok. Çok özel eÄŸitimlerden geçmiÅŸ, uzun süre ultra vakum ÅŸartlarında çalışmış olmak gerekiyor. Özel temiz odalar gerekiyor. Bu odaların yıllık maliyetleri 80 bin doları buluyor. Hiçbir ÅŸirket böyle bir parayı ayırmaya yanaÅŸmıyor.ARAÅžTIRMA YAPAN MERKEZLERGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüBilkent ÃœniversitesiODTÜİTÃœGazi ÃœniversitesiÂ